LUNGRENG NGÁW..S-3..(17)....
LUNGRENG NGÂW...S-3....17 ..
( PASALṬHA THANPUIA)
M.Lusei Palian
........ ......... ...........
Aimawia hnungzangah chuan tlip hi a tlep hian an tlep tuar tawh a..thawm lah chu a rawn hnai ta zel a....Pasalṭha Chhunthanga chu a lo inring tawh hle mai le! Chu Tumpang thawm nia an hriat chu a ding ta daih mai le! Vaihmite leh tlip lah chu an pung telh telh emaw tih mai tur a ni si! Aimawia ning lutuk han inher rem ta hret a, a kut a thingzar a vawnna chuan a hnung a hiat pah si! A awn lawih a, a tla ṭep chutah a dawm tur zawng chuan thingṭang ro kha an kuai tliak kher bawk nen, in mantang hman mahse a pawi ta! Tumpang ni a an hriat chu a thawm chauh an hre ta! Pasalṭha Chhunthanga chuan Aimawia che kha a hmu ve reng mai, mahse a dem hauh lo, Sahrang chin hi chuan huhang an ngah em a ni.Pasalṭha Chhunthanga chuan zaidam fe hian,
" Aimawi, ti teh kan duhtawk san mai dawn em ni, kan la vannei mawlh ang...! Kan ṭhiante riahbuk sual i pui zawk ang hmiang!" a ti chhuak ta!
Aimawia chuan hrehawm a ti kher mai, a duh vang a ni bik hauh si lo! Nge ni vaihmite leh Tlipin duhtawka an lo seh vei ni! A zak kher mai le... ṭawng chhuah pawh a harsat tak zet a ni. Hrehawm ti zet chuan a chhuk ve ta ṭuih ṭuih mai a, a hnar a lian hle ta ve ang le! Pasalṭha Chhunthanga erawh chuan a hrethiam kher mai..!
" Hrehawm ti hauh suh...! Kan la vannei em em ang, tunah zawng i ṭin phawt ang hmiang!" a tichhuak leh a.
Aimawia chuan, " Ka tihpalh takzet a ni U Chhun, tlip kha an chimawm em a ni!" inthlahrung fe a ti chuan a hnung chu a la hiat mawlh mawlh mai a, a biangte lah chu a sen tut tawh mai a ni.
Ui fe chuan chu Sih chu an chhuahsan ta, Lungreng tlang lam chu an pan chho ta hnak hnak a, ruam nuam laiah chuan an chaw fun chu a hmingin an han bar ve a. Aimawia inthlahrunna chu ala reh thei lo a ni ber! An kalna lam chu zawh lehin an riahbuk hlui lam an pan ta a, an riahbuk hlui aṭang hian an ṭhiante sulhnu an chhui dawn a ni.
Hetih lai hian riahbukah chuan sa an lo rep mek a, thingtuah fawm khawm pawlin an lakhawm reng a, an ri mam mam reng a. Khamlairang tlangval Vunga leh Sawia te lah chu an che ve sarh sarh a. Pazawna lah chuan zan lama an thil tawn te a lo hrilh ve nual a. An ni lah chuan kan lo hrilh lo che u a, a pawi hle a ni, Tuilak lui hnaih lamah khuan riahbuk an sual ngai lova, in vannei hle mai! an lo ti ve mai bawk a. Tunah zawng an muang tlang ta bawk a, an ri ham ham tawh mai a ni. Khua pawh a tlai lam ta, tumah chuan vahchhuah zai an rel tawh lova, Aimawia leh Pasalṭha Chhunthanga tih loh chu an awm tlang vek tawh a ni.
........ ......... ...........
Serzawl lamah thung chuan an thlawhhma ven ngun a ngai takzet a, nghalrual chu an rawn nghal chho ṭan viau mai si! Pasalṭha ho pawh an awm hle hle thei lo a ni, an thlawhhma rawn chuhve tute hi an lo dan a ngai si! Hmeichhe vau loh leh vau vau loh an pawng tual tual tih ṭawngkam hmang ṭhin tute chuan vau lam pawh an vau na hle a, thingro te chhepin zan lama thlawhhma vennan an chhek vum thur a. Zanah an va hal ta hluah ṭhin a ni, chu chuan a pui ve hle mai le! Pasalṭha te lah insem darhin thlawhhma lam an veng ṭheuh hlawm a, sanghal rep an ngah hle hlawm tawh a ni. Nghalrual an han chet tak tak zawngin zan khata an chetna pawh a kaw dawk mai zel si a. Pasalṭha Thanchhinga leh Selzama pawh an rim hle mai le! Sanghal an keuh reng mai chu a ni. Ni a ṭhat a, buh lam a hmin chhoh ṭan chuan an buai ṭan hle ngei ang le!
