PASALṬHA THANGNGHILHLOVA BUNG 42 NA

PASALṬHA THANGNGHILHLOVA

                    (M. Lusei Palian )

                       BUNG 42 NA

                .........      ........      .........

      Upa Buala chuan an harsatna tawh dan a hauhuk kai aṭangin an sawi ta a. A sawi thiam mai piahah a hmun a awm ve ang mai in an inhre hial a.A chang leh  pasalṭha Chala chu a meng leh kawk ṭhin! Serzawl pasalṭha ralrel thiam Selzama chu a hmu chak kher mai! Thiam tak leh ṭahawh titih chuan a sawi zo ta! Tumah han bengchheng an awm lo, upa te leh pasalṭha te chu vaibel an lo fawp sek mai a ni.  Lal chuan pasalṭha Chala an melh ralh a, a ni pawh a lo bu nghat a. 

        

         Pasalṭha Chala chuan  heti hian thu a rawn chhakchhuak ta a,

   " Dawn loh theih loh dawn thiam har tak ani e Lalpa, upa te leh pasalṭha dangte hian ngaih dan han sawi hmasa se,keini a naupang lam chuan kan lo ngai phawt a nge!" fing tak chuan a ti ta khauh a.

     Chutah upa Khailiana chuan, " Chhak pawih ho maw ni a, an rawva ṭhin hle mai si a, tin, lam a hla tham bawk vei nen kan khaw dinhmun lah heti hi a ni si a, tlangval kan ngah a ni bik si lova a ṭul viau em maw ni aw!?" an ti chhuak khak a. 

      Upa Khailiana thu chu upa Talha leh upa Ruala chuan an helh hle mai! Upa Ruala chuan rang takin,

    " Chhe heu! Kan Lusei puiten kut lukhum a pawih ral hnen a an lo indawh mai tur chu kei na ka tih zawng tak  lah ni. Lam a hla emaw a hnai emaw kan lusei puite pui tura thawhchhuah ngai in ka hria, a kal turte erawh kan val upa te leh kan pasalṭha te kut ni se. Iptepui leng vawn vawn khawpa hmanhmawha tlanna chi a ni tawh zawk lo maw Saii pa! Chutih rualin tlangval zawng zawng leh pasalṭha te liamna chi ni in ka hre lo..." an ti chhuak ve leh a.

       An thu pawh a in chhang tawk viau a, chutah pasalṭha Hingliana rawn ṭawngchhuak ve nghalin, 

  " Lalpa, thu han vai thiam a har ka ti ma nge, kei kan lusei puite chhana humhim tura tlan nghal ṭha ka ti a. Kan upa han sawi tak ang khan a kal tur chin erawh ka hrethiam hauh lo. Nge ni, Tualvum leh Daipui te Serthan khaw hote ngam loh kan ni a. Kan tlangvalte thang hlan erawhin kan lo fimkhur viau mai tur lah ni!" rum al chuan an ti ve leh a. An thum hak hak mai le, Lal lalna tlang khatah chuan ngaih dan hi a inang diak diak ngai lo kumkhua a, amah erawh chu an han sawi ho hian ngaih dan fing leh ṭha zawk a piang si ṭhin a ni.Heng vang tak hian Lal hian upa ho a mamawh reng ṭhin a ni. 

      Upa Talha chuan aw an thian a, rawng ṭawngchhuak zui nghalin heti hian a rawn ti ve leh a, 

     " Ram ṭha chuhin kan thlang tla a, kan pawih ho chuan engtizia a min la rawn um nge an nih chu le. Ka lai ava na ngai em! Lam han hnai se Chempui hriama han changel sah ka va nap em! Tin, kan Lalnu nuṭapa khua te hi kan pui ngei tur a ni, kan pasalṭha ten theihtawp han chhuah se, Siampahranga khua thlengin han nuai se ka va ti tehlul em! Ram leh khaw tan hian theih tawpin kan ṭang ngam tur a ni a, kan tu leh fate ramvalh ve na tur kan sahzau sa kan venhim lovin khawi hmunah nge an invalh tak ang. Khawchhung lam erawh meikawhin a ṭul leh kan veng mai tur lah ni!" vaibel han fawp kak kak chuan a ti a. Adik hle mai si a, midang pawh an ngawi ta thap mai.

