LUNGRENG NGÂWS-3...(3).
LUNGRENG NGÂW...S-3....3....
( PASALṬHA THANPUIA)
M.Lusei Palian
........ ......... ...........
An nghahhlelh khua a rawn var ṭan ta....! Chutah le, tlangval ho inrin hma chuan khawchhung lam miten thawm an rawn nei ṭan ta mai le... Kawtchhuah Lungdawh lam chu an rawn pan ta nguah nguah mai! Lal leh upa hovin hma an rawn hruai ta ale, an rawn thim phei map map mai! Lusei naufa khuavelah hei aia hlimna leh lawmna nasa hi a awm kher lovang! Herhzawl Lal Vanthangngura chu vakul chang tawnin ngeng takin a rawn kal a, a hmel chu a zahawm hle nghe nghe a. Lalnu pawh a hnungah rawn kal ve in a insum thei bik lo a ni. Chutah le, nula te chuan an lawmpa te leh pasalṭhate chu Arkeziak an han ban ta hlawm a, hlauh lawk ang ngeiin ṭhenkhat erawh an mittui a far zung zung mai chu a ni. Lusei ram tana nunna hlan ta mi huaisente chu ṭap rawih rawih hian an han auva, midang lung pawh a chhe hle hlawm chu a ni. Ngurpuii pawh chuan a pa lokal lur lur a hmuh ve leh a pan ta chat mai a, a hnunga lalnu chuan a pasal lalpa chu khalhin a lo pawm chat mai le, sawi dun tur an va ngah tehlul em! Herhzawl lal chuan Pasalṭha Thanglura chu an melh vang vang a, a kiai suk a, lalnu pawh chuan nem hmel fe hian a lo melh ve thung a.Thu tam la sawi lovin khawchhung an lut ta nguah nguah mai le! Silai chu a vanvawr zawng chuan ṭhenkhat chuan an han kap leh rih a. Lal mual lam chu an pan ding hlawm a, lawmna thawm thangkhawk karah chuan lungngaihna ri pawh a awm ve nuk mai chu a ni!
Pasalṭha Selzama khan a lamkal tlangval tirhte kha thu a chah felfai bawk a, Ngurpuii Thangluran a chhanchhuah dan chu an lo hre fur tawh hlawm a. Chanchin kimchang hriat an nghakhlel hle tawh a ni. Lal mual mipuiin leh tlangval hoten an han thleng kim ta, Lal Vanthanga chu luhkasangah chuan a ding ta lur a mipui lam chu a rawn hawi ta, a khawnbawlte pawh chu ahnungah chuan an lo ding tlar ve ta ṭhap a, hetiang hian thu a sawi ta,
" Ka khua leh tui duhtak te u, kan boruak tawn kha inla hre vek ang a, kan chhak Pawih ho leh Sukte ṭangrualin Lusei naufa zawng zawng rawn chimih a chimih bangte sala min rawn hruai an tum a nih kha...Tin, kan Herhzawl khua pawh rawn runin ka fanu...ka neihchhun pawh an man hial a nih kha...( thinrim vangin a aw a sai dar dar a) kan Lusei valrualte ṭang ho ve ta in, Sailo Lal khua chuan ten kan tlangvalte kan han tir tlang ta....zai khata luan a kan han ṭan ho meuh chuan kan hmelma te chu an tawlh duai duai a, an tlawm ta mai reng a ni. Lusei naufa kan ni a a hunah chuan kan ṭangrual mai tur a ni reng a, hmelma lakah pen khat pawn kan hnung tawlh thiang lo. Hei, kan hmelma an tlawm ta...! ( mipui ho an lo haw haw dur dur mai a) Tawlhloh puan nen meuh a Lusei fate tana rammu te hi ka chhuang takzet che u a ni. Kei Herhzawl lal Vanthangngura hian Sailo lalte aiawhin lawmthu ka sawi tak meuh meuh a ni! Tin, kan hmelma te kan hnehna hi vawiin hian kan lawm ngei dawn a, ran lu kimin kan lawm ang! ( mipui lawm avanga au ri a ring kher mai! Khap an ngai hial a) Lusei fate hi awp luih leh sala man kan ni tawh tur a ni lo.! Tuna rawn kir ve ta lo kan tlangval ram tana nun hlante hi kan nghilh tur a ni lo va, kan tan, kan ram tan an nun an hlan ta, heng ram tana nun hlantu mi ropuite hi kan nghilh thiang lo va, kan hrereng tur a ni. An chhung te pawh chhawmdawl an ngaih chuan kan chhawmdawl tur a ni, chu chu kan mawhphurhna a ni tih i hre thar ang u.Tin, kan thu hriat chak ber ka fanu an chhanchhuah dan hi kan pasalṭha te ka aṭang ngeiin kan hre chak ṭheuh va, ( Pasalṭha Thanglura an melh kher a) kan ngaithla ang a, chumi hnu chuan tlangval rammu zawng zawngten Huai No in dawm ngei tur a ni ang.." a ti ta a. A sawi thiam kher mai, mipui pawh an ngawi leh tawh a, pasalṭha Thanglura an en ṭhap tawh mai a. Pasalṭha Thanglura lah chuan lei lam chu a lo bih ngar mai a, Lal fanu Ngurpuii chuan a zuk melh ṭhin....he pasalṭha inngaitlawm tak hian a hreh em a ni.