Pasalṭha te zarah khua a in tin chuan Sanghal thau tak chu an hmeh reng mai le! Chutih rualin mahni thlawhhma ṭheuh vengin tlangval ho pawh an buai ve hle mai le! Ram lamah chuan an riak lut sup sup mai a, an kuk raih raih zel mai a ni. Chutih rualin buh seng a la hun si lo, vau lamah thangkam in an buai hle hlawm a. Tlangval ho leh pasalṭhate tan chuan hun nuam tak a ni hawt e. Lal fanu Saipuii erawh lo nei ve ta lo chu lo neih te chu a chak ve em em a, a lunglenna hrikthlak ve na ber Ṭhuami lah a buai ve hle mai si,thlasik thlen hmain Pawnpui zawh hman a tum si a. Serzawl khua chu ruak huai hian a hria a ni. A ni alawm, hlim leh lawm pawh hi hun tawn zir mai hi a ni a, hman a an hlimna mual pawh hun a kal meuh chuan sulhnu hlui leh lunglenna kai thotu bawk an ni ṭhin! Lunglenna hian thlei bik a nei hauh lo va, lal fanu a nih avangin a chungah zah a ngai bik hek lo! Hringnunin a ken tel a ni miau atin ni!
......... ........... ..........
Ni tlak suarah chuan Aimawia te pawh chu buk an thleng ve ta, Sazuk ki mawi tak an hmuh chuan an hlim ve hle mai! Chutah Vamur puk thlenga thlahtu tlangvalten an rawn fin ve ta an hmuh chuan an lawm ve hle a. An han ṭhu muang a, Aimawian a chetsual palh thu an sawi meuh chuan an lo uipui hle mai le! Pasalṭha Chhunthanga erawh pasalṭha zia tih hriat takin a lo nui sak mai a, a rawn ṭawng chhuak ta,
" Thana, varṭianah zuk kal teh....i hlawhtling ngei ang! I sa tur a nih ka ring nghet tlat ta mai!"a lo ti a.
Tlangval ho chuan an lo thlir ṭhap a, Sahrang chin meuh zawng deh an khirh zia an hrechiang em a ni. Pasalṭha Thanpuia hian Tumpang a kah chuan thangchhuah pa a ni ve tawh dawn si! Hei vang tak hian Pasalṭha Chhunthanga pawh khan pawi ti vak lo kha a ni. A thangkim nana ramchhuah pui ngei kha a ni si! Thanpuia chuan amah an lo en ṭhap tih a hriat chuan,
" E...eng ka ni bik lovang, kan la zuk chian a niang chu...! " a lo ti dam ve thlap a. Pasalṭha Chhunthanga pawh a lo bu nghat nghat a.
Tuaha leh Vunga te ho chuan zanriah hmeh tur an lo buatsaih ve zung zung a, Hruizik pawh an ngah ngang mai le! Ni pawh a her liam dawn ta, zanriah bar hun an nghakhlel hle tawh ang le! Thanpuia chuan an awmna chu an sawi chiang a, an chhak chiahah Fangfar puk a awm thu an sawi meuh chuan Pasalṭha Chhunthanga chuan a rawn melh nawn sak a. Thanpuia lah chuan a lo hrethiam hle mai! Tin, Lungreng te lama kal lo tur chuan a ti ta hlawm a, an hrethiam lo lek lek a ni. Lungreng te zawk a awm a ni tih pawh chu la hre hek lo le! Thanpuia kam liam chu an chang ta far mai chu a ni. Aimawia lah chuan a hnung a lo la hiat deuh chhen mai a,tlippui sehna kha a thak phian a ni ngei ang. Eng mah kap ta bawk si lo, vaihmite leh tlipin duhtawk maia an han seh kha chu a tha a na ngang mai chu a ni. Sava zan riak turte pawh an inko khawm nak nak a, thehlei leh hleikapsen te pawh chuan hunbi an rawn tlak pui hlarh hlarh tawh a. Zanriah an han kil ta, tlangval rual an ni bawk a, an chaw lak a ṭha hle mai! An ril a lo ṭam tlang hle a ni mahna! Sazuk sa hi a rep hian an ei deuh ber zawk a,a tui zawk an ti a ni, mahse tuna an ei erawh a tui an ti hle chu a ni.
