PASALṬHA THANGNGHILHLOVA BUNG 8 NA
PASALṬHA THANGNGHILHLOVA
.......M. Lusei Palian.......
BUNG 8 NA
......... ........ .........
" Ka hmanhmawh tawh a ni.... ka ngaih a ṭha tawh lo!" a ti chhuak ta sap a.
A bul maia rawn ding Thangnghilhlova chuan, " Ka pa Chal, eng thu nge ni a, eng nge hmanhmawh thlak chu ni a!" an ti zat a.
Pasalṭha Chala chuan, " Thanga, kan Tualvum ho rawn chet hma in kan ṭumkhalh a kan chhaihbuai a ngai a ni. Kan aiin an tam zawk tih kan hre ngei a, tunah zawng chet chhuah hun a ni tawh zawk, i hliam dam hun ka nghak ngar ngar tawh a ni. Nang ni la, eng tin nge hma i lak ang! Engtia ral han rel nge i tum? " an ti phut mai a.
Chutah meuh chuan Thangnghilhlova chuan a melh ngai a melh ran a, an ngawih hlek hnu chuan,
"Ka pa Chal, keini thu ve te chu, tlang dawn lo mahse duhthusam han sawi ila, kan va che dawn a nih rau rau chuan Bawkkang lui chung aṭangin Chhawllen tlangah inbat liam chho ila, khaw chhung luh a har hle tawh in ka ring a. Khawchhung lut thei ila, Zawlbuk ka bitum hmasa ber ang, ralthuam lak zawh hnuah dithlifarfem aṭangin dep ila, an lal nula tlang thang Lalngovi ka ru chhuak ang a, Laltawna chu a tlawm em em ang! Min um ngei dawn a, chung min um tute chu Tuitun hnar kinah an lo chang thung a nga, let leh tur awm hauh lovin kan chimih thei ngei ang." a ti chhuak ve ta.
Pasaṭha Chala chuan Thangnghilhlova thusawi chu an ngaihtuah vang vang a, thil tih chi tak a ni dawn tlat a ni. Tualvum lal nula an ruk chhuah a, zawlbuk a silai an khawm meuh chuan an tlawm loh vek pawhin an chan a chhe hle ngei ang.Thangnghilhlova chu an melh leh vang vang a,
" Ngaih dan ṭha tak a ni, chutiang chuan chet lak tur a ni, val upa Buanga naute pawh an inring tawh a, lo inbuatsaih la, varṭianah kan chhuak nghal ang! Tuitun hnar kina mite pawh thlak an hun leh tawh e!" a ti chhuak ta a. A hnang hlai chu a chhunzawm ta mawlh mawlh a.
Pasalṭha Chala hian Khara te ṭhian dun phuba lak a tum hle a, seifate inkara in nghirnghona chu duh lo hle mahse a bawhchhe tute zawk chu a tuar tur an ni ngat mai si a. An tawrhtir lo a nih chuan pawnfen feng tlakah a inngai ngei dawn, pasalṭha hming pu tlakah a inchhiar thei tawh kher lovang. Puklui khaw hian pasalṭha hmingpu tlak mihrang an nei tih hi Tualvum lam hian hria se a duh hle a, a nau chher Thangnghilhlova theihna leh ralrel thiamna chu hman pui a duh a a huntak a ni tih pawh a hria a ni.Tin, pasalṭha Hinglianan tlangval ho ral bawh dan a zirtir fova, Kawrvai lian an nek ṭum pawh khan hma hruaitu an ni thei a, an hmelma te tamlam ngaihtuah lovin, hneh theih an ni tih zawng an hria a ni.