Boruak chu Pasalṭha Selzama chuan a man thuai a, Thanglura mualpho loh nan hruaitu nih tling takin lal luhkasang lam a pan chho ta, mipui te chuan ngawi rengin an lo en ṭhap mai a, chutah hetiang hian thu a sawi ve ta,
" Herhzawl khua, Lal Vanthanga khua leh tui te u, kei hi Serzawl tlangval hruaitu Selzama ka ni a, kan Lal in a sawi tak ang khan Lusei fate tan kan thawkchhuak a ni. Kan unau te rawn kir ve ta lo, kan tana nun hlantu mihuaisen te kha kan chhuangin kan zah hle mai, vawiin hun kan hman theihna turin an nun chu kan tan phal takin an hlan ta, mi ropui te an ni, eng lai mahin kan nghilh kher lovang le! Aw le....( Pasalṭha lam an melh a) Pasalṭha Thanglura leh Pasalṭha Thanpuia te rawn chho ve u la, ( mipui chuan an lo thlir thuai a, pasalṭha pahnihte lah hrehawm an lo ti hle a ni. Thanpuia phei chu a hawi chhuak ngam lo chu a ni. Pasalṭha Chhuna leh Dara chuan an han nem deuh a...hreh hmel zetin Lal luhkasang zau puiah chuan an han ding chhuak ve ta! Chung pasalṭha te meuh chu nula te chuan thlir nin har an ti, an mit an la sawn thei ta lo chu a ni) hei kan pasalṭha Thanglura hian in lal fanu hi huaisen takin nun hlan huamin kan thlen chhoh khan a lo chhan tawh a, ngenmu pawh dawng nualin huaisen takin alo ding a. Kangzawl pasalṭha te lam hi hmelma in an lo hual let mek a, chutah hei kan pasalṭha Thanpuia te han thleng chho ve lehin a hovin an han nuai ta a ni. Chutah le, pawih pasalṭha rualin hnung lam aṭangin min rawn hual ve leh a, khatih lai khan kan chan a chau takzet a, kan pasalṭha te hliam pui an tuar ta nual a, chutah Khuanu in a hun taka rawn thleng tura a duan Vanhnuailiana pasalṭha te leh Pasalṭha Thangnghilhlova ten min rawn pui ta a, hmelma te kan tlawm ta a ni. Tin, an ni hi pawih han tlawmtu tak te an ni a, kan hnungah min rawn pawh leh turin o an rawn thang ve mek a ni.( mipui kutbeng thawm leh lawm avanga au ri chu a ring hle kher mai le..) In lal fanu chhanchhuah a nih dan hi pasalṭha Thanglura hian sawi chiang leh deuh teh se, a ni hian zah takin min dinchhuah tir hmasa a ni...!" tiin mawi fe in an tlip ta khap mai a, a zahawmna leh hruaitu nih a tlinzia a tilang chiang kher mai le!
Chutah le... pasalṭha Thanglura chuan a Hauhuk kai aṭangin Ngurpuii an chhan dan chu an sawi ta dap dap a, rin aiin thu a lo thiam daih nghe nghe a. A ma chanchin lam zep hauh lovin a naute leh Herhzawl tlangvalte huaisen zia te chu a uar thiam hle a, pawih ho kuta ta an chhanchhuah tak dan thlengin a sawi fai ta, mipui lam lah lawm avangin an lo ri hulh hulh mai a. An hlim em a ni, dem chi ziazang an ni lo ve! A thusawi tawp lamah chuan lal fanu Ngurpuii a thinlung luahtu chu an melh a, lalpa melh leh zawk in a thu tlangkawm nan, ' Ka pu i fanu hian han sawi ve leh kher teh se' an ti ve leh zat a! Ngurpuii pawh alo sen ve ṭan ṭan tho mai! Thanpuia erawh hawi chhuak ngam hek lo, a thlan te chu hnam ṭiam ṭiam hian a hria a, a heh te chu an pet lehngawt ṭhin! Apa Selzama chu a haw lek lek a ni, he indona hian a hming a than tir ta takzet si a.
