PASALṬHA THANGNGHILHLOVA BUNG 48 NA

PASALṬHA THANGNGHILHLOVA

                    (M. Lusei Palian )

                       BUNG 48 NA

             ..........       ............     ..........

            " Tawna inring ru..!" a ti hman hram a. 

         Dinglam kawr aṭang chuan Sapui lian zet hi a rawn dawk chhuak zawk mai a. Thangnghilhlova chuan a silai chuan a lo tin hman hram a, a rang lutuk chu a hamhaih ṭep a ni. A silai chu han puak sen zuai mahse  Sapui sa huat a fuh tlat lo. Thangnghilhlova chuan a Silai han dahin a Chempui chu rang takin lum sawn pah chuan iptepui aṭang chuan a pawtchhuak nghal a. Raltawna te lah chuan Thal an thlah ngam ta der lo, Raltawna chuan Suaka muzuk fei chu pawh dawk sak pah chuan Thangnghilhlova bulah a va ding thuai a. Thangnghilhlova pawh a kutveilam aṭang chuan Bahhnukte a chawr chhuak zan tawh a. Mak takin Sapui chu a rawn che zui tlat lo, hlam li vel chu an karah a tla a. Sapui chu Sairal ngei a ni tlat, rum chhur chhurin Thangnghilhlova chu a melh a, mit khap lek lo chuan an inmelh ta ran mai le. Raltawna pawh chuan a ṭhiana chu a hlat hauh lo, Sapui chetlak dan chu hmuh hmaih tum hauh lo chuan a melh ve kar a. Sapui chuan a mizia a thlak hret hret a. 

           Thangnghilhlova chuan Zapuia te ho Silai lek chu a mitsirin a hmu a, chuveleh rang deuhin, 

      " Thal thlah suh u....!" tiin ring zetin a au a.  Sapui chu a din hliah ta deuh tlat! Chu thil erawh an hrethiam lo hle thung a, engvanga an hruaitu hian hetia Sapui kut thlak phal leh si lo nge a nih tih chu chhanna an hriat loh zawhna a ni. Thangnghilhlova hian Sapui mitmeng uluk taka a en khan anmahni tina tur niin a hre hauh lova, a hmanrua te pawh chu a thlahdul ta hret a. Raltawna chuan a ṭhianpa thu han chhakchhuah dan chu mak a ti hle a. Mahse a melh ngam rih lo a ni, he Sapui liantak hi khawdang hawisan chi ni nghal lo chuan! 

        Chu Sairal lian tak chuan a tawpnan ti niawm fahran hian Thangnghilhlova chu chik zet chuan an thlek leh a. Rang taka inherin ngaw chhung pik lamah a liam ta! Thangnghilhlova te pawh an thaw huai a, an inthlahdul ta. Zapuia chuan Sapui lo lan laia Suaka hlau leh lutuk bik kha mak a ti hle a, tlangval ve tho a nia, a khur nasa lutuk kha mak a ti ngang a ni. Hetiang em em a mi dawihzep chuan ti nge a zui ve ngawt aw tih hi chhanna a hriat si loh a ruka a inzawh mek chu a ni. 

        Thangnghilhlova chuan thu tam sawi lovin a kalpui leh ta zat a. Pangen ngaw an hmu thei ta, khua lah chu a tlai chak hle tawh mai a. Chawntui val Birha chuan, 

   

    " Pasalṭha te u,Remchangah riahbuk kan melh loh chuan  Pangen ngaw chu paltlang chi kan ni lovang!" awmze nei tak chuan an ti chhuak ta a. 

      Thangnghilhlova leh Raltawna chu an ding ta chat a, Birha lama an  lehhawi hmel chu hlauhawm an tih hian a hlau mai ang tih tur an ni. Puklui mihrang hruaitute hmelah chuan zamna, tlawmna leh hlauhna tih hi hmuh tur a awm lo. Thangnghilhlova chuan, 

  " Nizan lawk pawn Serzawl mihrangte leh in pasalṭha te an liam tih a hriat reng a, eng aiah nge kan paltlang theih loh bik ang ni! Zanriah erawh remchangah bar tum i la, zanin hian Pangen ngaw intih ah chuan kan lut dawn nia, in hreh viau a nih leh min kirsan mai tur lah ni! Kan Lusei puite ngaihtuah mah a na a. Hei hnu thar hmuh tur a awm zel tho a nia.!" chang fak chuan a ti a. Hlauhna tello thinlung aṭanga chhuak a ni a, tlangvalte pawh chuan an lo tuihnih ta sap sap a.