Furkhawthiang chhawrthla rawn eng meuh zawng romei zam khuh loh tlang thlir ang mai hi a ni a. Val lungleng tan zawng Tumphit leh chawmkhuang rema kuk pui rawi rawi tham hi a ni hial a. Puklui khua zawngin a rukin ṭitna an nei si, val upa Buanga chuan Zawlbukah rammu tur tlangval a thliar nghauh nghauh a. Puklui Val upa Buangtea zawng dehkhirh fe, huaisen tak, dik nia a hriat zawngah chuan a tawlh ngai lo. Sepa pian ṭha ang ṭang hi a ni a, palian lem lo mahse zahawm tak a ni. Kut ni a thlen te hian a bulah tlangval zurui an awm ngai lo, amah hi Phungah aṭanga a keuh hmiah mai zel, remruatna fing tak a nei thei deuh zel a ni. Puklui val rual sawm ṭha lam mah chu a thlang chhuak a, Tuitun hnar kina lo hmuak tur Sawmhnih ṭha a thlang leh a, khaw nghak tur erawh kut ṭang chhiar tham chauh a nei ta. Silai erawh chuan a daih lo hle a, muzuk neiin muzuk an thawhchhuahpui dawn a ni. Kawrvai an nawr ṭuma an chhuh tak milu lak chem erawh an nei nual a, an zam bik hauh lo! Zawlbukah chuan val upa Buangtea chuan tlangval ho melh kual pah chuan tihian a ṭawngchhuak ta a,
" Aw le, tlawm ngai lo Puklui val rualte u, Khara leh Zuata te thlarau pawh an zahawm ta! Kan theihna lantir in chetlak a hun ta a, pasalṭha Chala hovin Tualvum khua hi inva nuai hle ang a, a remruatna leh chetlak dan tur erawh a kalpui te chauhin inhre thung ang! Pasalṭha Hinga hovin Tuitun hnar kinah kan lo hmuak ang che u. Tin, khawchhung hi pavalai ho nen pasalṭha Mangliana hovin in lo veng thung ang. Kan hmazawna tla ṭheuh tlin takin kan ti tur a ni.Hmelma te tam lam hi lo thlir lo u la,hneh theih an ni tih hrereng ang che u, zâm in awm chuan ke pen ve lo law law ang che u.Tualvum lamah puan ven sawi chhingin kan zung tawh ang.Mahni bawhchin ram tana ke pen ngam lo in awm chuan pawnfen feng ang che u" a ti deuh kher a. A ni zawng a tuai hi a rum ṭhin em a ni.
Val upa Buanga remruat ang chuan tlangval rammu tur te chuan Lal in lam an pan ta a, an pheikhai a zang fe mai! Hei hi pasalṭha Chala duh dan kha a ni si, pasalṭha Chala hian an rammut tur thu hi Lal leh upa te hnenah alo thlen dawn a ni. An zingah hian Raltawna leh Thangnghilhlova pawh an tel ve in thla eng hnuaiah chuan an innuih suk a, Hmuaka lah a serh zinga a mei ang a ni. Pasalṭha Chala, ralrel thiam tak hnuaia an rammu tur chu an thla a muang lawkin an phur hle tawh a ni. Lal in an thlen hma deuh chuan an thawm hria in tlangaupa chu a rawn chhuak thuai a, rei lo deuh a lo chelh a.
Chhawrthlapui pawh chu inthlahrun hmel fu hian chhum karah a rawn dak dek dek a, lal tualah chuan khaw tana thingserh sat tlangval te chu an ding kak ṭha hlawm a. Val upa Buangan a uluk bawk a, han en mai pawh chuan an aia thlan tur chuang an awm lo hial a ni. Reilo deuh hnu chuan pasalṭha Chala te, Upa Talha te, Hawla te leh upa dangte Lal Saitluanga ho chuan an rawn chhuak ta khup khup a. Luhkasangah an han ding a, an hmel erawh chhiar thiam har tak a ni. Lal Saitluanga chuan,
" Tlangval huaisen te u, kan bawh ram humhalh nan in tha leh zung in hman a ngai ta! Chhuan thamin che ngei u la, in hruaitu pasalṭha Chala thu angin inva che ngei dawn nia. Tin, tumah chan che u hi ka duh hauh lova, kan khaw tana thu lawmawm nen rawn kir leh ang che u. Englai mahin kan ram bawh tan hian kan hnung tawlh ngai lovang! In thinlung huaisenna chhekkhawm u la, pasalṭha thinlung dik pu ang che u. Pasalṭha thu han nei tawh...!" tih pah chuan pasalṭha Chala chu an melh zui nghal a.
Pasalṭha Chala chuan lal chu han melh zeuhin,
" Aw le, tlangval te u, kan unau te phuba la turin kan chetchhuah a hun ta a. Kan lal ropui tak sawi ang khan thinlung huaisenna in neih ka duh a ni. Kan ram chin humhalh hi kan tihmakmawh a ni a, mipa kan nih angin kan tihtur kan ti ang. Tukṭhuan khamah Lungdawhah kan innghak ang a, zanriah fai zan thum tla han ak bawk ang che u. Zanin leh naktuk zing hi inbuatsaih nan lo hmang u la, kan khaw tana in theihna sang ber in lantir dawn nia! I khua hian eng nge a pek che tih lam en lovin, kan khaw tan hian eng thil nge ka tih ve ang tih hi lo ngaihtuah ang che u." a ti chhuak ve leh ta a.
