LUNGRENG NGÂW...S-3...(14)..
LUNGRENG NGÂW...S-3....14...
( PASALṬHA THANPUIA)
M.Lusei Palian
........ ......... ...........
Thlanmual tlangdung tawp lam aṭanga an mahni rawn thlir rengtu chu an hmu zui nghal zat a..... Chu thil meuh chu le ava mak tehlul em! Miten an sawi chu an lo hre tawh ngei a, mahse an lo sawi uar lo mah mah a ni. Sazuk ki phir a ki zar bung mai chu an hmu ta! A rawn thlir ve vung vung mai le...! Chutiang taka hmuh awlsam a a awm mai chu mak an va ti ngai em! An harhchhuak dun thut a, an silai an han chuh thuai a, an hawi chhuak leh chu Sazuk ki phir reng reng kha an hmu ta lo! A thawm lah an hre hauh si lo, chutia thawm hriattur pawh awm lova a han khuangcher bo ngawt chu thil mak a tling a, an inen dun ha ringawt a. Inbe lem lo chuan rang tak chuan an Sazuk hmuhna lamah chuan an chho dun vat a, thli lum hian a rawn chhem huk huk a, a vawt raih mai bawk si, sawifiah hleih theih loh boruak chuan a tuam mup mup mai le! Sazuk ki phir a ki zar luih tawh dinna nia an hriat an han thlen chhoh chuan le a hnu an han bih dun a, sa hnu reng reng an hmu ta lo! Pasalṭha tak pahnih chuan lei lam chu uluk zawkin an han bih leh na a, hnahthial hmuna di zawn ang hlauh a ni. Pasalṭha Chhuna chu a kiai suk a, Thanpuia an melh leh ralh a, chung thil chuan tihhlauh a hnekin a ti phur tlat mai le! Sahrang chin ngat tum an ni bawk a, thawm an dim thiam hle chu a ni. Khaw thim a hnai ta, changzawl hmun te han thli thlaiin Sakuh tlangdung thui lo deuh an lut a, Sakhi chu an hmu nual na a, an kap duh hauh lo thung! Unau hmelhai ah chuan riahbuk tual an thleng leh ta!
Tlangval ho chuan zanriah an lo buaipui laih laih a, thing ro lian fe fe chu an lo chhep vum thur tawh mai a. An hmelah erawh zamna an hmu lo thung..! Pazawna pawh chuan zanriah a lo bawl mawm leh hmak tawh a, a lo phusa viau mai! Aimawia leh Rochhuma lah hla an lo phuah el vei rawl nen, a kel rawl a kel rawl chuan an lo zai dun a. Pasalṭha Chhunthanga chuan chung tlangval a hmuhte zia han danglam hauh lo chu a lawm hle a ni. An bel kenah chuan sakhi rep an lo so barh barh tawh a. Riahbuk lah a lian fe mai si, a bante lah chu Aimawia put ni ngei tur a ni. Malpui aia lian fe fe hi zu ni a, a rinawm tlet tlawt ngawt ang chu le. An han ṭhu muang hlawm a, chutih lai tak chuan ngaw pui chhung chu thli na fe hian a nuai ni awm hian a ri vuk vuk mai le... an han hawi chhuak tak na a, thui hmuh theih ni tawh hek lo le! Thawk leh khatah a reh leh hmak mai! Aimawia chu an hawi ang he haw a,
" Mikhual an nei ngai lo a ni chek ang a...Zawna, keini zawng Lalphunga bel hi kan liluh mai a niang chu ti raw!?" An ti vei khuk a. A awm viau mai le! Rochhuma lah chuan,
" Eh...ko kham manah ka kuan hmasa zet ang chu...!" a lo ti thuai a. An nui zo ta! Pasalṭha Chhunthanga chuan aw an thian a, an ngawi ta ṭhap a a rawn ṭawngchhuak ta,
" Aw le, hei Thana ....tlang thang pasalṭha i awm a, kei chuan ro ka nei tawh dawn lo va, i tih ang angin kan awm tlang ang. Insit hauh lo la, a ṭulah kan inpui tlang zel tur a ni. Tin, hei he ngaw pui kan luh chhan hi ka naute kha ka hrilh tawh a, Tumpang leh Sazuk ki phir hi kan tum tur a ni. Sa dang remchang tak kan hmuh pawhin thal thlah loh hram ni se, Sahrang chin hi zawng an hriatna a ṭha em em mai si!" a ti a. An ngawi ta ṭhap a.
Thanpuia chuan mak tih hmel fe chuan pasalṭha Chhunthanga chu an melh a, a ni lah a lo nui sak mai si! Chawntui tlangvalte leh a ṭhiante chuan Thanpuia chu an melh rawn ṭhap mai le..! A ṭhiante han melh zauh pah chuan Pasalṭha Chhunthanga an en a,
" E...pa Chhun, i awm a, i thu angin kan che zel tur lah ni! I ro ang zelin kan che chhuak tur lah ni!" an ti leh a.
