KAWKVAHAI BUNG 9

 KAWKVAHAI

        .......  (M. LUSEI PALIAN)  .....

                   BUNG  9  NA

         ...........        .............      ..............

             Dartawna chuan an khaw chawilung chu kawng thleng dawn dawn chuan alo chawi kang vaw vaw thei a! A taksa lah ala inphut chho dawn chauh a ni si,  chutih lai chuan Thangliana chuan aw an thian ta chuveleh Dartawna chuan a lung chawi lai chu a thlauh ta. A rawn lehhawi rang hle a, Thangliana a hmu phut chu mak a tih hmel hle mai. An khaw chawilung lah chu tlangval naran in an tha tawp hian an chawi zo deuh chauh a ni si. 

      " Eh! I va rawn harh hma ve le! Thawm ka dim viau emaw ka ti a, ka tihpalh takzet a ni!" a ti chhuak a.

     Thangliana chuan, " E, ka zunchhuak in min kai harh lah ni, kha i va chawi sang thei ve maw le!  Ka zo ve mang lo asin! " a tih chuan Dartawna chu a sen ṭan ṭan a, a zahhmel hle a ni.  Dartawna pawh chuan a dah ṭha ve leh mai a, inlam an pan dun ta.

        

       In a thlen chuan Thangliana chuan kawta thing bawk sek  an dah chu a eh chhunzawm nghal zat a. A pa zing tho chuan a thlir vung vung a, a ko lut ta, zan lama lal hova an rorel chu a hrilh ta dap dap a. Upa Seia chuan a fapa chu a thusawi chhung chuan an thlir vang vang a, a hmel chu chhiar a tum hle a mahse hmel danglam engmah a pu hauh lo. Upa Seia chuan,

  

     " Lal inah chuan ni san hma in han  kal tawh, chim tu an tam hma in, kan hrang lam dawn a nih kha, ṭawng dan chintawk erawh i hre dawn nia. Tin, Kan Lal hi pasalṭha satliah a ni lo va, ralrel thiam leh mi huaisen, mite thinlung thlir thiam mi a ni tih theihnghilh hauh suh ang che!" a ti a.  Thangliana chuan a pa thusawi a ngaihthlak zawh chuan tuium a tui chu a khiat khalh khalh a. Lal in lam pan chuan a chhuak ta, kawng lakah chuan a inngaihtuah nasa hle mai. A pa Denga leh Lalin an lo ring hle tih a hriat chuan a zak thar leh viau a, mahse a u Thangkunga tel lo chuan khual han kai chu a hreh ve hle a ni. Pasalṭha Zahnuna te kawta Kawkvahai chu a thlir leh zuai a, he Kawkvahai a thlir apiang hian a rilruah eng emaw tak hi a awm ṭhin a ni. Chu erawh a sawifiah thiam hauh lo thung.  Lal in athleng ta, Lal Sepa tuai chu lal mual sirah  tlai lama tlang hrai nan val upa te leh pathlawi hovin an lo buaipui mek a,sumhmun aṭang chuan lawi luh an dil a, an lalnu Ngurpuii chuan a lo chhawn thuai a, inchhungah chuan a lut ve ta. A u Thangkunga a lo ṭhu vung a hmuh chuan a tlangnel nghal sawt hian a inhria a.

       An lal Thanglura chuan, " Thanglian, he lamah rawn  hnai teh, i va rawn thleng hma ve, tlangval chu hetiang tur hi a ni reng a ni!"  a ti nghal zat a.

   Chutih lai tak chuan lal fapa Saia chuan Thangliana chu a rawn hmu a, nel tak hian a rawn hnaih ve thuai a. Thangliana hian a ramar perh thluk a lo pe tawh kha a ni a, ani naupang ta chuan a la hre reng a ni.

     Thangliana chuan, " Lalpa, eng thu nge ni ta le? Keini bel val vala val ve ngawt hi eng  kan  ni dawn em ni?" tih pah chuan a mawng a hung ve nghal zat a.  Pasalṭha Thangkunga chuan a lo melh vang vang a.