Chu zing ni rawn chhuak chuan nilenga a hna chu tlin a tum kher mai! Chutah le, Phai vapui ianga hmel ṭha Sailo lal nula Ngurpuii chu a rawn ṭawngchhuak ve ta! Tlangval ho leh pa ho te pathlawi leh pavalai te thleng mit fukna chuan a aw tliang mawi tak chuan man a nih aṭanga chhanchhuah a nih dan an sawi ve leh ta. A ni thung chuan pasalṭha Thanglura fak salh pah zel chuan a chhep a, zia a nei raih mai le! Lal Vanthanga chu alo bu nghauh nghauh a, a thusawi tawp lamah Pasalṭha Thanpuia a rawn fak ve leh ta! Herhzawl nulate chuan lawmpa atan an va it tehlul em! Chu tlangval pian thiam em em chu an thlir ning mawlh lo chu a ni.Ngurpuii thusawi zawh chuan mipui te chu lawm avangin an au chel chul tawh mai a ni. Lal chuan a Haizang no chu a zupui thlum tui tak chu a khap pam in an chawi a, Pasalṭha Mihrangte chu a dawm tir ta! Thingserh sat val rualte tan zawng hei chawimawina sang ber a ni miau si, an hawi ve lur lur mai chu a ni. Herhzawl khua hian hlimna ropui an tawng mek a ni. Chu zingah chuan in tin mai chuan tukṭhuan buaipui lam reng an ngaihtuah lo, tukṭhuan an bar tlai hle ta ve ang le!
Lal leh Upate chuan mikhual han sem dan tur chu Val upate kutah an dah a, an ni ho chu pasalṭhate nen lalin lamah chuan an lut ta! Pasalṭha Selzama te chuan tum nei ranin lal inah chuan an ṭhu a, Thanpuia pawh kal hrang thei ta hek lo, bet lo zet chuan a ṭhu ve ta! Pasalṭha Chhuna thu ang chuan Chawntui tlangval pahnih te chu Lal tualah chuan an awm ve thung a. An hlimna thu te, hmelma tlawm ta an lawmzia te an han sawi laih laih karah chuan pasalṭha Selzama chuan aw an thian kharh kharh a, Herhzawl lal chu melh pahin heti hian an ti zui zat a,
" Lalpa...hei tlangkam aṭanga kan hriat danin i fanu Ngurpuii chhanchhuak theitu hian nupuiah an nei thei ang i ti a ni awm a, chu chu a dik reng em? Nge tlang titi mai mai le!? " a ti a.
Khawnbawl upa ho pawh an ngawi ṭhap mai le! Lal Vanthanga chuan chik zet hian ral rama an hotu Selzama chu an thlek a,
" Pasalṭha..... Dik tehreng e a, ka thu rolum kha ala ngai reng a ni, pasalṭha Thanglura pawh kan va ṭahawh ta chung mai a nih kha...! Lal in thu ka sut hauh lovang..." a ti ta a.
Chutah Selzama chuan Pasalṭha Chhunthanga awmze nei fe hian an melh a, hetih lai hian Pasalṭha Thanglura leh Thanpuia chuan luhkasang lam kha an pansan ta a, chutah chuan Ngurpuii pawh hlim tih hriat tak hian a lo ṭhu a. Pasalṭha Chhunthanga chuan,
" Aw le, Lalpa.. a nih chuan kan pasalṭha Thanglura hian kan Ngurpuii chu a nei thei dawn ta a ni maw....!? " an ti ve kher a. A thu rolum sa chhilh ngheh tir an tum ran a ni.
Chutah Lal Vanthanga chuan Vaibel han fawp kawk kawkin,
" Eh.....kan pasalṭha Thanglura hian kan Ngurpuii a duh a hnu, a nei mai tur lah ni...harsatna kan nei lo ve! Ral kut ata chhanchhuaktu a ni si a..!" a ti a, a thu tiam tawhah tawlh a tum lo hle mai! Chu chu pasalṭhate duhsam a ni si a.
Pasalṭha Selzama chuan, " Aw le Lalpa ....ka ṭawng mawi lo ni lo se, keini ral rama han che ho ta chu kan inngaina hman hle a, palai em kan ni lo na a, Ngurpuii man leh mualah engzah nge ni ang, Sailo lal fanu man pangngai a ni mai ang nge...thil dang a tel a ngem? Kan han hre duh mai a nia, mo hruaia lo zin leh ta kan duh awm si a!" an tih leh meuh zawngin Lal Vanthanga chuan chu pasalṭha finzia leh hruaitu nih a tlinzia a hmu chiang ta kher mai! Aw a han thian kharh kharh a, Selzama chu chiang fe hian an melh leh a,
" E khai...! Chungte chu mawi lo a awm em ni, kan Ngurpuii manah hi chuan Sailo Lal dangte tih ang pawh ngai ka ti lo ve, kan thang tlawm ta tihna ni lovin..!" an ti ve leh a. Khawnbawl ho pawh an lo ngawi ṭhap mai a, Lal rilru chu an thlir tlang ve vek a, Thanglura dinhmun a chhut pui tih an hmu ta!
