LUNGRENG NGÂW..S-4...(6)...

LUNGRENG NGÂW...SEASON-4....6...

           ( PASALṬHA THANPUIA)


               M. LUSEI PALIAN

     
            .........      ...........     ..........

   

        Chutah Lungpui phen aṭanga thawm lo chhuahna lam chu a pan ta ṭhem ṭhem a, a inring kher mai, lungpui phen lam a hnaih phei tial tial a....Chutah le.! Partinchhingi chu a lo ding paw ta pheu mai! A lo nuih sang a, a hmel hlim tak chu thlir ava nuam tehlul em! Thangvela chu awmze nei fe a melh pah chuan,

    " Pasalṭha, min lo beisei miah lo e lo? Kha i va hlawhtling awm ve le!?" a ti zui zat a.

   Thangvela chuan, " Beisei tehreng e a, beisei bo min siam ang tih mah hlauh nak lai a... Hei, Serzawl mihrang ten an sa min hawntir a ni!" hlim fe chuan a ti a.

   Partinchhingi chuan, " Kha, Pasalṭha Thanpuia chuan rawn zawm vat che a tum hle a, i lo ngaihchan deuh a ngai mai thei a ni. Kha pasalṭha kha zawng kan hotunu meuh pawhin a duhsak hle a ni. Tunah pawh hian kan hotunu nau hian a vil chawt mai a ni!" hlim nui sang chuan a ti leh a.

   Thangvela chuan Partinchhingi han thlir vang vang pah chuan, " Duhsak tlak in a khawsa zel lah ni! A zia reng a ṭha mai, pasalṭha hming pu tlak a ni ngat alawm!" an ti chhuak a.

     Thangvela chuan a hma ngai ṭhintu nula a tawng leh ta a, a hlim hle a ni. Khaw karkawng pawh a tawi leh sawt dawn a ni. Thanpuia te chanchin leh a Nghalphusen kah thu chu an sawi dun nasa hle a, engkim mai Partinchhingin a lo hre vek chu mak a ti lek lek a ni. Chamtlang khaw lam pan chuan kal an rem ta! Zinkawng nuam tak an zawh ngei ang le!

            .......   ........  ..........

      Hetih lai mek hian Hriangmual leh Seipui khaw kar kawngah Zaluta te leh Seipui pasalṭha te ho chu an chawl ve mek a. An titi nasa hle hlawm a, Sepa huaizawk kai ang vel hi an ni, an hma a awm apiang sik phei pawp pawp chu an duh ni hial hian a lang a.Hriangmualah zankhat an riak leh ang a, chumi hnuah Serzawl khaw lam an pan leh  dawn a ni.Kawng thui tehreng nen Zaluta hian thuawih awm fe fe chhakchhuah tur a hre reng a, a chang leh an ri leh hak zel a ni. Ani hi a hlim tawh hle a, an lal fapa thuchah te hlawhtling takin ava thlen a, chumai a ni lo, a thil va tuh chu ṭhang nghalin rah a chhuah ṭep a a tum ṭan a ni mai si. Dinchhuahna tham hlawhchhuak ngeiin a inhria a, tunah zawng a khabe sep thiamna hmangin a ding chhuak thei dawn ta!

    Seipui mihrang Ralkapa chuan Zaluta mizia an thlir chian chuan a thu rawn thlen kha awih har a ti leh lek lek ṭhin! Hetiang khawpa ṭawng tam a nih chuan thudik lo a sep tel ngeiin a ring tlat tawh a, amah erawh chu Hriangmual lal fapa Ngurṭhuama meuh chu daw hian a ring lova. Fiah phawt ni se, chumi hnu a Serzawl pan chu a remruat dan kha a ni. Thatphunga nen pawh rintlak a nih leh nih loh tur kha a sawi dun fe kha a ni. Tunah zawng raw hung ral thlir ang mai an ni rih a, Hriangmual han thleng se a ṭul a nih leh ro hran an nei tawh mai dawn a ni. Han ṭhu chawlin vaibel te an han lakai rih a, riahbuk sualnan a la hma deuh si! Rei mawi tawk an chawlh hnu chuan kal zai an rel leh ta! Pasalṭha te pawh chuan zanriah hmeh tur an melh ṭan a, sikni her ṭanin khua a tlai chak phian mai si! Pasalṭha rual ngang an ni a, an ei tawk sa zawng an hmu ngei ang!