Pasalṭha Chhunthanga chuan, " Serzawl hian pasalṭha in kawl hnem hle a, an thla zar hnuaiah i awm rei lutuk dawn, ro nei tur i ni tawh...puitlinna zel a ni. Ka ti mai mai lo, i remhriatna leh i finna kha hman a hun tawh e. Ka pui reng dawn che...i thei tih ka hria!" ngeng ngalh chuan a ti ta a.
Chu thu chu Aimawia te ho pawh chuan dik an lo ti ve hle a, Pasalṭha Chhunthanga hian Thanpuia a duhsak zia leh a rintawk zia a tilang ta! Midangte ngaihsak thiam leh ṭhiante tana nun hlan ngam mihuaisen hian hruaitu nih a phu a ni. Thanpuia hian pasalṭha Chhuna chu hnial mi niin a hre ta bik lo va. A ṭhu ngawi ve ta hmak mai! Chutih rualin pasalṭha Chhunthangan chher hle a tum tih chu a hrethiam a, a lawm hle a ni. Han sawi mai tur lah chu a hre tawh hauh si lo! A uitang saruh hmu ṭhut ve ngawt mai le!
Zanriah an han peih ta a, Aimawia chuan Thanpuia chu an melh ralh a, a lo bu ve nghut bawk a, zanriah an siam ta! Sakhi sa zankhat rep tui tawk tura chi han al, anthur rep thlak zawng a tui leh hle ta ve ang le!
........ ......... ...........
Inchuh buai hauh lovin mahni kawng ṭheuh a,mahni hmun rawn luah ṭan leh mek zan lam mawina siar te chuan en lam an pan a. Chhawrthlapui pawh tlem rawn ṭhan belhin a lian ve hlek a, hringfate malsawmin an mawina an pho chhuak si ṭhin! Khamlairang Lal inah chuan Lungreng ngaw chanchin chuan hmun a luah hneh hle a, Khang mihrangte kha damin lokir leh hram se an ti hle a ni. Lalphunga erawh chuan dama an lokir a ring hle a, chhun lama Mihrang pahnih a hmuhte kha a khuaah hian han pem ngat se zawng Fathang awl in khawnbawlah a dah duh hial ta ve ang le! A fanu lah chuan kha pasalṭha kha hmuh nawn hi alo thlahlel em em mai a. An khaw lamah lawmnu a nei angem le? Chhanna hriat loh zawhna chu a inzawt sek mai a ni. A ṭhian Hranghluni te inlamah chuan chhuanlam fahrah fe siamin a liam ta! Thanpuia chanchin an sawi zui ngei ang le!
Vamur puk thleng hruaitu tlangvalte pawh chu an insiam ve sauh sauh mai a, Tukṭhuan bar khamah Lungreng mgaw an pan ve ang. Favang awllen lai ngang a ni a, a vangpui chet raih tawh a, boruak a nuam hle tawh si a. Tin, tlang thang pasalṭha pahnihte bula han ramchhuah chu an chak sakhai mai si! Hlawhchham hian an kir an ring lo hrim hrim a ni.
......... .......... ..........
Hetih mek lai hian Thanchhinga te ho nghalrual hual an lo hlawhtling hle a, khaw lam mi te punin Bukbawnga a han kal a. Nghalchang leh Nghalpui te chu nauban khaiah an mu fur tawh mai a ni. Khaw nawtin phurh a ngai ngei dawn e. Pasalṭha Hualroa a phusa nasaah a ṭanga a hlim hle mai! Hlado an chham sek mai le..! A zan la la in khawchhung phurh thlen an tum a ni. Khaw mipuite pawh chuan pasalṭhate zar an zo leh ngei dawn e.
Lalkhawthangi te inah pawh Rodawla chu a ṭawng vei lar lar a. A ni hi Sapui chungchang thuah khan a tawmim viau na a, a hlauh ber pasalṭhate awm ta hek lo, a ui chal len leh vel chu a ni ber! Han mualpho dawn ṭhin mahse a pu hian a mualphona tur a hmeh mih sak zel chu a ni. Mi awmthei te hi zawng an mualpho hlei thei lova chha a ni e.
Lalbula inah chuan Bukbawnga thu chu a thleng tawh a, an hlim ve hle mai! Pasalṭha Hualroa thu angin in tin aṭangin mi pakhat tal chhuah ni se tih kha a ni. Hei hian pasalṭhate rilru ṭhat zia a pho chhuak nawn awn awn mai a ni. An buh leh bal pawh a him ngei ang le!