Chutah Pasalṭha Chhunthanga chuan,
" Aw le Lalpa, kan sawi pawp ta sa sa, ngaih loh lamah i ngai lo hram a niang chu....Hei keini a rammut pui te hian tihtheih kan neih takin kan ti a, Ngurpuii man leh mualah hian Silai fung thum hi dah ila kan lo ti a...!" a rawn tichhuak ve leh ta..
Chutah le....tapa Lalnu tuibur zu mek chuan, " Hawh awi...u...Eng kan ti a, chuti rum rum nge..? Ngurpuii lah alo thleng chauh lah ni....hawn nghal mai in tum em ni...kan la tiam hleinem?" A rawn ti chhuak ve ta... A dik miau mai bawk si!
An thu khel mek chu sawi thiam dan berin chap, vah chap duh dah lui eltiang a vah, a lu aṭanga rawh tum ang mai ni hian a lang a, a mawng aṭanga meipek ṭhat laia hal erawh chuan ṭha taka mang khawh tur awm hauh lova kang thei tur ang hi a ni lawi si! A hun hian a zir lo viau niin alang na a, Pasalṭha te hian sawi luh luih phet an tum lawi si a ni. Lal Vanthanga chu an hawi leh lur lur phawt a, a kiai suk a, heti hian a rawn ṭawngchhuak ta....
" Pasalṭhate u, silai fung thum ngawt chu a va tam dawn ve le, thil thleng zen zen lo a ni a, engtia han tih tur nge ni ang...in dinhmun hi ka hriatthiam pui hle bawk si che u a, Aaa....ngawi teh u, fung khat tawk teh se, Nguri nu eng nge kan nghah chuan le...( a nupui, lalnu chu an melh kher a) A hmingin palai rawn kal ve se, kan than mawi nan, a fel a ni mai..! Kei Vanthangngura hi ka thutiam ah ka ding nghet tih hi miten hre mawlh teh se.... Tlangaupa, ka Haizangno hi han chhungkhat teh le, kan pasalṭha te hi an chhawl a hal a nge...!" a ti ta le!
Pasalṭhate hlimna chu a va sang em! Pasalṭha Chhunthanga a tho tharh a, reilo te ah tlangval pahnih nen Silai kengin an rawn lut zui ta! Pasalṭha Selzama bulah chuan an han ding a, silai chu an pe ta a! Chutah pasalṭha Selzama chuan khabe sep sual tum hauh lovin,
" Lalpa....hei le, man kan hlan tihna a ni rih hauh lo va, keini zawng kan awmna a thui tham em a, Ngurpuii man tur hi i kutah lo awm mai se...! ( Silai pakhat Lal bulah an dah a, a dang pahnih chu a lek lehnghal a) Hei erawh hi chu Serzawl, Bawkmual leh Chawntui khua ten kan lawmpuina ni teh se..! A hun a thlen hunah zawng rawn tel ve ngei kan tum ang! Sailo Lal fing khua leh tui te enkawl thiam, thu tiama ding mi kan tawng che hi kan va vannei tehlul em! Ngal fimin dam ang che u...!" An tih meuh zawngin dam lo hi an awm lo, an lungthlu tlang hle a ni. Lal Vanthanga chuan Silai chu an en vung vung a, a hlu hle mai si, sawi tur ber pawh a hre tawh lo hial a ni. Chu Lal in chhunga awmte hlimna chu ava sang tehlul em!
An thawm ri va hre pha luhkasanga ṭhu te hlimna chuan van a si a, van mai a ni lo, kawlkilah a luah khat ngei ang le. In lungduhte kar harsatna lungpuiin a rem hnan, sut keh theih loha ngaih, ṭhiaha a awm meuh chuan hringfate anka hian an hlimna a chhakchhuak seng lo va, a thei hek lo! Pawih ral lian chu channa nasa tak mah nise, hmangaihna hrui khat a thlunzawm tawh te karah chuan malsawmna thlentu a ni hawt e. Pasalṭha Thanglura meuh pawh a ka ah zen se tumah a seh lo ngei ang le, Ngurpuii hlei hlei chu a hmel ṭhat ava zual tehlul em! Hlimna hian hmel hi thui tak a lo keng a lo ni!
Chutih lai tak chuan Silai a puak dur a, Ngurpuii te ṭhutna chu a rawn nghing ta lawih mai le...!
