PASALṬHA THANGNGHILHLOVA BUNG 72 NA

PASALṬHA THANGNGHILHLOVA

                    (M. Lusei Palian )

                       BUNG 72 NA

            ..........       ............     ..........

         Tairanga leh Pasalṭha Rala pawh nghalchang hliam ang maiin an dawk nghal bawk a, Silai chu a puak leh ta zawt zawt mai le! Thangnghilhlova te ho chuan an ngenmu chu a thlawnin an sur tir hauh lo va, hmelma lam an ek ṭhawt a, an tlu ta. Darchhawka pawh a tawlh dawrh a, ngenmu a dawng ta tlat mai a, Thangnghilhlova te Raltawna te lah an tlan chak tawh viau mai si! Pasalṭha Thangzaa remhriatna a rawn chhuak a, a naute nen Silai tipuak reng chungin  Darchhawka chu an va la sawn nghal a, a dar dinglam chu alo pawrh ve tuam mai a ni. Thangnghilhlova chuan a kawlhnam hnung puak hum nghakin Lung chungah chuan a zuang chho ta a, Raltawnan a rawn dawt zat a, Tairanga leh Hmuaktea te pawh an rawn zuang lut ta. Lungbang khua lo inhungna an an dai lut chiah chu Silai sawhna hun awm ta hek lo, kawlhnam nen chuan an lam ni ber hian alang a.  Pawih val ram tana nun hlan huam te nen chuan an inbawhchilh ta. 

   Ram tana ke pen nihna hian huaisenna thinlung  pasalṭha neihtirin   a chhungkhat a, huaisenna in thahrui a tipung a, chakna nen hmalam an pan ṭhin.

   

        Pasalṭha Hranghleia te pawh dinglam thing lian tak hrulah an rawn zuang lut ve leh nghal a. Lungbang tlangval zawng an chan a chau ṭan ta.Silai sawhna hun nei ta lo ve ve chu an innuai hle a, muzuk fei te chu a ṭangkai khawp tawh mai, Raltawna fei ken pawh sa repna tul thar ang zul hi a ni tawh a ni. Lusei tlangvalte ngenmu in a lo sai fuh hnem bawk a, rei loteah chuan hmelma lam ding thei an awm mang ta lo. Pasalṭha Hranghleia leh Thangnghilhlova chuan an mahni bawr tute an vai kiang hneh hle a, Pasalṭha dangte pawh an rawn lut thei ta. Chutih lai tak chuan Khawchhung lam aṭang chuan hmelma lam rual khat an rawn thim phei leh ta mep mep mai le. Pasalṭha in an rawn fuih ṭha hle a nih hmel hle a, fei khawh phak tawk an rawn thleng ṭep a ni.  Thangnghilhlova chuan,

   " Silai kan la sawh hman a nia, inveng pahin aw!" a ti a, a silai chu a sawh zui nghal a. 

     Tlangval ho pawhin an fungki aṭangin an silai dawtah Zen an chhung lut a, lehlam hawi pahin an lo thun vei bawk nen, Silai sawh ran dan zir fo mahse atakah meuh chuan alo har hle a ni mahna, tlangval ṭhenkhat chuan ngenmu an thun lo tih an inhre lo hial tawh  a ni. Hmelma lam lah an rawn chim phei chak em em tawh a, Silai an rawn hmet puak ve leh ta, Fei chu an rawn thlawhchhuah tir ve reng bawk a. Lusei tlangval pawh an hek hawk hawk tawh a, hlam sawm ṭha lam mah a ni ta tih chuan Raltawna chu a au ṭhat a, chutah le Lusei valten silai an kap puak ve leh ta, a rik hian a ri hem hem mai a, Zen khu chuan chulai hmun chu a khat zo ta emaw tih tur a ni. Thangnghilhlova chuan a Silai lek chu hnung puak nghalin Kawlhnam nen Bahhnuk nen hmelma lamah a tlan lut ta.

   

       Pasalṭha Thangzaa te Rala te ho pawh au tuar tuar chung chuan an tlan ve ta. Thangnghilhlova zawng Nghalpui( khuai) in Khawibel a run ang mai hi a ni ta,a rik hian a ri phei ta fua fua mai le, hlam dawn dawn hi a vai eng phei duai duai mai a, nasa tak hi a ni. Raltawna te lah duai hek lo, muzuk fei leh Bahhnuk nen an Sapa lam tak tak a le...an va nasa tehlul em! Pasalṭha Tlanga mi luruh ring em em mai chuan,

  " Kan hrang lu bing ho phekphelen tak tak ang aw, Zam ngai lo val kan ni lo'm ni!?" pawr ṭeng tak chuan a ti a. 