Pasalṭha Chala thusawi zawh chuan Upa Hawla chuan thiam takin thu a sawi ve leh a. Fuihna thu, huaisen pui rak thei khawp tur an infah nasa bawk a, tlangval ho hawiher pawh a mihrang no chawi hawi lur tawh a. Hmelma lamah an fei te chu khawhchhuah theih mai turin an ban puam tihrawlte chu a phu ṭan ta! Rei mawi tawk an din hnu chuan hmabak hlen ngei turin an ṭin a, zawlbuk lam an pan leh ta! Zan rei tak la ni lo mahse Puklui khua chu a reh raih mai a, Tualvum ho nena an boruak chu in tin titi a ni a. A ruk chuan an inralring hle tawh a ni.
Chu zan thla eng hnim raih chuan a khat tawk in Puklui khua a chhun a, chhum tam takin a enna itsik ni awm hian an hliah ṭhin! Thanga zan mu chu chhin har a ti hle a, a bula Raltawna lah a hnar vei kuk kuk a, a ngaihtuahna a kal thui hle mai! Kawrvai lenlai khan naupang mai an la ni si a, ralbawh dan leh inmal beih dan chu lo zir fo mahse atak nen chuan a inang hauh lovang tih a hria a, a zam hauh lo, lusei leh lusei inkarah zawng chetlak a hreh deuh a ni. A mitthlaah Chalmawii hmel a lo lang a, suangtuahna a kal thui hle a, zanlai arkhuan hma lam deuh chuan a muhil ve ta! Ding reng ta lo chu hun pawh a liam ve zel a, khua a thiang tiin bawar a pau a, thim thu neihna a kiang ta! Than tum val mihrang nun zir turte chuan Zawlbuk chhuahsanin mahni inlam an pan ta sang sang a.
Tukṭhuan bar khamah chuan le Puklui tlangval rammu turte chu kawtchhuah ah an ther ta huang mai le!
( chhunzawm tur)
.......M. Lusei Palian.......
BUNG 8 NA
......... ........ .........
" Ka hmanhmawh tawh a ni.... ka ngaih a ṭha tawh lo!" a ti chhuak ta sap a.
A bul maia rawn ding Thangnghilhlova chuan, " Ka pa Chal, eng thu nge ni a, eng nge hmanhmawh thlak chu ni a!" an ti zat a.
Pasalṭha Chala chuan, " Thanga, kan Tualvum ho rawn chet hma in kan ṭumkhalh a kan chhaihbuai a ngai a ni. Kan aiin an tam zawk tih kan hre ngei a, tunah zawng chet chhuah hun a ni tawh zawk, i hliam dam hun ka nghak ngar ngar tawh a ni. Nang ni la, eng tin nge hma i lak ang! Engtia ral han rel nge i tum? " an ti phut mai a.
Chutah meuh chuan Thangnghilhlova chuan a melh ngai a melh ran a, an ngawih hlek hnu chuan,
"Ka pa Chal, keini thu ve te chu, tlang dawn lo mahse duhthusam han sawi ila, kan va che dawn a nih rau rau chuan Bawkkang lui chung aṭangin Chhawllen tlangah inbat liam chho ila, khaw chhung luh a har hle tawh in ka ring a. Khawchhung lut thei ila, Zawlbuk ka bitum hmasa ber ang, ralthuam lak zawh hnuah dithlifarfem aṭangin dep ila, an lal nula tlang thang Lalngovi ka ru chhuak ang a, Laltawna chu a tlawm em em ang! Min um ngei dawn a, chung min um tute chu Tuitun hnar kinah an lo chang thung a nga, let leh tur awm hauh lovin kan chimih thei ngei ang." a ti chhuak ve ta.
Pasaṭha Chala chuan Thangnghilhlova thusawi chu an ngaihtuah vang vang a, thil tih chi tak a ni dawn tlat a ni. Tualvum lal nula an ruk chhuah a, zawlbuk a silai an khawm meuh chuan an tlawm loh vek pawhin an chan a chhe hle ngei ang.Thangnghilhlova chu an melh leh vang vang a,
" Ngaih dan ṭha tak a ni, chutiang chuan chet lak tur a ni, val upa Buanga naute pawh an inring tawh a, lo inbuatsaih la, varṭianah kan chhuak nghal ang! Tuitun hnar kina mite pawh thlak an hun leh tawh e!" a ti chhuak ta a. A hnang hlai chu a chhunzawm ta mawlh mawlh a.