       Lal Thanglura chuan, " Thanglian, i rin tlak em em ang, thil harsa a ni lo va, hei pasalṭha Thangkunga nen kan lo sawi dun mek a ni. A ni hian chiang zawkin kawng chin a la hrilh dawn che a ni. Tin, tlangval dang pahnih hruai tur zawng la, lo lam ṭul ngaihtuah suh ang che u. Val upa te ho an lo che mai turah in ngai dawn nia. Ṭuahzau khua ah in va kal dawn a ni a, thla det kar thlaka mikhual nei an ni em tih in va chian dawn a nia. In va kalna ah kan khaw hming chhal lovin pasalṭha Thangkungan a duh dan ala hrilh dawn che u a nia. Vawiin hrang lam zawh hunah i ṭhian i hruai tur te telin pasalṭha Thangkunga te nen in sawi ho dawn nia." tiin a thu chu a bilh a. A tho vut a, khumpui lam a pan ta daih a. 

      

        Pasalṭha Thangkunga chuan, " Kan fatu ho khu kan enpui lawk ang e, Thanglian lo la ṭhu la, Lal khan ala sawi zo tlat!" a ti a. A thawhsan ve ta! Thangliana hian an lal Pasalṭha Thanglura hi a ngaisang em em ṭhin a, thangchhuah diar an khim ngauh ṭhin te chu inhmeh a ti hle ṭhin. Herhzawl lal hi zawng nula te mit fukna a ni ṭhin reng a ni. Banglaia a silai leh fei te chu a lo thlir vang vang a, a inngaihbel nge ni Sailo Ngurpuii lah chuan a rawn melh ve leh zeuh ṭhin hian a hria a. Herhzawl lal chu Fungki nalh tak nen chuan a rawn let ta.  Vaibel han pak khu luai in Thangliana chu a thlek leh a, zawi sap hian,

    " Thanglian, he Fungki hi i ta tur a ni e, zen ṭha mi in a khat a, Silai mu tur chu pasalṭha Thangkungan a ngaihtuah kha aw.Ka ring hle che a, rinngam i ni tih ka hria a ni. Tin, mi bik i ni tih ka hria e, khaw tan mi ṭangkai ni satliah lovin kan daingul leh phaw ni chhunzawm ang che! Naktuk lamah in liam nghal mai dawn nia!" a ti a, Fungki chu a pe ta. Thangliana chuan a lawmna chu a sawifiah thiam kher lovang Lal chu hlim takin a melh vang vang a. A hmel aṭang chuan a hlimzia hi a chhiar theih mai reng a. 

    " Lalpa, ka va lawm tak em! Lawmthu sawi pawh ka thiam lo a ni. Rin tlaka awm ka tum ngei ang, ka lawm e!" a ti a, a ding chhuak a, rilru hlim tak chuan inlam a pan ta. 

    Herhzawl lalpa chuan tlangval liam ta chu an thlir a, a nupui melh pah chuan,

   " Mi bik a ni tlat mai, lo chik mah teh Saia nu, thangchhuahpa a la ni ngat ang!" a ti chhuak a. A nupui chuan a pasal chu han melh ralhin, 

     " Ka tana mibik chu ka hmuh phakah i awm reng tawh a, chunnu rinawm leh khawtlang nu nih ka tum reng ang! Ka mawina leh ka innghahna i ni asin! " a ti chhuak hnap a. Chu thu zawng a ngaithlatu tan a va mawi tehlul em. Inlungduh te kara harsatna lungbang hi sut keh theih loh khawpa chang leh lian  a awm ngai lo va. Hmangaihna avanga tawrh huama lungpui  sutu chuan a su keh a, parfung chawi hmangaihna alo vul ṭhin alo ni! Lal in chhung boruak chu ava nuam tehlul em! 

        Thangliana haw ta chu a inngaihtuah nasa hle mai! A ṭhian tu nge a hruai ang, Hmuaka lah hi an buai si a, Zamana lah hliam a la nei zui a. Dartawna kha a rintlak ang, Kawltea nen ni se tiin a rilru a siam ta.Hrang lam hma a hrilh ngei an ngai a ni ti chung chuan inlam a pan ta.  A pa chu inah alo awm tawh lo va, a u Veli pawh Hrang lam tur chuan a lo inhmakhua ṭan tawh a. Dartawna te inlamah a liam zui ta a. 