       Chawntui upa Buala chuan an thu han kalpui dan chu ṭha alo ti hle a, Puklui lal hian a upa te a dah chungnun zia a hmu a. Lal ṭha tak a nih mai bakah rorel thiam tak a ni tih chu a hmuchiang ta hle mai le! Puklui lal chu zah sawt bawk a. 

       Lal Saitluanga chuan a aw an thian ve leh a, 

   " A chiang tlangah a ngaih theih ta! A dik ngat mai, kan Lusei puite harsatna hi kan harsatna a ni a, an manganna hi kan manganna a ni. Chawntui....Lalvura khua pui turin ka tlangvalte tirh ni rawh se, a kal tur erawh pasalṭha ten ruat mai se...eng nge pasalṭha Chala te ngaihdan ni a? " ti pah chuan pasalṭha Chala chu an melh a. 

      Lal hian pasalṭha Chala hi ralrel a thiam avang leh khua leh tuia mi ṭangkai tak a nih avangin a thu a ngaichang hle a. Tin, a duhsak hle bawk a ni tih a hriat theih mai reng a. Pasalṭha Chala chuan Thangnghilhlova chu an melh ralh a chutah rawn ṭawngchhuakin, 

  " Lalpa, Chawntui khua te hunkhirh an tawng hi a pawi hle mai! Thudik hriat hmasak a chetlak hi a fuh ber fo a nih hi maw! Tunah zawng tuibaw hnu lah ruh rual a ni tawh si lo. Khaw ṭhenawmte mangang a awm chu Serzawl lam pawhin an thlir liam bik hauh lovang. Kan upa khan a sawi kai lem lo na a, Chawntui hi Pawih ralin an lak chuan Serzawl hi an hmabak a ni dawn tlat in ka hria a. Tin, tuichangrala lusei lalte an inrawn kual mekin ka ring bawk a, tlangval tam tirh a ngai lovang, kan tlangval sawmhnih ṭha lam mah hi pasalṭha Thangnghilhlova leh Raltawnan han ho se, rammu tur erawh Zawlbuk lamah Val upa Buanga ten han thur chhuak se a ṭha a nge! Tin, sawi tawh angin keini lamin khaw lam hi kan lo venghim thung a nge!" a ti chhuak ta a. 

     Pasalṭha Chala ngaihtuahna fing lutuk chu Lal Saitluanga pawhin mak a ti hial a. Chawntui upa Buala pawh a meng kawk hial a, hetiang reng reng a pasalṭha thu chhui thiam leh fimkhur ala hre ngai lo! An khaw boruak lah a hre ve ran mai si a. Thangnghilhlova erawh apa Chalan pasalṭha anga an chhal mai chu a zak hle a, ralrelna ah lah hmanni aṭangin a tel ve ṭan chauh a ni si, zahthlak a ti lutuk chu a kun chal tawh mai a. Raltawna lah chuti bawk, chhuatpui hnum hlarh chu an bih dun ran mai! Chutih rualin an pa Chalan a rintawk zia an hriat chuan an hlim ru hle thung a. 

        Hetih mek lai hian an rorel lo hre ve kartu Saimawii Puklui lal nula lah chu a rilru a hnual ve rawih mai a. Thangnghilhlova tawng leh turin a inring tawh lo hial a ni. Thei leh thei lo chuan an bih hram a, mahse a tuk sam zial bak a hmu pha si lo! Ni, hmalam hun a hriat miau si loh le, Thanga nen hian damin an intawng leh angem...? Khuanu chauhin a hre ngei ang. 

        Lal hova an rorelna chu an zo fel ta, Lal thlathum bel lian zet zet chu chhuatpui zau laiah tlangau chuan an hung kual a. Upa ho chuan tukhum sai ngar ngarin an han birh ta hlawm a. An thu pawh a rum leh hle tawh mai le! Val upa Buanga te leh pasalṭha te chu rei ṭhu muang ve lovin Zawlbuk lam an pan ta thung a. Pawih ral um tur tlangval an thlan chhuah a ngai dawn a ni. Puklui lam hi an hun tawn tak avang khan tlangval pawh an hriam tawh hle a, a tu te pawh chhel tak leh ralbeih thiam tak vek an ni tawh a ni. Pasalṭha Hingliana chuan an tlangval ho chu hruaitu awm se a duh hle a, amah erawh chu pasalṭha Chala hian a ring tawk hle a eng mah a sawi zui duh ta bik lo! An ni lam hian Daipui leh Serthan lam lo lian tur lo ven ve an ngai bawk si a ni. 