Buk tuala an meipui chheh chu an han tuah alh ta, an titi mam mam hlawm a. Van lamah pawh mahni hmun ṭheuh luah ṭhin arsi te pawh an awm leh far tawh a. An hna an tlin hle chu a ni, Khuanu leh Khuapa duanah an ngai hmiah mai a ni. Chhawrthlapui pawh a rawn len belh leh hret tawh a, khaw awm dan tur pawh a rawn lanchhuah tir thlap tawh mai a ni.Pasalṭha Chhunthanga pawh inthiar chhuanlamin a chhuak ta! A rei phian ngei ang le...Tlangval ho erawh chu sarep vil pah chuan an zai lung lung a, lalte hla inphuah elna te, tlanglam zai te, tlar thum zai kan tihte an sa nawk nawk mai chu a ni. Aimawia chuan chung lam thlir voh voh pah chuan,
" Zanin chu kan mu thei tawh em ang chu maw.....nizan lama an inhawr khawm hun a ni tlat tawh...!" an ti deuh kher a.
Khamlairang tlangval Vunga chuan, " Helai hmun hi zawng a thiang ang!" a lo ti ve khuk a.
Ṭhutmuan ar khuan a hun ta, an mei chu an tuah belh reng a, sarep an ur tluk tluk a. Rochhuma lah chuan Khamlairang tlangval ho hnenah chuan Pawih ral an um dan chu a lo hrilh ve mek bawk a. Thanpuia zunram thiar han hawi vel chu a mit chu a fiah ta kher mai le! Heti ngat hi chuan zan lamah pawh ngawpui duhtawkin a fang thei tawh hial ang chu.....! Chutih lai tak chuan Lungreng te lam aṭang chuan thil eng mawi zet chu Rochhuma chuan a hmu ta, midang a kawhhmuh ta hlawm a. Chu eng lah chu a rawng pek a mawi em em mai lehnghal a! An thlir ta ṭhap mai le. Vunga chuan aw an thian kharh a,
" Saw eng saw kan hmu tawh ṭhin a, a hmuna va fiah tute hi an rawn kir ngai tawh hauh ṭhin lo..... Rulpui lungmawi hmuam a ni e an ti a, ti sawn eng saw a pe chhuak a, a chian tumtute an lo dawlh ṭhin an ti. Pu Lura khan min hrilh tawh a, kal hnaih miah loh tur a ti tlat nia!" a rawn ti chhuak ta a.
Rulpui lunghlu hmuam....chu thil chu an hre tawh ngat mai le! Pasalṭha Chhunthanga pawh a rawn let chiah a, tlangval ho lam chu an thlir a,
" Hetia a lan hnaih ang ai hian a awmna a hla fu nia, thui lo deuh chu ka han thlir a....!" a rawn tichhuak ta a. An en ta ṭhap mai...!
Chutah le Thanpuia chuan, " Engah mah ngai teh suh u, chu pasalṭha Chhunan a lo va thlithlai tawh a nih chu...kan tana hlauhawm chu ni se, kan hmuh hma khan min rawn tibuai tawh ngei ang!" a ti chhuak ta a. Chu chu an rin dan chiah a ni. Rochhuma erawh chuan va fiah chu a chak et et mai a, mahse mahni thu chuan a chhuak ngam bik si lo! A thlir leh zauh zauh mai ṭhin! Khamlairang lalpa bel pawh an kil leh ta hlawm a. An hlim leh hle tawh chu a ni.
Zan a rei ta...Chung tlangval ho pawh chu an hnar barh barh tawh a, Pasalṭha Thanpuia hriatna ṭha zet nei chuan an buk tualah chuan awm an awm tlatin a hria a, thawm dim taka tho chhuakin Chempui leh Silai chu a la a, riahbuk pawnah chuan a chhuak ta. Meipui chhehna bulah chuan lasi nula chu rem fahran hian a lo ṭhu a, a lo melh vang vang mai le, Thanpuia chuan a lo nuih sak thung a. Chawngmawii chuan,
" Hlauhawm ka ni lo ve...pasalṭha...min rawn au duh mang si lova, ka rawn inlan leh a ni, ti teh puk lamah khian inkawm teh ang!" awmze nei fea han melh kal raih pah chuan a ti a. Thanpuia pawh chuan thutam sawi lovin azui chho ta a, chhuna an ṭhut dunnaah chuan an ṭhu leh ta a. Chawngmawii chu han melh pah chuan,
" Zan tir khan Lungreng te lamah khan eng mawi tak kan hmu a, hlauhawm a ni reng em! Rulpui hi a awm tak tak em? Tin, he lai ngaw pui chanchin hi min hrilh chiang thei em le?" a ti ta a.
