LUNGRENG NGÂW..S-4...(5)...

LUNGRENG NGÂW...SEASON-4....5.

           ( PASALṬHA THANPUIA)


               M. LUSEI PALIAN

     
            .........      ...........     ..........

     Zan lama Chawngtinleri nau thusawi a ngaihtuah chhuak a, a rilru a hlim hle mai! Lungpui phen aṭang chuan an hawi chhuak leh chu le .... Nghalphusen an lo sawi ṭhin ngei mai chu a hmu ta, a lo va lian ngai ve le! A Silai chu muang chang chuan an lek chhuak a, thawm nei lo takah a chet a ngai si! Pasalṭha Selzaman ' Sa lian tham hi chu a nghawngah tak tum ila, an hnu chhui a thui lo ngai' a tih a hrechhuak zawk a, chu Nghalphusen lah chuan a hnung chhawn tlat si, pasalṭha Thangchhuahpa chuan inring takin a inher rem hun a nghak ta! Pasalṭha Thanpuia chu a inring kher mai, chutah le, a bula thingro chu a ke in an thai zeuh a, Nghalphusen a rawn hawi rang kher mai le! Chutah tak chuan pasalṭhaah pawh mi namai anih loh zia a lanchhuah tir ta! Rang fe chuan chengrang rawl a au tir ta! A ṭhelh  hauh lo mai, rang fe chuan lungpui chunga per kai thauh pah chuan Fungki a sen chu a silai dawtah a chhung lut a, sawh zung zungin silai mu a thun a, a hmanhmawh nen a hnawh hman lo ṭep a ni, Ngenmu a tir chhuak leh ta.... Nghalphusen chuan rang fe in ngenmu rawn tirtu pan a tum kha a ni a, mahse kawng chanve a thlen hma in Ngenmu a chal damah a dawng leh hman tlat mai! Chu meuh zawng, tlanpui theih rual ni ta hek lo le! Kawrte kamah chuan a lum thla ta buan buan mai!

       Thangchhuahpa chuan a silai sawh leh zatin Nghalphusen chu a melh leh ṭhin a, mahse ngenmu pahnih laiin a fuh tawh avangin thochhuak chi a ni tawh lo! A silai a sawh zawh hnu pawh chuan a che tawh lova, a sa kah chu a hnaih ta . An bel chiang chu, a lo thifel tawh a, heng sa hi hmuh tur an vang viau kha a ni. A hlim hle mai, a nui var var mai chu a ni. Chutah le, a nghalphusen han tlawh vang vang pah chuan heti hian hlado an chham ta a,


   " Siamtu'n e, a tir che maw,

     Uai hnianga ram va ṭuan chu e,

     Kei chu e sa thang ṭhawn nan,

     Tlangah thliten ka her liai e...!"  an ti vang vang a, Lungpui chungah chuan a ṭhu ta a.

        Nghalphusen an sawi ṭhin chu a kap ve ta ngei a, a hlimna chuan a chim hian a chim mep mep mai a ni. Chutih lai tak chuan thil rimtui em em mai a hre ta, a hnar an len a, a hawi kual ta ruai a, a hnung lam aṭang chuan Chawngtinleri nau chu a rawn pen var ta hiai hiai mai le. Thangchhuahpa pasalṭha Thanpuia meuh pawh chuan a mit ala sawn hlei thei lo, he nula han ṭhat zia hi chu Duhlian ṭawng hian a hril chhuak zo kher lovang le! Thanpuia han melh vang vang pah chuan,

  " Pasalṭha i huaisen kher mai! I tan zawng kan ran vulh te kan ui zo ngang lo a ni!" tih pah chuan nelawm tak zuamawm hauh si lo chuan an melh a. Chu mitmeng han thlir meuh zawngin pasalṭha thangchhuahpa pawh zu han nghilh dup thei a. Thanpuia chuan,

    " Ka lawm e, ka lawm tak meuh e,min lo thlir reng a ni maw...!?"  an ti bah nak a.