Khua hmuna awm reng hi chuan lunglenna te hi hla deuhah hian a awm a, sakhmel tawn ni her khat mahse lunglen a dam ṭhin! Thinlung lam inhnaih takte pawh ramchhuak a inkalsan meuh zawngin lairil hian hmun kilkhawr fe fe a dap a dap mai zawng a ni. Suangtuahna lairilin duhthu an sam tak tak hi chuan Lasi nulate zinga a nutuai ni awm a lang Saipuii pawh amah chauh chuan a khi vei sak a. Chutih rualin zanhnih chauh an la thang lawi si! Khuanu samsuih turte chuan an thinlunga biahthu chu a rem remah leihbaw mai lovin an chhekkhawm a, chhelna in hmun a luaha, dawhtheihna in a pui ṭhin! Saipuii chuan hmawlhte chu bangah an thiat leh ta zan a.
......... .......... ...........
Lungreng ngaw chhung chu chhum dum chhah tak hian a tuam ta mup mup mai le! Zanriah bar zo mihrangte chuan an hmanrua te an enfel hlawm a, thil engpawh tawk thut thei reng an ni tih hi an hrechiang em em a, thingtuai te pawh fei anga suihin buk tualah a bur fur mai le! Thanpuia chuan zing lama sa therhlo zawng turin thalfang a siam mawlh mawlh a. Tumpang a kah theih phawt chuan thangchhuah pa a ni ve tawh dawn a ni. Phurna chuan a rilruah hmun a luah a, chhelna chuan a tuai hriam a, beiseina in hmalam a pan ṭhin a ni. A lungmawi an hre chhuak a, a iptepui an dap that that a, a khi ta sak mai! A mamawh ve ngei tawh dawn a ni, mihrang rual awmkhawm an ni a, boruak han inthlakthlengte chu an tuar thei zel a. Meipui chu buk tualah an chhep hluah mai a, a eng viau nghe nghe a. Ṭhutmuan ar khuan hun ai chuan a u deuh tawh ang. An chhak ngaw pui aṭang chuan pachang aw hi a rawn kuk ta raih raih mai le! A rawn hnai zel a, zanglan mual te, changzawl hmun aṭang te chuan an han chhawn ve ta raih mai! A rei telh telh a, an tam hmel telh telh a.
A boruak han tiṭihkhai awm tura vabak thirchher leh tuilak luia Tuitu han hram te chu awm tinuam lo tham a ni. Thli lah chu a thaw ang vuk vuk a, thing hnah erawh a che hauh si lo! Pasalṭha Chhunthanga pawh a hawi kual ve hle chu a ni. Rochhuma chuan aw han thian khuk khuk pah chuan,
" Khamlairang Lalpa min ngaihhruina in khek rei em a, an lungawi lo a niang!" nui chung chuan an ti a.
Aimawia chuan, " Eh...ka mangnghilh emaw i ti e lo? Dawn fung kan siam a nge aw..." tih pah chuan Tuitu hramna lam chu meichher nen a pan vut a. Rei vak lovah rawn let lehin maute changkhat fe fe a rawn lek phei a. Chutih laite pawh chuan an sir velah chuan mihring ṭawng ang deuh thum bel bul hi an hre deuh reng tawh a. An la insum hram hram a ni.
Thanpuia chuan a ṭhiante chu an melh kual a, hlauhna mitmeng pakhat mah a hmu lo! Pasalṭha Chhunthanga lah chu eng mah hre lo ang mai hian a savawm hriak pai chuan a silai chu a hru fai sauh sauh a. A tho chuan te an bih leh vei ṭhin! An chhehvel a huai ho pawn dehkhirh an ti viau ang le! Chutah Khamlairang lal khap li bel chu pasalṭha Chhunthanga hmaah an rawn dah ta, a naute a dip tih hria in tukhum sai ngar ngar chuan an dawt ta a. Chutah Thanpuia chuan an birh ve leh a, an kual ta! Chutia an hlim laih laih lai chuan an buk chu chhum dum chuan a rawn hnaih ta viau mai le! Chhum dum karah chuan palian pui pui an vei thuak thuak ni hian a lang a, pasalṭha Thanpuia thisen zam kal chu a phu ta zat zat mai le! Rang fe chuan chempui nen a ding chhuak zat a. Pasalṭha Chhunthanga pawh a rawn ding chhuak nghal zat a, an buk kiang vel an han chu le....! Chhum dum chuan a rawn chim ṭep a ni. Hlam thum ṭha bak a awm kher lovang le! Midangte pawh chuan rang fe chuan an ralthuam an ban nghal zat a, an ding khawm ta ṭhap mai le! Thanpuia chuan,
" Hlau miah suh u...engtin mah min ti hauh lovang!" Tih pah chuan a chempui Huaitawna pek ngei kha an lek chhuak nghal var a.