Chawngmawii chuan ngun tak chuan Thanpuia chu an en a, tihian a chhang ta a,
" Aw le, he ngaw pui hian chanchin tam tak a nei a, ka hriat chin chu kan hrilh ang che... Ni e, Rulpui kha a awm tak tak a, inhriat ang khan Lungmawi tak a hmuam ngei bawk a, a chaw zawnna a ni, a rawng pawh a inthlak thei hial a ni. A chang chuan he rulpui taksa hi huai hovin an hmang ṭangkai ṭhin a ni. Hnaih lo hram u la a ṭha ang! Loh theih loha i hnaih a nih chuan i chempui Huaitawna pek che kha i hmang dawn nia.....( an ngawi hlak a) He Lungreng ngaw hi tunhma khan khaw din nan hman an tum tawh ṭhin a, Lal tamtak pawh an lo kal tawh hial a ni. Mahse a thiang tlat lo, ar an khuang duh tlat lo va, hringmi tana hmun hrisel a ni lo a ni. Thing huai leh Kham huaite an awm vek a, Sih huai nen lam....he lai ngaw pui hi huai tawmkuk a ni. Nangni pawh inza chuan damin in kir tawh kher lo mai thei.....! ( Thanpuia chu a melh tawh lo) chung ven nan chuan fimkhur hle ang che...an hotu ber i ni ta si! Helai hmunah hian rei tak awm ula ka duh viau rualin rang deuhin kir leh ula ka duh si....! Naktukah zingah chuan Sih chu zuk chang ngei ang che...Thangchhuah diar i khim hun hi ka nghakhlel takzet a ni.!" a tlip mawi ta phian mai a.
Thanpuia chuan uluk fe chuan a lo ngaithla a, chutah zawhna an zawh belh a,
" Huai ho laka inven dan a awm em? Ka ṭhiante tumah chan ka duh hauh lo a nia...!" a ti leh a.
Chawngmawii chuan Thanpuia chu uluk fe chuan an melh a, he lusei pasalṭha zet hi chu a huaisenin a rilru a ṭha em a ni.. a chhang ve leh ta a,
" He lai hmuna Huaite hi an huaisar khawp a, fimkhur taka awm hi invenna chu a ni mai! Thanpui zan a rei tawh e....! I ṭhiante zun zung turin an harh ṭep ang...! " van lam thlir pah chuan an ti ta a. Thanpuia pawh chuan a hrethiam kher mai! Chu lasi nula hmel ṭha tak chu an thlir nawn leh a, he nula zet hi zawng thlir nawn fo a ngai si ṭhin! A bula a awm hi chuan a ngaihtuahna te pawh hi tawi tuk hian a inhre ṭhin reng a ni. Zan thim mah nise, ngaw chhung chu a hmufiah ngei mai! An buk lam chu a pan san ta a. A rilru tak chuan ' In za chuan damin in kir tawh kher lo mai thei!' Tih kha a ngaihtuah nawn sek mai a ni. Riahbuk thleng tawhin zun zung ang tak chuan a lut a, a mu ve leh ta a. He mi zan hian huai chuan an tibuai ta hauh lova tui takin an mu hlawm a.
Thimṭin hun hma hret chuan Pasalṭha Chhunthanga chu a harh a, a tho chhuak ta meipui pawh alo la ling ham a, an chhawm ṭha deuh a. Thanpuia pawh rawn tho chhuakin an silai chu an han endik a, Sih lam chu an pan dun ta! An fimkhurin thawm an dim dun kher mai, ngaw chhung thim khupna hmunah te chuan thawm nei lovin an lut zung zung mai a. Sih chu an thleng ta, rang takin thingah chuan an lawn zui zat a. Khua pawh a rawn eng ṭan dawn ta. Rei an ṭhut hma chuan Vaihmite leh tlip an rawn sur leh ta.. Pasalṭha Chhunthanga chuan Thanpuia chu an melh zawk a, a lo lang thei chiah lo chu niin, Sahrang a rawn lang dawn ngeiin a hre ta! Chutah thawm an hre ta....