      Birha chuan Puklui pasalṭha la patuai deuh chu an thlek nawn leh a. Sawitur a hre bik hauh lo, engtiang taka huaisen ni maw tih chu a inzawt ru a,  a bu vei nghut a, kal an siam zui leh ta! Darchhawka leh Zapuia chuan Suaka chu an melh leh ṭhin a. A la pangngai lo tlat a ni. A lai lum a chuh reng ringawt mai a ni. Rei vaklo hnu chuan a hma ni a pasalṭha te chawlhna hmun an thleng ta, Raltawna chuan tlangval ho chu an melh ralh a. Thing ro pawh a lo la awm nual a, zanriah chu an bawl ta zung zung a, Ralkapthanga chuan kawng laka a tumbu lakte chu an thukthawlh ve bawk a.  Ṭul zual pui an zawh hnu chuan meichher buaipui turin mau hmun lamah chuan an lut tlang leh ta hlawm a. Suaka che hreh lutuk chu a mak hial zawk a, amah erawh chu zawmthaw bik anga lan chu a hreh si, mau ro zawng chuan hnung fe ah  a chhuak ve ta! 

         Thangnghilhlova remruatna ang chuan meichher chu an siam ta malh malh hlawm a. A rik hian an ri siau siau mai a, ram tana chhuak, huaisenna thinlung in a chenchilh, nun hlan ngamna thisenin a luan hnan mihrangte an ni miau mai si a, hmuhnawm tak an ni! Chawntui Lal khan tlangval tih tham zuitu tur a nei tawh lo kha a inthlahrungin hrehawm a ti hle mai a,  a ngaihna a awm ngang lo a ni.A nihna anga lang khan Puklui mihrangte kha duhsakna nen a thlah liam ta kha a ni. Bak chhe len hun a ni hial tawh a, mau hmun mawng lamah chuan mangang taka,

           " Min ṭanpui ru!" 

        tia au thawm an hre ta phut mai le! Chu veleh Thangnghilhlova leh Raltawna chu nghalchang hliam ang maiin an inkhawh chhuak nghal phat a. Birha lah chuan Suaka rawl ngei a niin a hria a, a bu nghut thung a. Thangnghilhlova te liamna lamah chuan Zapuia te Khuanglawma te leh Khumbawnga  te pawh an tlan chak hle mai! Thangnghilhlova te chuan thawm dim thei ta hek lo le, hnah ro an rap ri nen, mihring au thawm pawh an hre ta lo! Thui deuh hlek an tlan hnu chuan Thangnghilhlova chu a ding ta chat a, Raltawna pawh a la rawn hnai rih lo. A hma hla deuh tak  lungpui chunga Sairil lo ui ṭhut vung chuan a rawn melh ngun hle tih a inhria a. Tin, a hma hlam thum velah chuan tlangval pakhat lo let reng a awmin a hria a.Chu Sairal nen chuan an inmelh leh ta vang vang mai, khua thim ṭan mahse Sapui mitmeng zawng a hai theih mawlh loh a ni. Raltawnan thawm a rawn nei ṭan tih chuan Ramhnuai lalpa chu a tho nalh a, ngaw hnuaiah chuan a pil bo leh ta! 

           Thangnghilhlova chuan a hma a tlangval lo let reng lam chu a pan ta zawk a. Han hnaihin an sawi chhin a, nunna reng alo nei tawh lo. Raltawna te ho pawh an rawn thleng ve ta,an ding bial laih a,  Darchhawka leh Ralkapthanga chuan Meichher rawn chhit nachang an hria a. Chu meichher chu an lo nghak tlang ta a. Darchhawka te an rawn thlen chuan an han chian a, Chawntui val Suaka kha alo ni reng a, a ring ruh tliakin a kap ah tak chuan Sapui chuan a beng tih a hriat hle a, Thangnghilhlova chuan a puan chuan a khuh ṭha ta vat a.Tlangval ho melh pah chuan, 

     " I zawn chho phawt teh ang u, hei a vanduai tlat mai!" a tichhuak a. 