" Kiang rawh u....tihbuai che u kan tum lo ve... a nih loh chuan in buzawl kan chil darh vek ang...!" Ring pawr fe chuan an ti a.
A ṭawng chu an hre ve niawm a lang chuan an tawm ta tawk tawk mai! Pasalṭha Chhunthanga chuan Thanpuia khawsa zia chu a lo thlir reng a...
" Thana....kan buk chhehvelah hian han insawizawi ang hmiang...!" ring fe a rawn ti pah chuan Thanpuia chem ang chiah lek chung chuan chhum dum chhah lai chu a pan ta!
Tlangvalte lah chuan an lo thlir dun hau mai le....chutah Pasalṭha Thanpuia chuan a chem han vai pah chuan,
" Kiang rawh u, hnam lenna in dal e,
In buzawlah kir teh u...." chang fak chuan an ti a, hnehsawh fe fe chuan thingtuai chu a fik phei hmawk hmawk a. Chutiang bawka Pasalṭha Chhunthangan an tih ve chuan chhumdum chu an kir ta dul dul mai le. Chhum dum kara thum bul bul te pawh chu la phun bul bulin an kir ta! Pasalṭhate pahnih chem zawng an ngam hauh lo mai le. An hnaih ngam ngang lo a ni. Thanpuia te pawh buk tualah an kir ta! Aimawia pek lah chuan,
" Rawn inlan ngam hlei lo, neu set neu set!" nui huah huah chung chuan a ti a. Khap li bel chu an birh leh a, an nuih hui mai a ni. Pasalṭha Chhunthanga chuan, " Mut hma i tum ang u hmiang!" a rawn ti chhuak a, thuawih fe chuan an ngawi a, meipui chu han chhawm belhin mutzai an rel ta a.
Lungreng ngaw a huai hote, Kham huai leh puk huai ho an inhawr khawm a, an chenna rawn dailuttu te chu chimbuai leh ngei an tum hle a ni. Chutih rualin pasalṭhate chem erawh an hlau hle thung si! Sihhmuh tlangdungah chuan an lo inhawr khawm ve mek a, hmalak dan tur an rel ve mep mep mai le!
Thanpuia chuan an riahbuk bul vel chu an thli thlai a, chutih lai chuan pasalṭha Chhuna pawh inthiar chhuanlamin a ngaw lam a pan a. A ralmuang ta tih hria in riahbuk chhung ah a lut ve leh a. Pasalṭha Chhunthanga pawh a thang rei lo hle a. Khamlairang lalin khap li bel a kentir meuh zawng a thawk ṭha a ni. An hnar ta bar bar mai le...!
Thanpuia chuan mumang a nei nghal a, Lungreng te zawkah chuan a lo ding vang vang a, khua an chuan a a piah a Purun tlang lo awm lurh pawh a hmu chiang thei hle mai le! Chutah ngaw chhung lam chu an chian ṭan a, ngaw chhahna lai thing lo ngir khupna hmunah chuan a Silai nen chuan a lo ding chat a, eng emaw takin hnung lam aṭangin a lo thlir tih a hre ta. A inher vat a, a hawina lam apiang chu a silai kaw hmawr chuan a hawi ve nghal zat zel a, chutah le....thil mak lutuk a hmu leh ta! Sazuk ( ki phir ni tawh lo) ki mawi tak, eng sen pup mai chuan a lo thlir uluk hle a ni. A ki chu a uar pa chuan han sawi se, a alh eng pup mai an ti hial ngei ang! Chu Sazuk ki eng sen pup mai chuan a rawn hnaih zel a, a thinlungah chuan ' Lungmawi kha...' tih hi a ri dup dup mai a. A silai chuan chu Sazuk chu a tin ta vang vang mai le, Sazuk lah chuan hlau hmel pawh pu lo chuan a rawn pan zel a. Chutih lai chuan a hnung lam chu a rawn ri hruah hruah mai le! Rulpui lian tak rawn tleng ri ni mai hian a hria a, a hmalamah Sazuk ki eng sen pup a awm bawk si! A buai ta hle mai le.... Chutah le... Sazuk chu rawn zuang zawkin Thanpuia sirah chuan rang fe chuan a rawn tlan pel a, a hnunga Rulpui lian fe lo ang eng pup chu a ki chuan a va si ta chawrh mai le...! A awmna te chu a nghawr nghing thei hial a... An thawm chu rapthlak tak a ni....Chutah Thanpuia chu a harh ta hlawl mai a...!