( chhunzawm tur)
( PASALṬHA THANPUIA)
M.Lusei Palian
........ ......... ...........
An nghahhlelh khua a rawn var ṭan ta....! Chutah le, tlangval ho inrin hma chuan khawchhung lam miten thawm an rawn nei ṭan ta mai le... Kawtchhuah Lungdawh lam chu an rawn pan ta nguah nguah mai! Lal leh upa hovin hma an rawn hruai ta ale, an rawn thim phei map map mai! Lusei naufa khuavelah hei aia hlimna leh lawmna nasa hi a awm kher lovang! Herhzawl Lal Vanthangngura chu vakul chang tawnin ngeng takin a rawn kal a, a hmel chu a zahawm hle nghe nghe a. Lalnu pawh a hnungah rawn kal ve in a insum thei bik lo a ni. Chutah le, nula te chuan an lawmpa te leh pasalṭhate chu Arkeziak an han ban ta hlawm a, hlauh lawk ang ngeiin ṭhenkhat erawh an mittui a far zung zung mai chu a ni. Lusei ram tana nunna hlan ta mi huaisente chu ṭap rawih rawih hian an han auva, midang lung pawh a chhe hle hlawm chu a ni. Ngurpuii pawh chuan a pa lokal lur lur a hmuh ve leh a pan ta chat mai a, a hnunga lalnu chuan a pasal lalpa chu khalhin a lo pawm chat mai le, sawi dun tur an va ngah tehlul em! Herhzawl lal chuan Pasalṭha Thanglura chu an melh vang vang a, a kiai suk a, lalnu pawh chuan nem hmel fe hian a lo melh ve thung a.Thu tam la sawi lovin khawchhung an lut ta nguah nguah mai le! Silai chu a vanvawr zawng chuan ṭhenkhat chuan an han kap leh rih a. Lal mual lam chu an pan ding hlawm a, lawmna thawm thangkhawk karah chuan lungngaihna ri pawh a awm ve nuk mai chu a ni!
Pasalṭha Selzama khan a lamkal tlangval tirhte kha thu a chah felfai bawk a, Ngurpuii Thangluran a chhanchhuah dan chu an lo hre fur tawh hlawm a. Chanchin kimchang hriat an nghakhlel hle tawh a ni. Lal mual mipuiin leh tlangval hoten an han thleng kim ta, Lal Vanthanga chu luhkasangah chuan a ding ta lur a mipui lam chu a rawn hawi ta, a khawnbawlte pawh chu ahnungah chuan an lo ding tlar ve ta ṭhap a, hetiang hian thu a sawi ta,
" Ka khua leh tui duhtak te u, kan boruak tawn kha inla hre vek ang a, kan chhak Pawih ho leh Sukte ṭangrualin Lusei naufa zawng zawng rawn chimih a chimih bangte sala min rawn hruai an tum a nih kha...Tin, kan Herhzawl khua pawh rawn runin ka fanu...ka neihchhun pawh an man hial a nih kha...( thinrim vangin a aw a sai dar dar a) kan Lusei valrualte ṭang ho ve ta in, Sailo Lal khua chuan ten kan tlangvalte kan han tir tlang ta....zai khata luan a kan han ṭan ho meuh chuan kan hmelma te chu an tawlh duai duai a, an tlawm ta mai reng a ni. Lusei naufa kan ni a a hunah chuan kan ṭangrual mai tur a ni reng a, hmelma lakah pen khat pawn kan hnung tawlh thiang lo. Hei, kan hmelma an tlawm ta...! ( mipui ho an lo haw haw dur dur mai a) Tawlhloh puan nen meuh a Lusei fate tana rammu te hi ka chhuang takzet che u a ni. Kei Herhzawl lal Vanthangngura hian Sailo lalte aiawhin lawmthu ka sawi tak meuh meuh a ni! Tin, kan hmelma te kan hnehna hi vawiin hian kan lawm ngei dawn a, ran lu kimin kan lawm ang! ( mipui lawm avanga au ri a ring kher mai! Khap an ngai hial a) Lusei fate hi awp luih leh sala man kan ni tawh tur a ni lo.! Tuna rawn kir ve ta lo kan tlangval ram tana nun hlante hi kan nghilh tur a ni lo va, kan tan, kan ram tan an nun an hlan ta, heng ram tana nun hlantu mi ropuite hi kan nghilh thiang lo va, kan hrereng tur a ni. An chhung te pawh chhawmdawl an ngaih chuan kan chhawmdawl tur a ni, chu chu kan mawhphurhna a ni tih i hre thar ang u.Tin, kan thu hriat chak ber ka fanu an chhanchhuah dan hi kan pasalṭha te ka aṭang ngeiin kan hre chak ṭheuh va, ( Pasalṭha Thanglura an melh kher a) kan ngaithla ang a, chumi hnu chuan tlangval rammu zawng zawngten Huai No in dawm ngei tur a ni ang.." a ti ta a. A sawi thiam kher mai, mipui pawh an ngawi leh tawh a, pasalṭha Thanglura an en ṭhap tawh mai a. Pasalṭha Thanglura lah chuan lei lam chu a lo bih ngar mai a, Lal fanu Ngurpuii chuan a zuk melh ṭhin....he pasalṭha inngaitlawm tak hian a hreh em a ni.