          Feh reh san alo nih chuan Lal Thanglura chuan Thangchhuah puan sinin hrang lam turin mualah a ding ta. A hnungah chuan tlangval ho an ding ṭhap a, an milu lem chu an han en a, an inthuamna pawh a kim ṭhap hlawm a( helai chu chipchiarin ziak tawh lovang aw). Herhzawl lal chuan hetiang hian bawhhla an chham vang vang a,

     " Arsi e thlahpa chawh law,

      Ralvawng zalang ka duhin e,

      Hawihkawm e thanlung ṭhawn ka do,

      Rimnampa ka tlun e" 

      Silai an kap puak a, chutah ral lam riam nan a hnung a mite chuan silai an han lawm ve tak tak a, an silai hi a mu thun lovin zen chauh an sawh ṭhin. Chu mi hnuah chuan mualah an lam lut ta, tlangchhuak nula hmel ṭha Hranghluni te, Thangi te, Veli te ho chu lal nu Ngurpuii ho chuan tuirual leh zawngchal nen an su ve ta dep dep a, thlir nin an va har tak em! Tumphit leh Dar khuang tumtu te an ri reng bawk a. Mihrang ho zu in tur, thingpil ṭha mi a an up thlum em em mai chu mualah an hung thluah mai bawk  a. Naupang ho lah huaisen zirtirin an rallu siam chawp chu khawmhma chem chuan an sah tir ve bawk a. A rik hian an ri le lu hlawm a, chu erawh awmzia a nei thung ṭhin! Fatu ho lahin an sesa chu an lo ur rim nam vung vung a, mihrang kal rem chuan an so ngawr hlat hlat ni hian a hriat a ni. 

        Hranghluni mit leh Thangliana mit chu a intawng leh zeuh ṭhin. Upa Denga pawh a phusa nasa hle a, mihrang ho Huai No dawm zo chu an hawi larh mai a, chhawn an tawn thei chu hawi larhna tham a ni si. Hei hi tlangval te tumber a ni ṭhin a, nula ah an tla na em em ṭhin a ni. Chutia tlai thleng an lam hnu chuan an mi lu lem chu tlak lamah an vui ta a. Chu mi hnu chuan tlangruai an siam zui ta, Sesa tui tawk chauha chhum tui hang chu an hawp ṭan ta. Tlangval ho chuan an hawp uar ta hle mai! Mihrang ho phusa vel kha Rodawla chuan tum hmak hian a thlir a, ruai kil hma chuan a relhru ta daih mai a ni. Hranghluni chuan Thangliana chu a melh ning thei lo, a rawn inthuamna te chu a inhmeh hliah hliah mai si a, a thinlung duhtawka leihbuak a va chak em! Hun ṭha nei ngat se chuan a puan hmawr a dehtir phal hial hian a rinawm nghe nghe a ni. Mahse nula leh tlangval nunah zawng hunawl a tlem hle ṭhin a ni.

          Ruai an kil zawh chuan Pasalṭha Thangkunga chuan a naute chu hui khawmin upa Denga te in a panpui ta. Upa Denga pawh chuan a rawn zui ve nghal zat a, an khaw aiawha Ṭuahzau pan tur tlangval te chu thu an hrilh lawk dawn a ni. Dartawna chuan upa fapa ṭhian a ni ta mai chu mak a ti a, ala in awih hlei thei lo, an zinchhuak ho dawn a ni ngat mai si. A nu a ngaihtuah viau rualin a phur viau lawi a, Kawltea pawh Thangliana bul a nih phawt chuan khawi hmun pawh phur sarh in a liam thei reng a ni. Upa Denga te in an thlen chuan an han ṭhu khawm nghal a, pasalṭha Thangkunga chuan Thangliana leh a ṭhian te chu an melh vang vang a, heti hian a ṭawngchhuak ta, 