Pasalṭha Chhunthanga pawh a lo ṭhuchhuak hlawl tawh a, a hmelah chuan a inring hle tih a hriat a... An buk chu eng emaw hial an hual ta luai luai mai! " Suau" hi an ti a, an buk chung chu a inhlip ta daih mai le...! Pasalṭha huaisen ngaih dan a ni ta hauh lo, Silai leh Chempui nen an zuang chhuak nghal a...Chutah le....riahbuk tualah chuan awihawm loh khawp a.....!
( chhunzawm tur)
( Lungreng ngaw ah kan awm ta, a thawnthu bik hi kan hmanhmawh vak lovang!
Lo inenkawl ṭha u la, lo fimkhur ang che u. Tawng leh tura ṭhenna ramah hian nakzanah kan intawng leh dawn nia. Hun hman nuam u le.)
( PASALṬHA THANPUIA)
M.Lusei Palian
........ ......... ...........
Thlanmual tlangdung tawp lam aṭanga an mahni rawn thlir rengtu chu an hmu zui nghal zat a..... Chu thil meuh chu le ava mak tehlul em! Miten an sawi chu an lo hre tawh ngei a, mahse an lo sawi uar lo mah mah a ni. Sazuk ki phir a ki zar bung mai chu an hmu ta! A rawn thlir ve vung vung mai le...! Chutiang taka hmuh awlsam a a awm mai chu mak an va ti ngai em! An harhchhuak dun thut a, an silai an han chuh thuai a, an hawi chhuak leh chu Sazuk ki phir reng reng kha an hmu ta lo! A thawm lah an hre hauh si lo, chutia thawm hriattur pawh awm lova a han khuangcher bo ngawt chu thil mak a tling a, an inen dun ha ringawt a. Inbe lem lo chuan rang tak chuan an Sazuk hmuhna lamah chuan an chho dun vat a, thli lum hian a rawn chhem huk huk a, a vawt raih mai bawk si, sawifiah hleih theih loh boruak chuan a tuam mup mup mai le! Sazuk ki phir a ki zar luih tawh dinna nia an hriat an han thlen chhoh chuan le a hnu an han bih dun a, sa hnu reng reng an hmu ta lo! Pasalṭha tak pahnih chuan lei lam chu uluk zawkin an han bih leh na a, hnahthial hmuna di zawn ang hlauh a ni. Pasalṭha Chhuna chu a kiai suk a, Thanpuia an melh leh ralh a, chung thil chuan tihhlauh a hnekin a ti phur tlat mai le! Sahrang chin ngat tum an ni bawk a, thawm an dim thiam hle chu a ni. Khaw thim a hnai ta, changzawl hmun te han thli thlaiin Sakuh tlangdung thui lo deuh an lut a, Sakhi chu an hmu nual na a, an kap duh hauh lo thung! Unau hmelhai ah chuan riahbuk tual an thleng leh ta!
Tlangval ho chuan zanriah an lo buaipui laih laih a, thing ro lian fe fe chu an lo chhep vum thur tawh mai a. An hmelah erawh zamna an hmu lo thung..! Pazawna pawh chuan zanriah a lo bawl mawm leh hmak tawh a, a lo phusa viau mai! Aimawia leh Rochhuma lah hla an lo phuah el vei rawl nen, a kel rawl a kel rawl chuan an lo zai dun a. Pasalṭha Chhunthanga chuan chung tlangval a hmuhte zia han danglam hauh lo chu a lawm hle a ni. An bel kenah chuan sakhi rep an lo so barh barh tawh a. Riahbuk lah a lian fe mai si, a bante lah chu Aimawia put ni ngei tur a ni. Malpui aia lian fe fe hi zu ni a, a rinawm tlet tlawt ngawt ang chu le. An han ṭhu muang hlawm a, chutih lai tak chuan ngaw pui chhung chu thli na fe hian a nuai ni awm hian a ri vuk vuk mai le... an han hawi chhuak tak na a, thui hmuh theih ni tawh hek lo le! Thawk leh khatah a reh leh hmak mai! Aimawia chu an hawi ang he haw a,
" Mikhual an nei ngai lo a ni chek ang a...Zawna, keini zawng Lalphunga bel hi kan liluh mai a niang chu ti raw!?" An ti vei khuk a. A awm viau mai le! Rochhuma lah chuan,
" Eh...ko kham manah ka kuan hmasa zet ang chu...!" a lo ti thuai a. An nui zo ta! Pasalṭha Chhunthanga chuan aw an thian a, an ngawi ta ṭhap a a rawn ṭawngchhuak ta,
" Aw le, hei Thana ....tlang thang pasalṭha i awm a, kei chuan ro ka nei tawh dawn lo va, i tih ang angin kan awm tlang ang. Insit hauh lo la, a ṭulah kan inpui tlang zel tur a ni. Tin, hei he ngaw pui kan luh chhan hi ka naute kha ka hrilh tawh a, Tumpang leh Sazuk ki phir hi kan tum tur a ni. Sa dang remchang tak kan hmuh pawhin thal thlah loh hram ni se, Sahrang chin hi zawng an hriatna a ṭha em em mai si!" a ti a. An ngawi ta ṭhap a.