        Lusei tlangval an haw haw ta, chu chuan huaisenna leh chhelna a pe thar a, Nghalpui Khawibel run mek hi an ang ta ber, an rum phei hlarh hlarh mai le, pawih pasalṭha Chinthang pawh a au nasa hle a, a naute a fuih ve reng a. Pawih val lam rawn tam viau mahse an tlu zawih zawih a, Vaibel beng chanve zuk chhung pawh ni lovah chuan ding thei an tlem tawh hle a ni. Thangnghilhlova ral bawh thiamzia chu an thlir leh reng ṭhin, he tlangval zet hi zawng raldo tur renga piang emaw tih mai tur hi a ni reng a, a thlawnin Kawlhnam leh Bahhnuk a vai hauh lo chu a ni. Pasalṭha Darkuala leh Chinthang chu an inhmachhawn ta, chutih mek laiin Lungbang val ho chu an ṭe ṭhawt ṭhawt reng ta mai! 

         Lungbang pasalṭha Chinthang chu a palian hle na a, pasalṭha Darkuala chuan a hlau hauh lo thung a, a bawhtu leh nawrtu zawk a ni ve tlat mai le. Chinthang lah a tha a ṭha a, theihtawp chuan a nawr let a, a nawr tawm tawn tawn thei hial a. Darkuala lah chuan sam tak tak hian Kawlhnam chu a lo dang ṭek sak sak thung. Chhaih thinrim tum ran chuan, 

   " Mawng hang pa, han ṭang ve deuh ta che!" a ti let hlauh thung a, a tawlh zawk a ni reng mai si. 

      Pasalṭha Darkuala thusawi chuan  a fanril hle a ni mahna Chinthang chu a che arangin a Kawlhnam han vai pawh a na tawh hle mai a. Pasalṭha Hranghleia chuan Darkuala chu alo fuih zat a, chutah an haw haw zui a. Chu veleh lusei val zawng zawng chu an haw haw leh ta. Lungbang tlangval lam lah ding theia ram awm ta meuh hek lo, Chinthang deuh chauh a ni ta.Pasalṭha Darkuala chuan a thiam a pho chhuak ve ta a, an nawr let tak tak chu le, Sepa tuai ṭanhmun siam hi a ni ringawt mai! A milu lak chem chu a duh lam zawng zawng chuan a vai phawt a, ke han chhep remin awmze nei zawkin ṭanhmun a siam ta, a rik hian a ri fua fua mai a. An hmuhnawm dun hle a ni, tlangval ho haw haw pawh a ring hle a, khawchhung lam pawhin an hre pha tawh ngei ang le. Chinthang chuan pasalṭha Darkuala nghawng chhawk ngei tum chuan a kawlhnam chu an vai leh ta vak a, chu veleh Darkuala lo ṭhingṭhi nghal zatin Chinthang ke chu an changel bul hlawi ta hmiah mai le. Chinthang ṭe chhuak zawng ring tak a ni a Kawlhnam pawh a thlauh ta, a rawn tlu leh chiah chu lei a thlen hma in a nghawng chu a bung ta hmawk mai a. A ran em avang chuan tlangval ho pawh an ngawi ṭhap mai a. Sawi leh tur hi an hre lo em a ni. 

    Pasalṭha Hranghleia chuan, " Kan silai leh tuna awm zawng hi sawh vek i la, khawchhung ila fel law law ang u!" pawr leh ring tak chuan a ti chhuak a. 

       Pasalṭha leh tlangval te chuan an Silai chu an han sawh ṭan a, Thangnghilhlova chuan,

     " Tlangval tlu zat hi a ṭhenin lo chian u la, khaw lak hi a harsa tawh hauh lovang, heti zat an tlu tawh a, tin, khaw chhungah khian awm mang pawh an awm tawh lo mai thei a ni" a ti chhuak a. 

       Puklui pasalṭha zet chuan thil nih dan tur chat zel hi a ni a ṭawngchhuah pui ṭhin ni. Pasalṭha te chuan awm hi an ti hle a, tlangval han ruatin hliam te leh nun chanta te lo chian  turin an ti ta. Pasalṭha rual leh tlangval tam zawk chuan Lungbang khawchhung an pan ta. Pasalṭha Hranghleia nau pakhat chuan khawchhung luh dawn chuan meichher a siam nghal a, tumah chuan khap buai an tum hauh lo, in lo hnai ber aṭang chuan a dep ta mial mial a. Khawchhung erawh a lo reh ṭhap a, Thangnghilhlova rin ang chiah chu  a ni. Lungbang khua ah chuan mipui hmuh tur reng an awm si lo, an hawi an hawi ta mai. 

     Pasalṭha Rala chuan, " Kan um dawn em, hniak thar tak tak chu kan hmu har hauh lovang" a ti chhuak a. 

     Thangnghilhlova chuan, " Ngawi teh u, min hlau a tlanchhe na na na chu i um zui tawh lo ang u. Khaw chhung meivapa kan chantir hma hian thil hlu awm zawng la ila a ṭha zawk lo'm ni?" tiin fing takin rem a ruat ta. A khap dik hle mai si nen, pawm lo thei an  ni ta lovin an inhria a an ngawi ta ṭhap a.

      Pasalṭha Hranghleia chuan, " Pasalṭha, i ngaih dan chu ka pawm e,tlangval te u, rohlu awm ang ang kha han dap teh u." a ti chhuak a,  Lungbang lal in tualah chuan ṭhuthmun an rem ta. 