Pasalṭha Chala hian Khara te ṭhian dun phuba lak a tum hle a, seifate inkara in nghirnghona chu duh lo hle mahse a bawhchhe tute zawk chu a tuar tur an ni ngat mai si a. An tawrhtir lo a nih chuan pawnfen feng tlakah a inngai ngei dawn, pasalṭha hming pu tlakah a inchhiar thei tawh kher lovang. Puklui khaw hian pasalṭha hmingpu tlak mihrang an nei tih hi Tualvum lam hian hria se a duh hle a, a nau chher Thangnghilhlova theihna leh ralrel thiamna chu hman pui a duh a a huntak a ni tih pawh a hria a ni.Tin, pasalṭha Hinglianan tlangval ho ral bawh dan a zirtir fova, Kawrvai lian an nek ṭum pawh khan hma hruaitu an ni thei a, an hmelma te tamlam ngaihtuah lovin, hneh theih an ni tih zawng an hria a ni.
Furkhawthiang chhawrthla rawn eng meuh zawng romei zam khuh loh tlang thlir ang mai hi a ni a. Val lungleng tan zawng Tumphit leh chawmkhuang rema kuk pui rawi rawi tham hi a ni hial a. Puklui khua zawngin a rukin ṭitna an nei si, val upa Buanga chuan Zawlbukah rammu tur tlangval a thliar nghauh nghauh a. Puklui Val upa Buangtea zawng dehkhirh fe, huaisen tak, dik nia a hriat zawngah chuan a tawlh ngai lo. Sepa pian ṭha ang ṭang hi a ni a, palian lem lo mahse zahawm tak a ni. Kut ni a thlen te hian a bulah tlangval zurui an awm ngai lo, amah hi Phungah aṭanga a keuh hmiah mai zel, remruatna fing tak a nei thei deuh zel a ni. Puklui val rual sawm ṭha lam mah chu a thlang chhuak a, Tuitun hnar kina lo hmuak tur Sawmhnih ṭha a thlang leh a, khaw nghak tur erawh kut ṭang chhiar tham chauh a nei ta. Silai erawh chuan a daih lo hle a, muzuk neiin muzuk an thawhchhuahpui dawn a ni. Kawrvai an nawr ṭuma an chhuh tak milu lak chem erawh an nei nual a, an zam bik hauh lo! Zawlbukah chuan val upa Buangtea chuan tlangval ho melh kual pah chuan tihian a ṭawngchhuak ta a,
" Aw le, tlawm ngai lo Puklui val rualte u, Khara leh Zuata te thlarau pawh an zahawm ta! Kan theihna lantir in chetlak a hun ta a, pasalṭha Chala hovin Tualvum khua hi inva nuai hle ang a, a remruatna leh chetlak dan tur erawh a kalpui te chauhin inhre thung ang! Pasalṭha Hinga hovin Tuitun hnar kinah kan lo hmuak ang che u. Tin, khawchhung hi pavalai ho nen pasalṭha Mangliana hovin in lo veng thung ang. Kan hmazawna tla ṭheuh tlin takin kan ti tur a ni.Hmelma te tam lam hi lo thlir lo u la,hneh theih an ni tih hrereng ang che u, zâm in awm chuan ke pen ve lo law law ang che u.Tualvum lamah puan ven sawi chhingin kan zung tawh ang.Mahni bawhchin ram tana ke pen ngam lo in awm chuan pawnfen feng ang che u" a ti deuh kher a. A ni zawng a tuai hi a rum ṭhin em a ni.
Val upa Buanga remruat ang chuan tlangval rammu tur te chuan Lal in lam an pan ta a, an pheikhai a zang fe mai! Hei hi pasalṭha Chala duh dan kha a ni si, pasalṭha Chala hian an rammut tur thu hi Lal leh upa te hnenah alo thlen dawn a ni. An zingah hian Raltawna leh Thangnghilhlova pawh an tel ve in thla eng hnuaiah chuan an innuih suk a, Hmuaka lah a serh zinga a mei ang a ni. Pasalṭha Chala, ralrel thiam tak hnuaia an rammu tur chu an thla a muang lawkin an phur hle tawh a ni. Lal in an thlen hma deuh chuan an thawm hria in tlangaupa chu a rawn chhuak thuai a, rei lo deuh a lo chelh a.