    Chawngtinleri nau chuan, " I thil tih engkim kan hmuh hmaih ngai hlei nem!" nui chung chuan a ti a, nuihsawh erawh a ni hauh lo. ( Chawngtinleri nau hi Khuavelchhingi a ni a, Lasi lal Lalchungnunga hian hringmi nula hmel ṭha Chawngtinleri nupuiah a nei ta mai si  a, Chawngtinleri pawh hringmi ni tawh lovin lasi a ni zui ta a, heta Khuavelchhingi hi Lalchungnunga nau hi a ni zawk a, mahse Chawngtinleri nen hian an hmel ṭhat dun em avangin unau angin an sawi ta ṭhin a ni. Lasi Lal Lalchungnunga hian hringmi nupuiah a neih avang hian Huai lalnu Khawluahlali nen pawh an kar boruak a chhiat phah a, an indo zui ta  reng kha a ni! Chawngtinleri nau ti tawh lovin Khuavelchhingi tiin kan sawi tawh ang! ......M.Lusei Palian)

      Thanpuia chuan Khuavelchhingi han melh pah chuan, " Thangvela  chanchin kha nizan khan min hrilh tlang tur hi a nia...! Min rawn zawng vang vang si a!?" zawt ti tih chuan a ti chhuak ta a. Chu zawhna chu Khuavelchhingi chuan a beisei hle reng a, tihian a rawn chhang ta a,

   " Pasalṭha Thangvela hi Partinchhingi ṭhian a ni a, kei chuan ka la hmu ve hauh lo va! A rawn pan dawn che tih kha hre mah ila Partinchhingi phalna lo chuan ka sawi mai thiang lo a ni e. A mah Partinchhingi hian hmuh hmasak che a tum na a, kei ka lo awm ta si kha a rawn inlan ta lo a ni. Amah pawh hei a rawn tel ve nghe nghe asin! " a tih rual chuan Varparhi ang zet nula hmel ṭha tak chu a rawn lang zui nghal a. Chu nula chuanThanpuia chu a rawn hnaih sawt a, heng nula ho zawng sawiselbovi te vek lah ni!

       Partinchhingi chuan, " Pasalṭha...Ni e, rawn sawi hmasa tur ka ni e, ka thiam lo a ni. Pasalṭha Thangvela hi tlangval huaisen tak a ni a, Darnam lama a rawn ramvah hlanin an lal fanu Thinglian mi pamham ten an lo man ta a ni. An khua hian an ui hle a,an nguai rawih hial a,  amah maia Thinglian run tura thawhchhuah a tum nghe nghe a, Ṭhi leh Dar lah an nei tlem hle mai si! Rilru hrehawm taka a awm laiin i hnen pan turin ka rawn tir ta tawp a ni!!" nui sang chuan a ti a. Khuavelchhingi chu a melh leh zauh ṭhin a, a hmaizah hmel hle a ni.

        Thanpuia chuan a hrethiam hle a, ṭawng zui zatin, " E...thil dik tak i ti lah ni! Khawngaihin lo pui zel turin ka ngen che u a. Tin, kei pawh Thangvela pui turin ka thawkchhuak ang. Thinglian lal rorel dan kha ka lai a dam hauh lo, Lusei lal in an aia khaw te zawk an duh ang ang a an nek hi ka rilrem zawng a ni hauh lo!" a hmel chu a bula nula te chuan an en ṭhap a. Chu pasalṭha, pasalṭha thinlung pu chu an lawm hle a, an ngaisang hle a ni. Chu ve leh Khuavelchhingi rawn ṭawngchhuak nghal in,

    " Pasalṭha, i thu thu a ni na a, va kal ve lo la ka va duhzawk em!" zep ṭhen leh engkim sawi tlang duh lo chuan an ti a. A nui lui sang bawk a, mahse chu thu chu pasalṭha chuan a hrethiam hauh lo, hrethiam mai chi pawh a ni lo! Thanpuia chuan Khuavelchhingi chu an melh a, chutah le Khuavelchhingi chuan,

   " I ṭhiante an rawn hnai e, kan kiang phawt a nge aw....!" tih pah chuan Partinchhingi chu a melh a, Thanpuia chu lawm hmel fe a rawn melh chung chuan an liam zui ta! Pasalṭha pawh chuan a thlir liam ṭhak a, dem chi ni hek lo, thlir tawh tih awm thei lo te an ni miau alawm!