Thanpuia chuan mak tih hmel fe chuan pasalṭha Chhunthanga chu an melh a, a ni lah a lo nui sak mai si! Chawntui tlangvalte leh a ṭhiante chuan Thanpuia chu an melh rawn ṭhap mai le..! A ṭhiante han melh zauh pah chuan Pasalṭha Chhunthanga an en a,
" E...pa Chhun, i awm a, i thu angin kan che zel tur lah ni! I ro ang zelin kan che chhuak tur lah ni!" an ti leh a.
Pasalṭha Chhunthanga chuan, " Serzawl hian pasalṭha in kawl hnem hle a, an thla zar hnuaiah i awm rei lutuk dawn, ro nei tur i ni tawh...puitlinna zel a ni. Ka ti mai mai lo, i remhriatna leh i finna kha hman a hun tawh e. Ka pui reng dawn che...i thei tih ka hria!" ngeng ngalh chuan a ti ta a.
Chu thu chu Aimawia te ho pawh chuan dik an lo ti ve hle a, Pasalṭha Chhunthanga hian Thanpuia a duhsak zia leh a rintawk zia a tilang ta! Midangte ngaihsak thiam leh ṭhiante tana nun hlan ngam mihuaisen hian hruaitu nih a phu a ni. Thanpuia hian pasalṭha Chhuna chu hnial mi niin a hre ta bik lo va. A ṭhu ngawi ve ta hmak mai! Chutih rualin pasalṭha Chhunthangan chher hle a tum tih chu a hrethiam a, a lawm hle a ni. Han sawi mai tur lah chu a hre tawh hauh si lo! A uitang saruh hmu ṭhut ve ngawt mai le!
Zanriah an han peih ta a, Aimawia chuan Thanpuia chu an melh ralh a, a lo bu ve nghut bawk a, zanriah an siam ta! Sakhi sa zankhat rep tui tawk tura chi han al, anthur rep thlak zawng a tui leh hle ta ve ang le!
........ ......... ...........
Inchuh buai hauh lovin mahni kawng ṭheuh a,mahni hmun rawn luah ṭan leh mek zan lam mawina siar te chuan en lam an pan a. Chhawrthlapui pawh tlem rawn ṭhan belhin a lian ve hlek a, hringfate malsawmin an mawina an pho chhuak si ṭhin! Khamlairang Lal inah chuan Lungreng ngaw chanchin chuan hmun a luah hneh hle a, Khang mihrangte kha damin lokir leh hram se an ti hle a ni. Lalphunga erawh chuan dama an lokir a ring hle a, chhun lama Mihrang pahnih a hmuhte kha a khuaah hian han pem ngat se zawng Fathang awl in khawnbawlah a dah duh hial ta ve ang le! A fanu lah chuan kha pasalṭha kha hmuh nawn hi alo thlahlel em em mai a. An khaw lamah lawmnu a nei angem le? Chhanna hriat loh zawhna chu a inzawt sek mai a ni. A ṭhian Hranghluni te inlamah chuan chhuanlam fahrah fe siamin a liam ta! Thanpuia chanchin an sawi zui ngei ang le!
Vamur puk thleng hruaitu tlangvalte pawh chu an insiam ve sauh sauh mai a, Tukṭhuan bar khamah Lungreng mgaw an pan ve ang. Favang awllen lai ngang a ni a, a vangpui chet raih tawh a, boruak a nuam hle tawh si a. Tin, tlang thang pasalṭha pahnihte bula han ramchhuah chu an chak sakhai mai si! Hlawhchham hian an kir an ring lo hrim hrim a ni.
......... .......... ..........
Hetih mek lai hian Thanchhinga te ho nghalrual hual an lo hlawhtling hle a, khaw lam mi te punin Bukbawnga a han kal a. Nghalchang leh Nghalpui te chu nauban khaiah an mu fur tawh mai a ni. Khaw nawtin phurh a ngai ngei dawn e. Pasalṭha Hualroa a phusa nasaah a ṭanga a hlim hle mai! Hlado an chham sek mai le..! A zan la la in khawchhung phurh thlen an tum a ni. Khaw mipuite pawh chuan pasalṭhate zar an zo leh ngei dawn e.
Lalkhawthangi te inah pawh Rodawla chu a ṭawng vei lar lar a. A ni hi Sapui chungchang thuah khan a tawmim viau na a, a hlauh ber pasalṭhate awm ta hek lo, a ui chal len leh vel chu a ni ber! Han mualpho dawn ṭhin mahse a pu hian a mualphona tur a hmeh mih sak zel chu a ni. Mi awmthei te hi zawng an mualpho hlei thei lova chha a ni e.