( chhunzawm tur)
( PASALṬHA THANPUIA)
M.Lusei Palian
........ ......... ...........
Aimawia hnungzangah chuan tlip hi a tlep hian an tlep tuar tawh a..thawm lah chu a rawn hnai ta zel a....Pasalṭha Chhunthanga chu a lo inring tawh hle mai le! Chu Tumpang thawm nia an hriat chu a ding ta daih mai le! Vaihmite leh tlip lah chu an pung telh telh emaw tih mai tur a ni si! Aimawia ning lutuk han inher rem ta hret a, a kut a thingzar a vawnna chuan a hnung a hiat pah si! A awn lawih a, a tla ṭep chutah a dawm tur zawng chuan thingṭang ro kha an kuai tliak kher bawk nen, in mantang hman mahse a pawi ta! Tumpang ni a an hriat chu a thawm chauh an hre ta! Pasalṭha Chhunthanga chuan Aimawia che kha a hmu ve reng mai, mahse a dem hauh lo, Sahrang chin hi chuan huhang an ngah em a ni.Pasalṭha Chhunthanga chuan zaidam fe hian,
" Aimawi, ti teh kan duhtawk san mai dawn em ni, kan la vannei mawlh ang...! Kan ṭhiante riahbuk sual i pui zawk ang hmiang!" a ti chhuak ta!
Aimawia chuan hrehawm a ti kher mai, a duh vang a ni bik hauh si lo! Nge ni vaihmite leh Tlipin duhtawka an lo seh vei ni! A zak kher mai le... ṭawng chhuah pawh a harsat tak zet a ni. Hrehawm ti zet chuan a chhuk ve ta ṭuih ṭuih mai a, a hnar a lian hle ta ve ang le! Pasalṭha Chhunthanga erawh chuan a hrethiam kher mai..!
" Hrehawm ti hauh suh...! Kan la vannei em em ang, tunah zawng i ṭin phawt ang hmiang!" a tichhuak leh a.
Aimawia chuan, " Ka tihpalh takzet a ni U Chhun, tlip kha an chimawm em a ni!" inthlahrung fe a ti chuan a hnung chu a la hiat mawlh mawlh mai a, a biangte lah chu a sen tut tawh mai a ni.
Ui fe chuan chu Sih chu an chhuahsan ta, Lungreng tlang lam chu an pan chho ta hnak hnak a, ruam nuam laiah chuan an chaw fun chu a hmingin an han bar ve a. Aimawia inthlahrunna chu ala reh thei lo a ni ber! An kalna lam chu zawh lehin an riahbuk hlui lam an pan ta a, an riahbuk hlui aṭang hian an ṭhiante sulhnu an chhui dawn a ni.
Hetih lai hian riahbukah chuan sa an lo rep mek a, thingtuah fawm khawm pawlin an lakhawm reng a, an ri mam mam reng a. Khamlairang tlangval Vunga leh Sawia te lah chu an che ve sarh sarh a. Pazawna lah chuan zan lama an thil tawn te a lo hrilh ve nual a. An ni lah chuan kan lo hrilh lo che u a, a pawi hle a ni, Tuilak lui hnaih lamah khuan riahbuk an sual ngai lova, in vannei hle mai! an lo ti ve mai bawk a. Tunah zawng an muang tlang ta bawk a, an ri ham ham tawh mai a ni. Khua pawh a tlai lam ta, tumah chuan vahchhuah zai an rel tawh lova, Aimawia leh Pasalṭha Chhunthanga tih loh chu an awm tlang vek tawh a ni.
........ ......... ...........
Serzawl lamah thung chuan an thlawhhma ven ngun a ngai takzet a, nghalrual chu an rawn nghal chho ṭan viau mai si! Pasalṭha ho pawh an awm hle hle thei lo a ni, an thlawhhma rawn chuhve tute hi an lo dan a ngai si! Hmeichhe vau loh leh vau vau loh an pawng tual tual tih ṭawngkam hmang ṭhin tute chuan vau lam pawh an vau na hle a, thingro te chhepin zan lama thlawhhma vennan an chhek vum thur a. Zanah an va hal ta hluah ṭhin a ni, chu chuan a pui ve hle mai le! Pasalṭha te lah insem darhin thlawhhma lam an veng ṭheuh hlawm a, sanghal rep an ngah hle hlawm tawh a ni. Nghalrual an han chet tak tak zawngin zan khata an chetna pawh a kaw dawk mai zel si a. Pasalṭha Thanchhinga leh Selzama pawh an rim hle mai le! Sanghal an keuh reng mai chu a ni. Ni a ṭhat a, buh lam a hmin chhoh ṭan chuan an buai ṭan hle ngei ang le!