   

      Riahbuk tuala Chamtlang pasalṭha, Thangvelan a sakhi kah a rawn nghah dawp lai takin Thanpuia Chengrang rawl kha hria an ni a. Reilote hnuah an hre zui leh zat a, an ngaih a ṭha ta lo hle mai! An inmelh ṭham mai a, Zamkunga ho chuan Silai puahna lam chu hmanhmawh fe chuan  an pan zui thuai a.  Ngaw hnuaia an awm laia  Thanpuia hlado chham  an hriat chuan an thaw ta huai mai! An hlat tawh lem loh avang chuan muangchangin an pan zui nghal a. Thui fe an kal leh hnu chuan  Aimawia an kuk raih a, rang fe hian Thanpuia chuan a lo chhawn a.


      Hmuamda velah chuan an pawh ta, Thanpuian an pa Zamkunga hova an rawn kal vek mai chu mak a lo ti deuh a. A lo thlir vung vung a, an ngaihtuah a, silai vawi thum lai a kap tih a hre chhuak a a kiai suk mai! Chutah le Thanpuia sakah an hmuh meuh chuan an ri ta le lu mai! An va hlim tehlul em! Nghalphusen an hmu khat em a, an teh an teh  ta mai! Aimawia chuan Sum riat in a chhuah a, a kut hrawl ber a ni si...! Pazawnan sum kua a ti thung! Zawn thlen chi ni ta hek lo, an phawk hlawk hlawk a, riahbuk lam chu an pan tlang ta a. A lo thui tham nek mai le, an sa chu an thiar tlauh tlauh a ngai dawn a ni. Thangvela chu an rin aiin rit lak a thei phian a. Riahbuk tual an thlen chuan Sakhi lo thal huang chu Thanpuia chuan a hmu a, Aimawia te chu an melh thuai a, anni chuan Thangvela kah a nih thu an lo hrilh thuai a, a kiai suk nghe nghe a.

      Tukṭhuan bar hma in sa chu lak zawh hram an tum a, Zamkunga chuan tukṭhuan alo buaipui thung a, Sakhi han chan darhah meuh zawng a ni aia thiam an awm kher lovang. Sanghal sarep a chhum nghawr barh barh a, Sakhi chek a siam bawk a, Aimawia sa rawn thiar chuan a hnar a phit dat dat mai! Tlangval chak rual ṭhe ṭhaw pali laiin an han thiar tak tak a le... ! Vawi tam kal a ngai lo kher mai! Chu nghalphusen meuh zawng a  ṭhahnem dawn kher mai! An chan hma pawh chuan an thlir an thlir tawh mai le...! An han ṭhu thlan dai chu sa rim in a ur na deuh a ni mahna, Changel hnah la in an vir nghal chung mai a. Zamkunga lah chuan 'tukṭhuan bar hma ila, tihtur kan ngah phian a nia' an ti chu a ri a mawi kher mai le!

     Changel hnah uluk taka phah chungah chuan buh hmui hiam mai chu an han bun khu vung vung a, mautheia Sakhi chek leh Sanghal tuihang lah chu a tui dawn tih chu tuma hrilh an ngai lo. Sanghal sa chu alaiah a khu leh ta vung vung a, an sa lah chu chi an hal al zui nen......! Chi an han al zauh lai chu Thangvela chuan a hmu duh kher mai! Zamkunga chu an nghak leh ta ṭhap a, eng ti dan mahin an zinga upa ber hi an bar khalh thiang lo a ni. Aimawia chuan Zamkunga han melh vung vung pah chuan,

 " U Zam, bar che maw...!" nui sung chuan a ti a.