Lalbula inah chuan Bukbawnga thu chu a thleng tawh a, an hlim ve hle mai! Pasalṭha Hualroa thu angin in tin aṭangin mi pakhat tal chhuah ni se tih kha a ni. Hei hian pasalṭhate rilru ṭhat zia a pho chhuak nawn awn awn mai a ni. An buh leh bal pawh a him ngei ang le!
Khua hmuna awm reng hi chuan lunglenna te hi hla deuhah hian a awm a, sakhmel tawn ni her khat mahse lunglen a dam ṭhin! Thinlung lam inhnaih takte pawh ramchhuak a inkalsan meuh zawngin lairil hian hmun kilkhawr fe fe a dap a dap mai zawng a ni. Suangtuahna lairilin duhthu an sam tak tak hi chuan Lasi nulate zinga a nutuai ni awm a lang Saipuii pawh amah chauh chuan a khi vei sak a. Chutih rualin zanhnih chauh an la thang lawi si! Khuanu samsuih turte chuan an thinlunga biahthu chu a rem remah leihbaw mai lovin an chhekkhawm a, chhelna in hmun a luaha, dawhtheihna in a pui ṭhin! Saipuii chuan hmawlhte chu bangah an thiat leh ta zan a.
......... .......... ...........
Lungreng ngaw chhung chu chhum dum chhah tak hian a tuam ta mup mup mai le! Zanriah bar zo mihrangte chuan an hmanrua te an enfel hlawm a, thil engpawh tawk thut thei reng an ni tih hi an hrechiang em em a, thingtuai te pawh fei anga suihin buk tualah a bur fur mai le! Thanpuia chuan zing lama sa therhlo zawng turin thalfang a siam mawlh mawlh a. Tumpang a kah theih phawt chuan thangchhuah pa a ni ve tawh dawn a ni. Phurna chuan a rilruah hmun a luah a, chhelna chuan a tuai hriam a, beiseina in hmalam a pan ṭhin a ni. A lungmawi an hre chhuak a, a iptepui an dap that that a, a khi ta sak mai! A mamawh ve ngei tawh dawn a ni, mihrang rual awmkhawm an ni a, boruak han inthlakthlengte chu an tuar thei zel a. Meipui chu buk tualah an chhep hluah mai a, a eng viau nghe nghe a. Ṭhutmuan ar khuan hun ai chuan a u deuh tawh ang. An chhak ngaw pui aṭang chuan pachang aw hi a rawn kuk ta raih raih mai le! A rawn hnai zel a, zanglan mual te, changzawl hmun aṭang te chuan an han chhawn ve ta raih mai! A rei telh telh a, an tam hmel telh telh a.
A boruak han tiṭihkhai awm tura vabak thirchher leh tuilak luia Tuitu han hram te chu awm tinuam lo tham a ni. Thli lah chu a thaw ang vuk vuk a, thing hnah erawh a che hauh si lo! Pasalṭha Chhunthanga pawh a hawi kual ve hle chu a ni. Rochhuma chuan aw han thian khuk khuk pah chuan,
" Khamlairang Lalpa min ngaihhruina in khek rei em a, an lungawi lo a niang!" nui chung chuan an ti a.
Aimawia chuan, " Eh...ka mangnghilh emaw i ti e lo? Dawn fung kan siam a nge aw..." tih pah chuan Tuitu hramna lam chu meichher nen a pan vut a. Rei vak lovah rawn let lehin maute changkhat fe fe a rawn lek phei a. Chutih laite pawh chuan an sir velah chuan mihring ṭawng ang deuh thum bel bul hi an hre deuh reng tawh a. An la insum hram hram a ni.
Thanpuia chuan a ṭhiante chu an melh kual a, hlauhna mitmeng pakhat mah a hmu lo! Pasalṭha Chhunthanga lah chu eng mah hre lo ang mai hian a savawm hriak pai chuan a silai chu a hru fai sauh sauh a. A tho chuan te an bih leh vei ṭhin! An chhehvel a huai ho pawn dehkhirh an ti viau ang le! Chutah Khamlairang lal khap li bel chu pasalṭha Chhunthanga hmaah an rawn dah ta, a naute a dip tih hria in tukhum sai ngar ngar chuan an dawt ta a. Chutah Thanpuia chuan an birh ve leh a, an kual ta! Chutia an hlim laih laih lai chuan an buk chu chhum dum chuan a rawn hnaih ta viau mai le! Chhum dum karah chuan palian pui pui an vei thuak thuak ni hian a lang a, pasalṭha Thanpuia thisen zam kal chu a phu ta zat zat mai le! Rang fe chuan chempui nen a ding chhuak zat a. Pasalṭha Chhunthanga pawh a rawn ding chhuak nghal zat a, an buk kiang vel an han chu le....! Chhum dum chuan a rawn chim ṭep a ni. Hlam thum ṭha bak a awm kher lovang le! Midangte pawh chuan rang fe chuan an ralthuam an ban nghal zat a, an ding khawm ta ṭhap mai le! Thanpuia chuan,
" Hlau miah suh u...engtin mah min ti hauh lovang!" Tih pah chuan a chempui Huaitawna pek ngei kha an lek chhuak nghal var a.