        .......       ........       .......

     Ze ngai te te in Aimawia pawh a zai leh lung lung tawh a. Zanriah tur buaipuiin a phe vat vat a, ramvak sa ngei chu a chhum so leh ta bawrh bawrh mai! A rim han hnim velin Sakhi chek chu an siam belh bawk a, Pazawna Vahrit awhte chu a chek ka siam tel e a ti a. Ramvah nikhua hian rawng han bawl vel hi a tihtur ah a ngai a, chhawlthawh hlado te lah chham khalh mi a ni lo! A duhnaah chuan a phet hian a phe dawr dawr a, a tihloh chinah lah nawr luih mi a ni lo thung. Sam zet zet a hla han phuah tur lah a hre phian a, a sa nghal zung zung zel mai a ni. Zamkunga han melh ralh pah chuan,

 " Kha...U Zam...kan Chamtlang pasalṭha kha i lo chik em ka hre lo va, a huaisen fe ang ka ti! Nizan lama min rawn pan te kha zam hmel reng zu pu lo va!"  an ti khuk a.

  Zamkunga pawh chuan aw han then kharh kharh pah chuan,

   " Ni, a huaisen fe ang, zanin hian kan sa hi ur zang fe ila, puih ngei tur a ni ngat mai, an khuaah tlangval rual an nei thaw deuh a nih loh pawhin pawnfen feng tlak hlir an nih ka ring! Lal fanu han hum zawh loh ngawt chu a...Kan Serzawli han bo  ngat se zawng, Chempui nen pawn mual daih chhung kan um tur lah ni!" an ti ve leh khuk a. A rawn hmer luih danah hian Pazawna a khi vei sung a. Rang fe hian,

  " Pa Zam, kei khawnbawl nih hi ka hlat hauhin ka ring hleinem!" a rawn tichhuak ta ale...An kuk raih hial a, Khiangzawl ram ep a mihrangte hlim thawm meuh zawng huai ho pawh a um tlan thei hial ang!

    Chutah rang fe hian Aimawia chu a zai zui nghal a,

   " Serkhawpui a ngui riai e a ngui riai e,

     Sailo Ngurpui Serzawli a hawi ruai e,

     Thangchhuahpa a tawng si lo ve!"

   A ti kher a, Pazawna chuan rang fe hian,

"Eh, Thana i do ngam ngut na nge, khai ve aw....

    " Serzawl than tum val hian e,

       Zawlpuan a phah pui tam lua e,

      Lanu leh lengleh pawh an him zo lo..!" an ti ve kher a.

     Aimawia chuan rang fe hian,

" Zawna, ka inpuan meuh zawngin mi nupa kar pawh a chhe lutuk ang e...!" Nuih hak pah chuan a ti a. An ri leh le lu tawh mai!


        Zanriah an han buatsaih ṭan a, changel hnah chunga buh hmui hiam a rum tawka chhum leh Sanghal leh Sakhi sa te a khu vung vung mai a, Mauthei hmanga an satui leh Sakhi chek thlit te pawh a rim tui hle ta mai! Vahrit leh ramar erawh an khai rih a ni. Zamkunga pawh chawchhun bar lo an ni vei nen a kil rang hle a. ( Ramvah, Ramchhuah nikhua reng reng hian val upa emaw an zinga upa deuh ber hian tlangval te hrethiam takin rei fe a ṭhu lui ṭhin a. Tlangval ho an puar hman loh an hlau a, an inveng ve hle ṭhin a ni. Val upa emaw pasalṭha pawh a naute dawn lova duhtawk china thawh nalh ching chuan ṭhuihruai an nei thei lo....M.Lusei Palian) A kut han timuke ṭhe ṭhaw in chaw chu an bar a, satui mawm hmak chuan an chhilh a, Sanghal sa thau ṭha tak chu an ṭhei a, a hmui pawh a mawm nghal hmak mai le! Aimawia lah chu Sa han hmawm hmak a, sakhi chek hawp leh pah chuan a " Umnn" nghat nghat zel  mai a. Zanriah bar lai na na na chuan thehhmeh ang mai an ni hlawm a, an puar leh hle ang le!