      Zamkunga lah a phawk a chhuak a, zung tur chuan an ding leh hluai a, a va zung der leh a. Pazawna leh Aimawia an lo ner nung tawh mai! Zamkungan chaw an bar ta chu le...a naute chuan an bar chhunzawm ta. Buh hmui hiam mai, a rum tawk chauh a chhum chu an han bar a le.... sakhi chek leh sanghal tui hang chuan an han tleng thlak tir tak tak a, dam man a awm hle mai! Sanghal tuang chhah han kaih mawm hmak pah chuan an han ṭhial a, satui hang nen, sakhi chek nen...! An puar hle ngei ang le...Laipawng tlum kuk in an ei ngei ang.


         Tukṭhuan an han bar zo chu an puar hle a ni ngei ang, a tlu zal hawn hawn mai a. Vaibel te an han pak bial leh luih luih a. Sa an han chan ṭan ta a, an hlim tlang hle! Thangvela erawh a lo ding ran tawh a, an sawi ho tawh angin an lal an rawn phawt ang a, an la zui ve dawn a ni. Sanghal sarep chu iptepui puar lah chuan a ak a, intawng leh vat tura intiamin an thlir liam ta!  A liam tak hnu chuan an sawi zui nghal a, Chamtlang lam pan ngei chu an tum hle a ni. Tlangval huaisen fe in an lal fanu chhanchhuahna a pui turin a rawn sawm hial a ni a, a ngenin a ngen titih zawk mah kha a ni, chu chu tihhlawhtlin sak an tum hle a ni.

       Sa an han chan tak tak chu, an rin aiin a lo tam fe mai le. An salu te chu an thlir leh zawk ṭhin a, sa an chan zawh meuh chuan ni pawh a her bawih tawh mai. Rap an han zauh belh a sa chu an han hlang a, Changel hnah chuan an khuh pah zel a, hetih lai hian Aimawian a tihtur nia a hriat Chhawlthawh hlado a chham ve mek thung a. Pazawna lah chuan a lo fiam vei sek a, a tihtur hi a hai meuh lo ṭhin a ni. Sa an ngah ta bawk a, han vah leh pawh an tum tawh lo, rep zan fe chu an ngai dawn a thingro an pu khawm ta zawk a. Lian fe fe an pu khawm a, Zamkunga lah chuan a te deuh zawng tur chuan a lo ti vei sek a.  Sarep vil pah chuan hnang an hlai leh ta, bawmrang tur a ni thung a zan lamah bawmrang tahin an buai hle ang le! Pazawna pawh chuan a Beai leh Khaileng kam te chu a va en zawk a, Ramar pakhat leh vahrit pakhat a lo awk a a sut pah nghal a. A hlim haw hle!


        Chamtlang pasalṭha Thangvela chuan a ṭhi dah ṭhat te chu la in hma lam a pan ta a. Serzawl mihrangte bula khawsak zui kha a chak hle mai, an ṭawngkam te kha a hahdam riau mai a, an zia reng reng kha a pasalṭha zia thlap zel kha a ni. An lal fanu Sangzuali chu va tlan te te se, Thinglian khua chu han nuai pui tak tak se a duh hle! Chu pasalṭha hlim tak leh inzo taka varhva luia a per kai thoh thoh lai chuan amaha hriatna awm chu a che ta zawk mai a. Ding datin a Silai chu a hum nghet a, a chempui pawh a hlat lo kher mai! Chutah Lungpui phen aṭanga thawm lo chhuahna lam chu a pan ta ṭhem ṭhem a, a inring kher mai, lungpui phen lam a hnaih phei tial tial a....Chutah le....


   ( Chhunzawm tur)