Pasalṭha te zarah khua a in tin chuan Sanghal thau tak chu an hmeh reng mai le! Chutih rualin mahni thlawhhma ṭheuh vengin tlangval ho pawh an buai ve hle mai le! Ram lamah chuan an riak lut sup sup mai a, an kuk raih raih zel mai a ni. Chutih rualin buh seng a la hun si lo, vau lamah thangkam in an buai hle hlawm a. Tlangval ho leh pasalṭhate tan chuan hun nuam tak a ni hawt e. Lal fanu Saipuii erawh lo nei ve ta lo chu lo neih te chu a chak ve em em a, a lunglenna hrikthlak ve na ber Ṭhuami lah a buai ve hle mai si,thlasik thlen hmain Pawnpui zawh hman a tum si a. Serzawl khua chu ruak huai hian a hria a ni. A ni alawm, hlim leh lawm pawh hi hun tawn zir mai hi a ni a, hman a an hlimna mual pawh hun a kal meuh chuan sulhnu hlui leh lunglenna kai thotu bawk an ni ṭhin! Lunglenna hian thlei bik a nei hauh lo va, lal fanu a nih avangin a chungah zah a ngai bik hek lo! Hringnunin a ken tel a ni miau atin ni!
......... ........... ..........
Ni tlak suarah chuan Aimawia te pawh chu buk an thleng ve ta, Sazuk ki mawi tak an hmuh chuan an hlim ve hle mai! Chutah Vamur puk thlenga thlahtu tlangvalten an rawn fin ve ta an hmuh chuan an lawm ve hle a. An han ṭhu muang a, Aimawian a chetsual palh thu an sawi meuh chuan an lo uipui hle mai le! Pasalṭha Chhunthanga erawh pasalṭha zia tih hriat takin a lo nui sak mai a, a rawn ṭawng chhuak ta,
" Thana, varṭianah zuk kal teh....i hlawhtling ngei ang! I sa tur a nih ka ring nghet tlat ta mai!"a lo ti a.
Tlangval ho chuan an lo thlir ṭhap a, Sahrang chin meuh zawng deh an khirh zia an hrechiang em a ni. Pasalṭha Thanpuia hian Tumpang a kah chuan thangchhuah pa a ni ve tawh dawn si! Hei vang tak hian Pasalṭha Chhunthanga pawh khan pawi ti vak lo kha a ni. A thangkim nana ramchhuah pui ngei kha a ni si! Thanpuia chuan amah an lo en ṭhap tih a hriat chuan,
" E...eng ka ni bik lovang, kan la zuk chian a niang chu...! " a lo ti dam ve thlap a. Pasalṭha Chhunthanga pawh a lo bu nghat nghat a.
Tuaha leh Vunga te ho chuan zanriah hmeh tur an lo buatsaih ve zung zung a, Hruizik pawh an ngah ngang mai le! Ni pawh a her liam dawn ta, zanriah bar hun an nghakhlel hle tawh ang le! Thanpuia chuan an awmna chu an sawi chiang a, an chhak chiahah Fangfar puk a awm thu an sawi meuh chuan Pasalṭha Chhunthanga chuan a rawn melh nawn sak a. Thanpuia lah chuan a lo hrethiam hle mai! Tin, Lungreng te lama kal lo tur chuan a ti ta hlawm a, an hrethiam lo lek lek a ni. Lungreng te zawk a awm a ni tih pawh chu la hre hek lo le! Thanpuia kam liam chu an chang ta far mai chu a ni. Aimawia lah chuan a hnung a lo la hiat deuh chhen mai a,tlippui sehna kha a thak phian a ni ngei ang. Eng mah kap ta bawk si lo, vaihmite leh tlipin duhtawk maia an han seh kha chu a tha a na ngang mai chu a ni. Sava zan riak turte pawh an inko khawm nak nak a, thehlei leh hleikapsen te pawh chuan hunbi an rawn tlak pui hlarh hlarh tawh a. Zanriah an han kil ta, tlangval rual an ni bawk a, an chaw lak a ṭha hle mai! An ril a lo ṭam tlang hle a ni mahna! Sazuk sa hi a rep hian an ei deuh ber zawk a,a tui zawk an ti a ni, mahse tuna an ei erawh a tui an ti hle chu a ni.