Boruak chu Pasalṭha Selzama chuan a man thuai a, Thanglura mualpho loh nan hruaitu nih tling takin lal luhkasang lam a pan chho ta, mipui te chuan ngawi rengin an lo en ṭhap mai a, chutah hetiang hian thu a sawi ve ta,
" Herhzawl khua, Lal Vanthanga khua leh tui te u, kei hi Serzawl tlangval hruaitu Selzama ka ni a, kan Lal in a sawi tak ang khan Lusei fate tan kan thawkchhuak a ni. Kan unau te rawn kir ve ta lo, kan tana nun hlantu mihuaisen te kha kan chhuangin kan zah hle mai, vawiin hun kan hman theihna turin an nun chu kan tan phal takin an hlan ta, mi ropui te an ni, eng lai mahin kan nghilh kher lovang le! Aw le....( Pasalṭha lam an melh a) Pasalṭha Thanglura leh Pasalṭha Thanpuia te rawn chho ve u la, ( mipui chuan an lo thlir thuai a, pasalṭha pahnihte lah hrehawm an lo ti hle a ni. Thanpuia phei chu a hawi chhuak ngam lo chu a ni. Pasalṭha Chhuna leh Dara chuan an han nem deuh a...hreh hmel zetin Lal luhkasang zau puiah chuan an han ding chhuak ve ta! Chung pasalṭha te meuh chu nula te chuan thlir nin har an ti, an mit an la sawn thei ta lo chu a ni) hei kan pasalṭha Thanglura hian in lal fanu hi huaisen takin nun hlan huamin kan thlen chhoh khan a lo chhan tawh a, ngenmu pawh dawng nualin huaisen takin alo ding a. Kangzawl pasalṭha te lam hi hmelma in an lo hual let mek a, chutah hei kan pasalṭha Thanpuia te han thleng chho ve lehin a hovin an han nuai ta a ni. Chutah le, pawih pasalṭha rualin hnung lam aṭangin min rawn hual ve leh a, khatih lai khan kan chan a chau takzet a, kan pasalṭha te hliam pui an tuar ta nual a, chutah Khuanu in a hun taka rawn thleng tura a duan Vanhnuailiana pasalṭha te leh Pasalṭha Thangnghilhlova ten min rawn pui ta a, hmelma te kan tlawm ta a ni. Tin, an ni hi pawih han tlawmtu tak te an ni a, kan hnungah min rawn pawh leh turin o an rawn thang ve mek a ni.( mipui kutbeng thawm leh lawm avanga au ri chu a ring hle kher mai le..) In lal fanu chhanchhuah a nih dan hi pasalṭha Thanglura hian sawi chiang leh deuh teh se, a ni hian zah takin min dinchhuah tir hmasa a ni...!" tiin mawi fe in an tlip ta khap mai a, a zahawmna leh hruaitu nih a tlinzia a tilang chiang kher mai le!
Chutah le... pasalṭha Thanglura chuan a Hauhuk kai aṭangin Ngurpuii an chhan dan chu an sawi ta dap dap a, rin aiin thu a lo thiam daih nghe nghe a. A ma chanchin lam zep hauh lovin a naute leh Herhzawl tlangvalte huaisen zia te chu a uar thiam hle a, pawih ho kuta ta an chhanchhuah tak dan thlengin a sawi fai ta, mipui lam lah lawm avangin an lo ri hulh hulh mai a. An hlim em a ni, dem chi ziazang an ni lo ve! A thusawi tawp lamah chuan lal fanu Ngurpuii a thinlung luahtu chu an melh a, lalpa melh leh zawk in a thu tlangkawm nan, ' Ka pu i fanu hian han sawi ve leh kher teh se' an ti ve leh zat a! Ngurpuii pawh alo sen ve ṭan ṭan tho mai! Thanpuia erawh hawi chhuak ngam hek lo, a thlan te chu hnam ṭiam ṭiam hian a hria a, a heh te chu an pet lehngawt ṭhin! Apa Selzama chu a haw lek lek a ni, he indona hian a hming a than tir ta takzet si a.