    Pasalṭha Chhingkawnga pawh hawi thi sungin Thangnghilhlova melh pah chuan an rawn puih avang chuan  lawmthu a sawi nghal zat a, Darkuala te ho lah an lo zak thar hle, lawmthu sawi mai nachang an lo hre lo a ni. An chin an inhrilh ta hlawm a,  Pasalṭha Hranghleia te ho hian khaw tam tak Khampat lam zawng an rawn hal phei vek tawh a lo ni.  Chung thu an han hre meuh chu ral ram mah ni se hnehna hlado an chham lo thei ta lo. An hmuh phak chhak pawih an nawr tlawm ta! Tunah zawng mahni khawlam ṭheuh an pan thei dawn ta. An vaibel te chu lachhuakin a han pak khu laih laih a, a khu te lah chu a inzial tup tup thei hial a ni.

       Tairanga a rawn tlan vang vang a, Thangnghilhlova leh Raltawna bul a thlen chuan Hmuaktea tluk thu a sawi ta tlat mai le. Chu thu zet chuan Puklui pasalṭha te a tinghing lawih mai a. Hmuaktea zawng nu a nei tawh lo va,a farnu pahnihte leh a pa ho chauhin an awm a,  a farnu te chuan Thangnghilhlova an ṭah khum ngei ang le. Hmuaktea pa Zavunga lah hna rum thawkthei a ni si lo, ngaihtuahna ava kal thui tehlul em! Puklui val rual ho an ngui ta nghiai mai le.

      Pasalṭha Rala chuan tlangval ho chu khawchhung bungrua te hmanga eirel turin a ti ta a. Tlangval ho pawh an phe vat vat mai a, ei an rel ṭan ta. Lungbang khawchhunga ran rual an hmuh hmuh chu thal mai lovin a malsawm zawngin an eikhawp chauh chu an han thal a. Sepa tuai sa, Sesa ngei chu an chhum nghawr ta hlet hlet mai le. Heng pasalṭha te hian an hnehna chu lawm ve ngei an duh a, ral ramah awm mahse hlim taka hnehna hlado nen lawm ngei an phu a ni.  Chutih rualin hmelma te kuta boralta an ṭhiante erawh an thinlungah a thi ngai tawh dawn si lo.  Hnam ang zawnga innuaina reng rengah pasalṭha ten hming an chher a, tlangval tam takin nun an chan ṭhin, ram tana an nunna ui hauh lo te thisen avang hian ram alo him ṭhin reng a ni. 

       Chhunlam ropuina in Van laizawl a pel thui tawh hle tih chuan an tukṭhuan an peih ta, thlasik in a ṭham ṭan tawh bawk nen tlangval thinna deuhin in ding an han dep leh ṭhin pawh khap an tum ta lo. Tukṭhuan bar tur chuan an han inbuatsaih ta a. Tlangval ho chuan pasalṭha te hlui an siam hmasa ber a, hnehna sa chu an chhung vum hnawk a, Mautheiah satui an bun thli char char mai bawk a, chu zet zawng ṭam a hnem hle ngei ang. Pasalṭha Tlanga te ho bar hma chuan tlangval hovin an bar hauh lo, an ngaichang ran a ni. An tukṭhuan, chawchhun ni nghal bawk chu an bar zawh lamah ro an rel tlang ang aw, an kir tawh dawn a ni.

        .........        .........      ..........

      Tlai ni tla tur han sen phut mai chu pasalṭha Chala chuan a thlir vang vang a, a rilru ngaihtuahna fim chho ṭanin hmalam pam tur chuan a rilru a siam ta sauh sauh a. Thangnghilhlova te ho chu a ngai hle mai a, an za in an lokir dawn hauh lo tih hrereng mahse dam kim hram se a duhna chuan a uai fual hle mai le. Hmabak an la ngah vang tih a chiang reng a,  Saimawii Ngurṭhuaman a man laia Lal Saitluanga thusawi kha a bengah a ri nawn tluk tluk a, phun sap chuan,

" Thanga......rawn kir tawh u la ka va duh em!" a ti a. Luhka sang aṭang chuan a inhawl lut ta. 

      Puklui khaw chhung chu naupang zanriah kil tur an unaute ko thawm chuan a khat ta, zanriah bar a hun chho ta reng a, Khenglawti pawh nu zam ṭha tih takah a pasal lo kang ta nen a phe ve vat vat a. Amah erawh chu Ropuian Apa Damdawi Saphai hriak/ thau a luah a lo thih tih a hriat meuh chuan an han inkhawng leh ta rih a. Naupang hi chuan Sahriak an lawm em bawk a ni. 

         Zan lam mawina Chhawrthla pawh dinhmun siam ṭha in tunah zawng a bo ta rih a, khua pawh a vawt ta var mai le. Lal inchhungah chuan Puklui upa ho an ṭhu ṭhap hlawm a, ropui an rel dawn ta.

      (Chhunzawm tur)