        Val upa Buangtea chu Zawlbuk bawhbel bul mei eng chinah a ding peu al a, Pawih ral um tur te chu a thlang ta a. Pasalṭha dang te leh putar lam chuan meilum hnung puak in an puan chu an khupah an suih ṭha malh malh hlawm a. Zapuia, Aizika, Tairanga, Aivunga, Zabata, Darchhawka, Kawltea te chu a langsar pawl an ni. Thangnghilhlova leh Raltawna thu ngaichang tur chuan Val upa Buanga chuan thu a fah ṭan ta. 

    " Lusei ram tan kan aiawhin chhak pawih innawr dawn a ni a. Nangni chauh in ni dawn lova, khaw tam taka valrualte nen in inel dawn tih hria u la. Zam hauh suh ang che u, tu pawh hi kan la thi vek dawn a, mipa fa tan thih hlauh tur a ni ngai lova, huaisen taka ram tana nun pek tluka hlu a awm lo. Mi huaisen thisen chuan mihrang a ko chhuak ṭhin tih hrereng u la, in hmelma te tam lam thlir suh ang che u, thi ve thei leh chesual thei an ni tih hre reng ang che u. Ram chhan vanga nun hlan huam kan ni ngai e, ṭhian te chhannan ruam khat a tawk a, nuih pui nan tlang a tam tawk. Khaw chhung lam rawn ngaihtuah hauh lo u la, hnehna inchan in khawdang nen rallak sumah duham in  intibuai hauh suh ang che u, hnehna hlado nen in lo kir hun kan lo thlir ang.!" tiin an fuih a, dawihzep tan pawh huaisenna tham a ni ngat mai! Thu a thiam bawk em a ni. 

        Seifate tualah hian indo inrun hi an nunphunga bet emaw tihtur a ni hial a. Khaw chhannan tlangval tam tak an che chhuak a, pasalṭha tamtakin hnehna hlado chham nan nun an hlan ṭhin. Ropuina leh hmingthanna erawh Lal chan a ni daih thung si! Hman ata tawh thil nihphung reng a ni si.Zanlai ar khuan hunah meuh pawh Saimawii ala chhing thei lo, a nun chu ruak huaiin a hria a. Nun khawharna chhumin a chim ta mep mep mai le. 

        Zan hun a liam a, zing boruak a nih chuan Lal tualah Puklui mihrang ho an ding ta ṭham a. Pasalṭha Chala chuan Thangnghilhlova leh Raltawna chu an fuih leh a, zan lamah uluk takin a lo fuih tawh bawk kha a ni. Lal chuan a tlangval te chu uluk takin an fuih a, dam leh him taka lokir leh vek tur chuan a ti a. Chumi hnu chuan Tuichangral lam panin kawtchhuah aṭangin an liam ta! Nula hnukno deuh te chuan an puan tlang hmang ṭangkaiin an lawmpa te liam tur chu an lo thlir a. Tawng leh tura ṭhenna ram a ni miau a, ṭhen leh leh turin an la intawng leh ngei ang. Puklui tlang pawh a ngui ta ruai mai a. Ni chhip rawn lawr pawh chuan nula te thinlung ṭawm niawm fahran hian a no nghulh a. 

        ............        ............     ..........

         Nithum lai kawngah an thang ta! Ni chu  vanlaizawlah a awm mek a, ram ngaw thing ngir khupna  hnuaiah chuan Thangnghilhlova chuan hma a hruai a. Chawntui upa an zinga a telve avang hian duh thalin an kal thei lo a ni. Thangnghilhlova pasalṭha tuai tir hriatna nei ṭha em em mai chu a ding ta chat a, a hnung lama tlangval rawn kal te pawh an ding ta ṭhap a, an inring hle mai! Thangnghilhlova chuan Raltawna an mitmei zeuh a, chutah an Silai chu hum nghet sauhin hmalam chu fimkhur takin an pan ta a. Ngaw hnuai thelh chin an han hmu chiang chu le, an Silai chu a tin chhuak rang kher mai..!

     

    ( chhunzawm tur)