Chu zing ni rawn chhuak chuan nilenga a hna chu tlin a tum kher mai! Chutah le, Phai vapui ianga hmel ṭha Sailo lal nula Ngurpuii chu a rawn ṭawngchhuak ve ta! Tlangval ho leh pa ho te pathlawi leh pavalai te thleng mit fukna chuan a aw tliang mawi tak chuan man a nih aṭanga chhanchhuah a nih dan an sawi ve leh ta. A ni thung chuan pasalṭha Thanglura fak salh pah zel chuan a chhep a, zia a nei raih mai le! Lal Vanthanga chu alo bu nghauh nghauh a, a thusawi tawp lamah Pasalṭha Thanpuia a rawn fak ve leh ta! Herhzawl nulate chuan lawmpa atan an va it tehlul em! Chu tlangval pian thiam em em chu an thlir ning mawlh lo chu a ni.Ngurpuii thusawi zawh chuan mipui te chu lawm avangin an au chel chul tawh mai a ni. Lal chuan a Haizang no chu a zupui thlum tui tak chu a khap pam in an chawi a, Pasalṭha Mihrangte chu a dawm tir ta! Thingserh sat val rualte tan zawng hei chawimawina sang ber a ni miau si, an hawi ve lur lur mai chu a ni. Herhzawl khua hian hlimna ropui an tawng mek a ni. Chu zingah chuan in tin mai chuan tukṭhuan buaipui lam reng an ngaihtuah lo, tukṭhuan an bar tlai hle ta ve ang le!
Lal leh Upate chuan mikhual han sem dan tur chu Val upate kutah an dah a, an ni ho chu pasalṭhate nen lalin lamah chuan an lut ta! Pasalṭha Selzama te chuan tum nei ranin lal inah chuan an ṭhu a, Thanpuia pawh kal hrang thei ta hek lo, bet lo zet chuan a ṭhu ve ta! Pasalṭha Chhuna thu ang chuan Chawntui tlangval pahnih te chu Lal tualah chuan an awm ve thung a. An hlimna thu te, hmelma tlawm ta an lawmzia te an han sawi laih laih karah chuan pasalṭha Selzama chuan aw an thian kharh kharh a, Herhzawl lal chu melh pahin heti hian an ti zui zat a,
" Lalpa...hei tlangkam aṭanga kan hriat danin i fanu Ngurpuii chhanchhuak theitu hian nupuiah an nei thei ang i ti a ni awm a, chu chu a dik reng em? Nge tlang titi mai mai le!? " a ti a.
Khawnbawl upa ho pawh an ngawi ṭhap mai le! Lal Vanthanga chuan chik zet hian ral rama an hotu Selzama chu an thlek a,
" Pasalṭha..... Dik tehreng e a, ka thu rolum kha ala ngai reng a ni, pasalṭha Thanglura pawh kan va ṭahawh ta chung mai a nih kha...! Lal in thu ka sut hauh lovang..." a ti ta a.
Chutah Selzama chuan Pasalṭha Chhunthanga awmze nei fe hian an melh a, hetih lai hian Pasalṭha Thanglura leh Thanpuia chuan luhkasang lam kha an pansan ta a, chutah chuan Ngurpuii pawh hlim tih hriat tak hian a lo ṭhu a. Pasalṭha Chhunthanga chuan,
" Aw le, Lalpa.. a nih chuan kan pasalṭha Thanglura hian kan Ngurpuii chu a nei thei dawn ta a ni maw....!? " an ti ve kher a. A thu rolum sa chhilh ngheh tir an tum ran a ni.
Chutah Lal Vanthanga chuan Vaibel han fawp kawk kawkin,
" Eh.....kan pasalṭha Thanglura hian kan Ngurpuii a duh a hnu, a nei mai tur lah ni...harsatna kan nei lo ve! Ral kut ata chhanchhuaktu a ni si a..!" a ti a, a thu tiam tawhah tawlh a tum lo hle mai! Chu chu pasalṭhate duhsam a ni si a.
Pasalṭha Selzama chuan, " Aw le Lalpa ....ka ṭawng mawi lo ni lo se, keini ral rama han che ho ta chu kan inngaina hman hle a, palai em kan ni lo na a, Ngurpuii man leh mualah engzah nge ni ang, Sailo lal fanu man pangngai a ni mai ang nge...thil dang a tel a ngem? Kan han hre duh mai a nia, mo hruaia lo zin leh ta kan duh awm si a!" an tih leh meuh zawngin Lal Vanthanga chuan chu pasalṭha finzia leh hruaitu nih a tlinzia a hmu chiang ta kher mai! Aw a han thian kharh kharh a, Selzama chu chiang fe hian an melh leh a,
" E khai...! Chungte chu mawi lo a awm em ni, kan Ngurpuii manah hi chuan Sailo Lal dangte tih ang pawh ngai ka ti lo ve, kan thang tlawm ta tihna ni lovin..!" an ti ve leh a. Khawnbawl ho pawh an lo ngawi ṭhap mai a, Lal rilru chu an thlir tlang ve vek a, Thanglura dinhmun a chhut pui tih an hmu ta!