     " Aw le, ka thusawi tur hi uluk takin ngaithla ang che u. In va kalna tur khua Ṭuahzau hi khaw lian tak a ni a, Bawkmual lut lovin chhim lam Pangen ngaw lam khanah sawn, mual zingzum bulah kawngṭum in hmu ang, kawng lakah zan thum in thang chuan in thleng thei dawn a, in va thlen hunah chuan Satpui khua angin inchhal ang che u. Satpui khua hi an hre lo ber ang, an pasalṭha Rongenga a ni a, in hriat ngei a ngai thung. Satpui khaw lal khu Lalhuaisena an tih kha a ni. A bak chu in remhriatna a ni tawh ang. Ṭuahzau khua hian thla det chhiarin khual an nei em tih leh an lal hi eng rilru pu nge a nih ang tih inva chian dawn a ni. Fimkhur takin in kal dawn nia, in thlawhhma lam chu ka kutah dah ang che u. Tawna, i telve tur chu ka lawm hle mai!" a ti a, Thangliana chu Puana thilfun a pe nghal a, chu chu Silaimu a ni. A naute hman tur a lo ngaihtuah sak thlap tawh a ni. 

      Upa Denga rawn lut chuan lamkal tur tlangval te chu an thlek a, aw han thian khurh khurh in, 

     " Tlangval te u, kan innghahna inni tih hre reng ang che u. A ṭul chen chen va cham u la, a ṭul a nih chuan mi lu rawn khai hreh suh ang che u. Mipa fa chuan ram tan a theih tawk sang ber a tih hi a hlu ber a, chu chuan zahawmna a pe ṭhin! Thanglian, ka ring hle che a ni, inva che fimkhur dawn a nia, pasalṭha Thangkunga thu hrilh che u kha in zawm dawn nia. A ṭul leh Dartawna pawh hi i rawn tir ang a, silai sawhsa( inring reng sawina) in kan lo ngaichang ang!" a tih chuan Ṭuahzau lamah hian a Silai a tin ru rauh rauh tawh tih a hriat hle a ni. 

         An duhtawk thu an fah hnu chuan an ṭin ve ta a. Thangliana te inah chuan an ṭhian thum chuan an titi leh rih a, lenglen hun ala ni chiah si lo, an hmabak tur chu an er ve hle a ni. Kawltea leh Dartawna te hi chuan Thangliana hi an ring em em a, a chesual ve theiin an ring lo hial a ni. Dartawna hian a ṭhian tharten an rin zia leh an bula tal a nuam a tihzia chu a hmelah a lang thei hial a ni.  Hmabak thlir a an titi sep sep lai chuan zan lam ropuina pawh a rawn inlar ṭan ta. Lal mualah khuang beng thawm hriat tur la awm mahse Zawlbuk an kai ta! Val upa Hnuna pawh chuan chik zet a lo melhin thil hre thiam takin a kiai suk a. Thangliana te khual kaina tur hi tlang hriat ala ni lo va, an la zep rih a ni.  Tlangval ho an chuan kai kim hnu chuan val upa Hnuna chu a ding chhuak a, mei chu a hnung puak a, aw a then hnu chuan inbuan zir ala tuai ho pawh an ngawi ta ṭhap a. Hetiang hian thu a nei zui a,

    "  Aw le, Herhzawl val te u, ngun deuhin lo ngai teh u. Kan tuikhur kawng khu hnim a pawng riau e an ti a, zingah zuk vai fai ila a ṭha a nge. Tin, tuikhur bul pawh vai fai a hun viau niin a lang, khua a tuihul ṭan a, tuna kan fai zawngin rei tak kan awl thei ang. Kan fehkawng pawh kal pahin kan vai zel a, tlemte bak la awm khu kan hre dawn nia. In lawmnu te  run inkaiin awm dan leh ṭawng dan chin thiam tur a ni. Kan va ṭhutna thlengin fimkhur tur a ni ngai e, lenghawn ar khuan nghah luih tlat te hi a mawi lo tih hria ila. Tin, nula te  buai lai taka vaibel a meichhuan sak ngai renga awm hi a zahthlak ṭhin tih hre thar teh u, tu mahin an hnar lovang che u, chintawk thiam erawh tum tur, an la kai lai lo chhahsak ṭhin loh tur. Khumpui aṭanga tuibur pik thawm hriat reng hi a mawi ngai lo tih hriat tel tur, Zupui tulh tam in awm  a nih chuan Phung a hnai tih hria ang che u! Le, hahdam rilru zangkhai takin va leng tawh u!"  tiin thu an khar a. Tlangval ho an thum hak a, bawhbel an bawh liam ta zung zung a. Chu zanah chuan kum upa lam zawlbuk kai pawh an awm meuh lo, an ruai kilna an puar hle a ni ngei ang.