Buk tuala an meipui chheh chu an han tuah alh ta, an titi mam mam hlawm a. Van lamah pawh mahni hmun ṭheuh luah ṭhin arsi te pawh an awm leh far tawh a. An hna an tlin hle chu a ni, Khuanu leh Khuapa duanah an ngai hmiah mai a ni. Chhawrthlapui pawh a rawn len belh leh hret tawh a, khaw awm dan tur pawh a rawn lanchhuah tir thlap tawh mai a ni.Pasalṭha Chhunthanga pawh inthiar chhuanlamin a chhuak ta! A rei phian ngei ang le...Tlangval ho erawh chu sarep vil pah chuan an zai lung lung a, lalte hla inphuah elna te, tlanglam zai te, tlar thum zai kan tihte an sa nawk nawk mai chu a ni. Aimawia chuan chung lam thlir voh voh pah chuan,
" Zanin chu kan mu thei tawh em ang chu maw.....nizan lama an inhawr khawm hun a ni tlat tawh...!" an ti deuh kher a.
Khamlairang tlangval Vunga chuan, " Helai hmun hi zawng a thiang ang!" a lo ti ve khuk a.
Ṭhutmuan ar khuan a hun ta, an mei chu an tuah belh reng a, sarep an ur tluk tluk a. Rochhuma lah chuan Khamlairang tlangval ho hnenah chuan Pawih ral an um dan chu a lo hrilh ve mek bawk a. Thanpuia zunram thiar han hawi vel chu a mit chu a fiah ta kher mai le! Heti ngat hi chuan zan lamah pawh ngawpui duhtawkin a fang thei tawh hial ang chu.....! Chutih lai tak chuan Lungreng te lam aṭang chuan thil eng mawi zet chu Rochhuma chuan a hmu ta, midang a kawhhmuh ta hlawm a. Chu eng lah chu a rawng pek a mawi em em mai lehnghal a! An thlir ta ṭhap mai le. Vunga chuan aw an thian kharh a,
" Saw eng saw kan hmu tawh ṭhin a, a hmuna va fiah tute hi an rawn kir ngai tawh hauh ṭhin lo..... Rulpui lungmawi hmuam a ni e an ti a, ti sawn eng saw a pe chhuak a, a chian tumtute an lo dawlh ṭhin an ti. Pu Lura khan min hrilh tawh a, kal hnaih miah loh tur a ti tlat nia!" a rawn ti chhuak ta a.
Rulpui lunghlu hmuam....chu thil chu an hre tawh ngat mai le! Pasalṭha Chhunthanga pawh a rawn let chiah a, tlangval ho lam chu an thlir a,
" Hetia a lan hnaih ang ai hian a awmna a hla fu nia, thui lo deuh chu ka han thlir a....!" a rawn tichhuak ta a. An en ta ṭhap mai...!
Chutah le Thanpuia chuan, " Engah mah ngai teh suh u, chu pasalṭha Chhunan a lo va thlithlai tawh a nih chu...kan tana hlauhawm chu ni se, kan hmuh hma khan min rawn tibuai tawh ngei ang!" a ti chhuak ta a. Chu chu an rin dan chiah a ni. Rochhuma erawh chuan va fiah chu a chak et et mai a, mahse mahni thu chuan a chhuak ngam bik si lo! A thlir leh zauh zauh mai ṭhin! Khamlairang lalpa bel pawh an kil leh ta hlawm a. An hlim leh hle tawh chu a ni.
Zan a rei ta...Chung tlangval ho pawh chu an hnar barh barh tawh a, Pasalṭha Thanpuia hriatna ṭha zet nei chuan an buk tualah chuan awm an awm tlatin a hria a, thawm dim taka tho chhuakin Chempui leh Silai chu a la a, riahbuk pawnah chuan a chhuak ta. Meipui chhehna bulah chuan lasi nula chu rem fahran hian a lo ṭhu a, a lo melh vang vang mai le, Thanpuia chuan a lo nuih sak thung a. Chawngmawii chuan,
" Hlauhawm ka ni lo ve...pasalṭha...min rawn au duh mang si lova, ka rawn inlan leh a ni, ti teh puk lamah khian inkawm teh ang!" awmze nei fea han melh kal raih pah chuan a ti a. Thanpuia pawh chuan thutam sawi lovin azui chho ta a, chhuna an ṭhut dunnaah chuan an ṭhu leh ta a. Chawngmawii chu han melh pah chuan,
" Zan tir khan Lungreng te lamah khan eng mawi tak kan hmu a, hlauhawm a ni reng em! Rulpui hi a awm tak tak em? Tin, he lai ngaw pui chanchin hi min hrilh chiang thei em le?" a ti ta a.