Chhawrthlapui pawh chu inthlahrun hmel fu hian chhum karah a rawn dak dek dek a, lal tualah chuan khaw tana thingserh sat tlangval te chu an ding kak ṭha hlawm a. Val upa Buangan a uluk bawk a, han en mai pawh chuan an aia thlan tur chuang an awm lo hial a ni. Reilo deuh hnu chuan pasalṭha Chala te, Upa Talha te, Hawla te leh upa dangte Lal Saitluanga ho chuan an rawn chhuak ta khup khup a. Luhkasangah an han ding a, an hmel erawh chhiar thiam har tak a ni. Lal Saitluanga chuan,
" Tlangval huaisen te u, kan bawh ram humhalh nan in tha leh zung in hman a ngai ta! Chhuan thamin che ngei u la, in hruaitu pasalṭha Chala thu angin inva che ngei dawn nia. Tin, tumah chan che u hi ka duh hauh lova, kan khaw tana thu lawmawm nen rawn kir leh ang che u. Englai mahin kan ram bawh tan hian kan hnung tawlh ngai lovang! In thinlung huaisenna chhekkhawm u la, pasalṭha thinlung dik pu ang che u. Pasalṭha thu han nei tawh...!" tih pah chuan pasalṭha Chala chu an melh zui nghal a.
Pasalṭha Chala chuan lal chu han melh zeuhin,
" Aw le, tlangval te u, kan unau te phuba la turin kan chetchhuah a hun ta a. Kan lal ropui tak sawi ang khan thinlung huaisenna in neih ka duh a ni. Kan ram chin humhalh hi kan tihmakmawh a ni a, mipa kan nih angin kan tihtur kan ti ang. Tukṭhuan khamah Lungdawhah kan innghak ang a, zanriah fai zan thum tla han ak bawk ang che u. Zanin leh naktuk zing hi inbuatsaih nan lo hmang u la, kan khaw tana in theihna sang ber in lantir dawn nia! I khua hian eng nge a pek che tih lam en lovin, kan khaw tan hian eng thil nge ka tih ve ang tih hi lo ngaihtuah ang che u." a ti chhuak ve leh ta a.
Pasalṭha Chala thusawi zawh chuan Upa Hawla chuan thiam takin thu a sawi ve leh a. Fuihna thu, huaisen pui rak thei khawp tur an infah nasa bawk a, tlangval ho hawiher pawh a mihrang no chawi hawi lur tawh a. Hmelma lamah an fei te chu khawhchhuah theih mai turin an ban puam tihrawlte chu a phu ṭan ta! Rei mawi tawk an din hnu chuan hmabak hlen ngei turin an ṭin a, zawlbuk lam an pan leh ta! Zan rei tak la ni lo mahse Puklui khua chu a reh raih mai a, Tualvum ho nena an boruak chu in tin titi a ni a. A ruk chuan an inralring hle tawh a ni.
Chu zan thla eng hnim raih chuan a khat tawk in Puklui khua a chhun a, chhum tam takin a enna itsik ni awm hian an hliah ṭhin! Thanga zan mu chu chhin har a ti hle a, a bula Raltawna lah a hnar vei kuk kuk a, a ngaihtuahna a kal thui hle mai! Kawrvai lenlai khan naupang mai an la ni si a, ralbawh dan leh inmal beih dan chu lo zir fo mahse atak nen chuan a inang hauh lovang tih a hria a, a zam hauh lo, lusei leh lusei inkarah zawng chetlak a hreh deuh a ni. A mitthlaah Chalmawii hmel a lo lang a, suangtuahna a kal thui hle a, zanlai arkhuan hma lam deuh chuan a muhil ve ta! Ding reng ta lo chu hun pawh a liam ve zel a, khua a thiang tiin bawar a pau a, thim thu neihna a kiang ta! Than tum val mihrang nun zir turte chuan Zawlbuk chhuahsanin mahni inlam an pan ta sang sang a.
Tukṭhuan bar khamah chuan le Puklui tlangval rammu turte chu kawtchhuah ah an ther ta huang mai le!
( chhunzawm tur)
Ngaihnawm khawp mai
ReplyDeletengaihnawm ṭhin hle mai
ReplyDeleteA va manhla ṭhin vele
ReplyDeleteA ngaihawm thin e
ReplyDelete