           ........    ........   .........

   Chu zana Chhawrthlapui, a hmun ngai rawn luah mek chu Tarpilu a lai taka phel a lian lam hret tia vel hi a ni a. Mahse theihtawp hian enna a rawn chhuah a, seifate tan zawng tehna sual ngai lo a ni tlat thung si! Serzawli ngei mai chuan luhkasang aṭangin a thlir veng veng a, Upa Phirtuala fiamna chuan a tilawm hle zawng a ni e. A thinlung chu hlimna chhum var, hmangaihna chhawm chuan a tuam mup mup thei hial a. A hlim zawng a hlim a ni, Upa Phirtuala Lalin rawn kai khan Lalnu han berawn pah khan heti hian thu a chhak chhuak ngei a ni.

  " Lalnu, Kan Serzawli hi kan rawn hruai har dawn lo a nia, hun ṭha nghah zawngin thu a tam hma a, Aman thu hlaah kan tlanchhe hauh lovang! Thangchhhahpa inah meuh chuan a hlim phian ka ring rawk a! I hlim ang ti raw Saii...!"

     Khi thu khi a ni a hlimna chu, Upa Phirtuala ṭawng hman danah hian inleng a nei har lo tawpin a ring a. Lawmna tak mai thinlung a neih chu thangchhuahpa pasalṭha vang a ni. Chhawrthla eng te hi zawng kan hringnun dai chin aṭang hian a mawi leh mawi loh kan thlir mai ṭhin niin alang. Saipuii chuan chu zana naupang pawnto te, a khat tawka uicho han bauh leh ṭhinte chu inchawih mawi hle hian a hre nghe nghe a ni.A pa leh Upa Phirtuala khan a chanchin an sawi zui ngat mai! A hringnun chu hlimna hian a hmuak vek ni hian a hria a, A thinlung hnemtu a chu a hlim ve ngei hian a ring a. A suangtuah reng a, a mitthlaah lah a cham awl lo mai a ni.

    Hetih lai hian Rodawla pawh Lalkhawthangi te inah a ṭawng leh buah buah tawh a. A ban te pawh hmang ṭan ngam ve tawhin a rukin a insawizawi ve nasa hle kha a ni. Mahni chhel tura infuih ṭhinna chuan hmalam a pan tir a, phuba lak tumna chuan chhelna a pe a, aruka inzir ve na chuan inrin tawkna a neih tam tir tial tial ta! Ṭawngkam pawh insum ve hret hret in a chhakchhuah ṭhin pawh a awihawm ṭhin khuk khuk tawh khawp mai! A chet vel dan te lah Val upa ni mai awm hi a ni ta! Eng han ang chhunzawm zel dawn chu ni maw!

           ........     ..........    ...........

     Hriangmual leh Seipui khaw karkawnga meipui kila ṭhu bial mek pasalṭha te pawh an titi a rorum ṭan viau leh tawh mai! Tlai lamah Sakhi pachal kapin zanriah puar takin an bar a, an za leh ta zak mai a ni. Tin, hmun ralmuangah zawng huaisen hi a awl duh phian mai bawk a, hmalam hun tur dawn lek lova, hnang hlai nuam chi ang mai a phel duai duai hi a awl ṭhin reng a ni.  Thatphunga leh Ralkapa erawh hmun fal deuhah an titi thung a, Hriangmual hian an kuta rul kaw zen an tum leh tum loh an dawn hmasak a ngai reng a ni. Hmachhawp thui tak nei an ni a, hma takin an mu ta thung a.