         Pasalṭha Thangkunga chuan, " Thanglian, ti teh u, i tei chhuak ve reng reng teh ang u" tiin a ding hluai a. 

    Kawltea chuan, " U Kung, nghah i ngai leh a nge!" an ti khuk mai chu Val upa Hnuna pawh a ri ve hawk mai! 

      " Kawlbawng, mai mai chuan, ka bin dawn che em ni?" fiamthu chuan a ti chhuak a. 

      Kawltea lah chuan, " Thangliana zawk a ni e, ka ni hauh lo!" tiin an pha leh ta  zaih a, Kawlhawk chem barh ang nawk nawk an ni ta! Bawhbel bawh liamin an chhuak ve ta. Pasalṭha Thangkunga chuan hma a hruai a, Zamkunga te in a pan pui tih chu an hre thiam ta!  Pasalṭha Thangkunga chuan Hranghluni te sumhmun aṭang chuan lawiluh a dil nghal a, Hranghluni aw ngei mai chuan a lo chhawn nghal thuai a. Dar lai aw ang mai hi a ni, nula leh Sava thlawk lai hi zawng fukna tur an tan a tam em a ni.  Inchhung an lut chu inleng an lo ṭhahnem hman khawp a, an pasalṭha te rawn lut ta chu tlangval ho an tawlh nghal dual a, an ṭhu ṭha ta suau mai, Hranghluni lah chuan, 

   " Kan mihrang te lah ni, khawi lam thli chhia in nge rawn chhem lut ta che u ni?" a ti zat a. Chuti paha a mitmeng han de zawng chik taka thlirtu chuan a mitfukna an hai miah lovang.

      Pasalṭha Thangkunga chuan, " Thli chhia te i tih, chhemdam thli in nui hiau in min chhem a, kan lo lawi lah ni. Kawla, Kawlbawng, han ṭawng ve ta che maw?" a ti chu tlangval ho an lo nui nghal hak a. Heng pasalṭha te chet phung leh zia an hre hle mai si a. An mawng hungin an ṭhu ve ta!  

     Rei lo deuh hnu chuan Vaibel an han lakai dawn a, Hranghluni chuan mei a sem ta, tlangval te vaibel ah chuan meiling a chhuan sak diat diat a, Thangliana chu a chhuan sak hnuhnung ber a, a si a la chhuan sak zui! Pasalṭha Thangkunga a nui ruh ruh a, a tilang ngam hauh si lo! Thangliana pawh a vei khik hui thei hial a ni. Dartawna lah a inthlahrung hle mai, a kil thim lam a chuh zel chu a ni.Titi hrang hrang an vawrh a, Hranghluni mit leh Thangliana mit a intawng leh zauh ṭhin. Thangliana lah a vaibel nung hek lo, chu tak chu Kawltea chuan a rawn hmu ta, a nui ve hui mai le. An chuangkai chauh emaw an ti a, lenghawn ar a khuang ta, inkham lo tak chungin an in mang ṭha leh ta rih a. Hranghluni pawh a mutui hle ngei ang.

         Khua a eng ta tih chuan Herhzawl khaw kawtchhuahah chuan Thangliana te ṭhian ho chu an ding ta ṭhap a. Ṭuahzau khua an pan dawn ta, pasalṭha Thangkunga chuan a thlir vang vang a, chutih lai tak chuan...

     (Chhunzawm tur)