Chawngmawii chuan ngun tak chuan Thanpuia chu an en a, tihian a chhang ta a,
" Aw le, he ngaw pui hian chanchin tam tak a nei a, ka hriat chin chu kan hrilh ang che... Ni e, Rulpui kha a awm tak tak a, inhriat ang khan Lungmawi tak a hmuam ngei bawk a, a chaw zawnna a ni, a rawng pawh a inthlak thei hial a ni. A chang chuan he rulpui taksa hi huai hovin an hmang ṭangkai ṭhin a ni. Hnaih lo hram u la a ṭha ang! Loh theih loha i hnaih a nih chuan i chempui Huaitawna pek che kha i hmang dawn nia.....( an ngawi hlak a) He Lungreng ngaw hi tunhma khan khaw din nan hman an tum tawh ṭhin a, Lal tamtak pawh an lo kal tawh hial a ni. Mahse a thiang tlat lo, ar an khuang duh tlat lo va, hringmi tana hmun hrisel a ni lo a ni. Thing huai leh Kham huaite an awm vek a, Sih huai nen lam....he lai ngaw pui hi huai tawmkuk a ni. Nangni pawh inza chuan damin in kir tawh kher lo mai thei.....! ( Thanpuia chu a melh tawh lo) chung ven nan chuan fimkhur hle ang che...an hotu ber i ni ta si! Helai hmunah hian rei tak awm ula ka duh viau rualin rang deuhin kir leh ula ka duh si....! Naktukah zingah chuan Sih chu zuk chang ngei ang che...Thangchhuah diar i khim hun hi ka nghakhlel takzet a ni.!" a tlip mawi ta phian mai a.
Thanpuia chuan uluk fe chuan a lo ngaithla a, chutah zawhna an zawh belh a,
" Huai ho laka inven dan a awm em? Ka ṭhiante tumah chan ka duh hauh lo a nia...!" a ti leh a.
Chawngmawii chuan Thanpuia chu uluk fe chuan an melh a, he lusei pasalṭha zet hi chu a huaisenin a rilru a ṭha em a ni.. a chhang ve leh ta a,
" He lai hmuna Huaite hi an huaisar khawp a, fimkhur taka awm hi invenna chu a ni mai! Thanpui zan a rei tawh e....! I ṭhiante zun zung turin an harh ṭep ang...! " van lam thlir pah chuan an ti ta a. Thanpuia pawh chuan a hrethiam kher mai! Chu lasi nula hmel ṭha tak chu an thlir nawn leh a, he nula zet hi zawng thlir nawn fo a ngai si ṭhin! A bula a awm hi chuan a ngaihtuahna te pawh hi tawi tuk hian a inhre ṭhin reng a ni. Zan thim mah nise, ngaw chhung chu a hmufiah ngei mai! An buk lam chu a pan san ta a. A rilru tak chuan ' In za chuan damin in kir tawh kher lo mai thei!' Tih kha a ngaihtuah nawn sek mai a ni. Riahbuk thleng tawhin zun zung ang tak chuan a lut a, a mu ve leh ta a. He mi zan hian huai chuan an tibuai ta hauh lova tui takin an mu hlawm a.
Thimṭin hun hma hret chuan Pasalṭha Chhunthanga chu a harh a, a tho chhuak ta meipui pawh alo la ling ham a, an chhawm ṭha deuh a. Thanpuia pawh rawn tho chhuakin an silai chu an han endik a, Sih lam chu an pan dun ta! An fimkhurin thawm an dim dun kher mai, ngaw chhung thim khupna hmunah te chuan thawm nei lovin an lut zung zung mai a. Sih chu an thleng ta, rang takin thingah chuan an lawn zui zat a. Khua pawh a rawn eng ṭan dawn ta. Rei an ṭhut hma chuan Vaihmite leh tlip an rawn sur leh ta.. Pasalṭha Chhunthanga chuan Thanpuia chu an melh zawk a, a lo lang thei chiah lo chu niin, Sahrang a rawn lang dawn ngeiin a hre ta! Chutah thawm an hre ta....
( chhunzawm tur)
A van phur awm tawh tak
ReplyDelete