Chutah Pasalṭha Chhunthanga chuan,
" Aw le Lalpa, kan sawi pawp ta sa sa, ngaih loh lamah i ngai lo hram a niang chu....Hei keini a rammut pui te hian tihtheih kan neih takin kan ti a, Ngurpuii man leh mualah hian Silai fung thum hi dah ila kan lo ti a...!" a rawn tichhuak ve leh ta..
Chutah le....tapa Lalnu tuibur zu mek chuan, " Hawh awi...u...Eng kan ti a, chuti rum rum nge..? Ngurpuii lah alo thleng chauh lah ni....hawn nghal mai in tum em ni...kan la tiam hleinem?" A rawn ti chhuak ve ta... A dik miau mai bawk si!
An thu khel mek chu sawi thiam dan berin chap, vah chap duh dah lui eltiang a vah, a lu aṭanga rawh tum ang mai ni hian a lang a, a mawng aṭanga meipek ṭhat laia hal erawh chuan ṭha taka mang khawh tur awm hauh lova kang thei tur ang hi a ni lawi si! A hun hian a zir lo viau niin alang na a, Pasalṭha te hian sawi luh luih phet an tum lawi si a ni. Lal Vanthanga chu an hawi leh lur lur phawt a, a kiai suk a, heti hian a rawn ṭawngchhuak ta....
" Pasalṭhate u, silai fung thum ngawt chu a va tam dawn ve le, thil thleng zen zen lo a ni a, engtia han tih tur nge ni ang...in dinhmun hi ka hriatthiam pui hle bawk si che u a, Aaa....ngawi teh u, fung khat tawk teh se, Nguri nu eng nge kan nghah chuan le...( a nupui, lalnu chu an melh kher a) A hmingin palai rawn kal ve se, kan than mawi nan, a fel a ni mai..! Kei Vanthangngura hi ka thutiam ah ka ding nghet tih hi miten hre mawlh teh se.... Tlangaupa, ka Haizangno hi han chhungkhat teh le, kan pasalṭha te hi an chhawl a hal a nge...!" a ti ta le!
Pasalṭhate hlimna chu a va sang em! Pasalṭha Chhunthanga a tho tharh a, reilo te ah tlangval pahnih nen Silai kengin an rawn lut zui ta! Pasalṭha Selzama bulah chuan an han ding a, silai chu an pe ta a! Chutah pasalṭha Selzama chuan khabe sep sual tum hauh lovin,
" Lalpa....hei le, man kan hlan tihna a ni rih hauh lo va, keini zawng kan awmna a thui tham em a, Ngurpuii man tur hi i kutah lo awm mai se...! ( Silai pakhat Lal bulah an dah a, a dang pahnih chu a lek lehnghal a) Hei erawh hi chu Serzawl, Bawkmual leh Chawntui khua ten kan lawmpuina ni teh se..! A hun a thlen hunah zawng rawn tel ve ngei kan tum ang! Sailo Lal fing khua leh tui te enkawl thiam, thu tiama ding mi kan tawng che hi kan va vannei tehlul em! Ngal fimin dam ang che u...!" An tih meuh zawngin dam lo hi an awm lo, an lungthlu tlang hle a ni. Lal Vanthanga chuan Silai chu an en vung vung a, a hlu hle mai si, sawi tur ber pawh a hre tawh lo hial a ni. Chu Lal in chhunga awmte hlimna chu ava sang tehlul em!
An thawm ri va hre pha luhkasanga ṭhu te hlimna chuan van a si a, van mai a ni lo, kawlkilah a luah khat ngei ang le. In lungduhte kar harsatna lungpuiin a rem hnan, sut keh theih loha ngaih, ṭhiaha a awm meuh chuan hringfate anka hian an hlimna a chhakchhuak seng lo va, a thei hek lo! Pawih ral lian chu channa nasa tak mah nise, hmangaihna hrui khat a thlunzawm tawh te karah chuan malsawmna thlentu a ni hawt e. Pasalṭha Thanglura meuh pawh a ka ah zen se tumah a seh lo ngei ang le, Ngurpuii hlei hlei chu a hmel ṭhat ava zual tehlul em! Hlimna hian hmel hi thui tak a lo keng a lo ni!
Chutih lai tak chuan Silai a puak dur a, Ngurpuii te ṭhutna chu a rawn nghing ta lawih mai le...!
( chhunzawm tur)
A ngaihnawm. Last para hian min ti hlauthawng
ReplyDelete