       Hetih lai hian Thangvela pawh an khaw kawtchhuah a thleng ta der mai! A ṭhian Partinchhingin a pui a ni ngat mai le, hringmi tan zawng zanhnih tal kar kawngah riah a ngai a, chu pawh Lungreng ngaw lam aṭanga kal in a ni thung! Kawtchhuah Lungdawha ram ngaw lam thlir vang vang chung chuan vaibel a pak a, a inher a an khua Chamtlang lamah chuan zang fe in a pen ta! Tunah zawng muanga zanmut chhin har viau mahse ven khat chuan a veng ta! A ṭhi hawn hlu fe fe chu a dah ṭhat ṭhen a ngai ngei ang le! Lal hlau lo ṭhi zawng a thlang ang nge ....a duhthlanna a ni thung ang!

             .......   .........   ........

   Khiangzawl ram epa mihrang valte chuan Bawmrang an tah hlawm a, an rit hle dawn a ni. An tah lian hlawm fe mai, a tuk tukṭhuan bar zawh a khawlam pan tum an ni a. An titi pawh a zangkhai hle mai, Bawmrang an han tah zawh chuan Zamkunga chuan,

  " Aimawi, Zawna nen hian lo va chhing hmasa u la, hei Thana nen hian kan lo ur ang e!" a ti a.

   Pazawna leh Aimawia chu an inmelh ralh a, han hnial ngawt lah an hreh viau mai si! Zan hnih khat tlaivar an huphurh lem lo viau na a,hlim hmel fe chuan riahbuk chhungah an lut ta zawk a. Zamkunga hian Sapui a hnai lo tih a hre na a, Sapui zawng an chin hriat a har em a, an sarep rim hian a ko daih tawh zawk  mai thei a ni. Thanpuia chuan inthiar chhuanlamin ngaw lam a pansan ta a.Mei sa leh khu in a ur reng bawk a, Pazawna leh Aimawia pawh an muhil rang kher mai! An hnar dun ta tlek tlek a, Zamkunga pawh chuan mei chu a chhawm ṭha sauh sauh a. A phe buai ve hle mai le!


     Rei mawi tawk hnuah chuan Thanpuia pawh hmel eng vak chuan a rawn let ta a. Apa Zamkunga lo buai viau a hmuh chuan a inthiam lo hle a, a che nghal sawk sawk a.Aimawia te lah an lo hnar tluk tluk tawh a,an sarep te an han leh fel hnu chuan an ṭhu ta a. Zamkunga chuan aw an thian kharh kharh a, Thanpuia han melh pah chuan,

  " Thana..hei..Saii nen hian  in thang tam dawn ta, hmana ka hrilh ang che khan i fimkhur hle hi a ngai a nia.... ( an chawl vang vang a) Lal fanu a ni a, a rilru i hneh lo hlauh dah a nge..!" a ti chhuak ta a.

     Thanpuia rilru pekna lam a rawn chhak chhuak ta! He thu hi apa Zamkunga hi sawi pui a tum reng ṭhin kha a ni a, tunah hun ṭha a rawn her chhuak ta! Apa Zamkunga han melh pah chuan,

   " Ni e...ka pa Zam, rawn che ka lo tum ṭhin a. Ka pu hian min nawrna ta viau alawm maw le. Mahse....( an kun ngaih a, an chawl vang vang a) a tunhma nun hretu ka ni si hian min tibuai a ni. Tin, Saii mitmei hi hmu ṭhin mah ila, Lal fanu meuh zawng....nuam sa in ka dah thei lovang tih ka hlau a ni. Chu lo rengah kan Lal hian a phal ngut hian ka ring lo a ni!" tiin a rilru a sawi ve ta phawng a. A awm reng a, apa Zamkunga hi engkim a sawipui ngam tur mi a ni si a.

     Zamkunga chuan, " E.... Thana, rilru hnualna tur eng mah i nei lo. Lal fanu zawng a ni ngei a....mahse kan lal mit i tikham hauh lovang! Tin, a tunhma nun kha...Ni e, hei hi ngaihtuah tel la, a hmel ṭhat avanga Huai ho tihbuaina niin ka hria a, a duhthlanna a ni hauh lo tih hretu lah kan ni! Tin, nangmah ngeiin.....( chutih lai tak chuan an chhak thingro a ri ta rap a, rang fe hian Thanpuia chu Silai nen a dingchhuak nghal zat a.....


   ( chhunzawm tur)