      Raltawna chuan, " Kha Sapui bawk kha a ni maw? A rawn tum chat lah ni, hriat loh thil inphum a awm a ni ngat mai!" sum kar nei lo chuan a ti chhuak ta a. Tlangval dang pawh chu an lo phun ve mam mam a. Suaka ruang chu Khuanglawma  chuan  zo takin a pawm nawlh a, an zanriah bawlna lam chu a pan chhoh pui ta a. Tlangval ho chuan an zui nghal thuai a, Thangnghilhlova leh Raltawna chu an hnudalah an awm thung. An ṭhiandun chuan ro an neih a ngai dawn ta! Muang changin an zanriah bawlna hmun chu an pan ve ta a. An hmanhmawh tehreng nen, hmanhmawh thei an ni ta lo! 

         Darchhawka chuan, " Thanga eng tin nge ni ang? Rilru hmanhmawh nen kan boruak tawn chu a zia lo hle mai!" a ti chhuak a.

        Inthlahrung tak chuan Birha chuan, " Pasalṭha te u, in rorel dan dan ka pawm e!" a rawn ti ve nghal zat a. 

        Chutah Thangnghilhlova chuan, " Kan vanduai a ni e, zanriah kan peih chuan bar phawt tum i la, kan unaupa Sapui lakah a vanduai ta si a. A ruang tal hi khawchhung kan thlen loh zawngin kan mualpho a nge! Varṭianah kan hma a pasalṭha te chu kan um leh mai tur lah ni! Hlang kha lo buatsaih u la, hmanhmawh lutuk thei pawh kan ni ta lo ve!" a ti chhuak ta a. Tlangval ho pawh thuawih takin an phe nghal siau mai a, hlang pakhat siam chhung rei ni hek lo le! Rei lo teah an zo ta, zanriah bar an phur lo hle mai! 

         Thangnghilhlova te chuan Sapuiin Suaka a bitum chat kha mak an ti bang lo. Kha Sapui mitmeng lah kha a dam raih mai a, lungngaihna thuk tak pai ni hialin a hriat a ni. Kha mitmeng avang tak khan Thangnghilhlova pawh hian kut a thlak duh ta lo kha a ni a, a inchhir lek lek mai a ni. Phur lo zet chuan zanriah an han bar a, a hming mai maiin an bar a ni,  Chawntui lamah an kir chu  a ngai ta. An tlangval ruang tal an dah let lo a nih chuan mualpho lutuk dawnin an inhre si.

      Vaibel han pak pah chuan Birha chuan, " Pasalṭha te u, ṭhiante ruang chung mah ni se, in mak ti hmel khan min nawrna hle si a. Suaka chanchin hi sawi lo theiah ka inngai ta lo, a thla erawh ka chungah zahngai se!" 

 ( a ti a, a chawl leh ta vang vang a)

          Raltawna chuan, " Han sawi ta poh che!" a ti chhuak ta a. Zapuia leh Darchhawka pawh an lo inmelh dun ralh a.

      Birha chuan aw an thian a, " Ka mirin zawng te leh kan tana ke pen ngam te inni a, in mitmeng khan min zawt reng a ni si a, a ṭul leh min zep sak mai a niang chu.....! Sapui khan ka ṭhiana hi a tum tlat tih kha inhre ve vek mai si! Hetiang deuh hi a ni, Thlasik ṭumhnih liamta vel aṭang khan kan khua hian mi zen ching kan nei a, kan buai hle a ni. Tumah kut man phei chu kan nei hauh  lova, kan pasalṭha Chhunthanga phei chu a laina takzet a ni. A khat tawkin a che leh ṭhin a, zawlbuk kai tlangval zinga mi chu kan ni ngei tih kan hria a.Serzawl nen kan kar a chhiat hma hret khan Nu Chhiari hmeithai chu a zen leh ta tlat a,  Kan val upa Zahnuka ngaihdan a ni ta lo, tlangval zawng zawng chu Sakei ngho min sehtir ta hlawm a ni. Chutah chuan thiam thu kan sawi ta vek hlawm a, chu zawng chu a ni. Ṭhian ṭha ka mualphona ni lo se, kan boruak in hriat a ngai in ka hria!" zak tak chuan a ti chhuak a. A vaibel chu a fawp sek sek a.

           An mei a lo dai lam tawh a, an han chhawm ṭha leh chiah chu Suaka ruang hlanga an dah thlap tawh chu a rawn ṭhu chhuak ta luau......

      ( chhunzawm tur)