" Kiang rawh u....tihbuai che u kan tum lo ve... a nih loh chuan in buzawl kan chil darh vek ang...!" Ring pawr fe chuan an ti a.
A ṭawng chu an hre ve niawm a lang chuan an tawm ta tawk tawk mai! Pasalṭha Chhunthanga chuan Thanpuia khawsa zia chu a lo thlir reng a...
" Thana....kan buk chhehvelah hian han insawizawi ang hmiang...!" ring fe a rawn ti pah chuan Thanpuia chem ang chiah lek chung chuan chhum dum chhah lai chu a pan ta!
Tlangvalte lah chuan an lo thlir dun hau mai le....chutah Pasalṭha Thanpuia chuan a chem han vai pah chuan,
" Kiang rawh u, hnam lenna in dal e,
In buzawlah kir teh u...." chang fak chuan an ti a, hnehsawh fe fe chuan thingtuai chu a fik phei hmawk hmawk a. Chutiang bawka Pasalṭha Chhunthangan an tih ve chuan chhumdum chu an kir ta dul dul mai le. Chhum dum kara thum bul bul te pawh chu la phun bul bulin an kir ta! Pasalṭhate pahnih chem zawng an ngam hauh lo mai le. An hnaih ngam ngang lo a ni. Thanpuia te pawh buk tualah an kir ta! Aimawia pek lah chuan,
" Rawn inlan ngam hlei lo, neu set neu set!" nui huah huah chung chuan a ti a. Khap li bel chu an birh leh a, an nuih hui mai a ni. Pasalṭha Chhunthanga chuan, " Mut hma i tum ang u hmiang!" a rawn ti chhuak a, thuawih fe chuan an ngawi a, meipui chu han chhawm belhin mutzai an rel ta a.
Lungreng ngaw a huai hote, Kham huai leh puk huai ho an inhawr khawm a, an chenna rawn dailuttu te chu chimbuai leh ngei an tum hle a ni. Chutih rualin pasalṭhate chem erawh an hlau hle thung si! Sihhmuh tlangdungah chuan an lo inhawr khawm ve mek a, hmalak dan tur an rel ve mep mep mai le!
Thanpuia chuan an riahbuk bul vel chu an thli thlai a, chutih lai chuan pasalṭha Chhuna pawh inthiar chhuanlamin a ngaw lam a pan a. A ralmuang ta tih hria in riahbuk chhung ah a lut ve leh a. Pasalṭha Chhunthanga pawh a thang rei lo hle a. Khamlairang lalin khap li bel a kentir meuh zawng a thawk ṭha a ni. An hnar ta bar bar mai le...!
Thanpuia chuan mumang a nei nghal a, Lungreng te zawkah chuan a lo ding vang vang a, khua an chuan a a piah a Purun tlang lo awm lurh pawh a hmu chiang thei hle mai le! Chutah ngaw chhung lam chu an chian ṭan a, ngaw chhahna lai thing lo ngir khupna hmunah chuan a Silai nen chuan a lo ding chat a, eng emaw takin hnung lam aṭangin a lo thlir tih a hre ta. A inher vat a, a hawina lam apiang chu a silai kaw hmawr chuan a hawi ve nghal zat zel a, chutah le....thil mak lutuk a hmu leh ta! Sazuk ( ki phir ni tawh lo) ki mawi tak, eng sen pup mai chuan a lo thlir uluk hle a ni. A ki chu a uar pa chuan han sawi se, a alh eng pup mai an ti hial ngei ang! Chu Sazuk ki eng sen pup mai chuan a rawn hnaih zel a, a thinlungah chuan ' Lungmawi kha...' tih hi a ri dup dup mai a. A silai chuan chu Sazuk chu a tin ta vang vang mai le, Sazuk lah chuan hlau hmel pawh pu lo chuan a rawn pan zel a. Chutih lai chuan a hnung lam chu a rawn ri hruah hruah mai le! Rulpui lian tak rawn tleng ri ni mai hian a hria a, a hmalamah Sazuk ki eng sen pup a awm bawk si! A buai ta hle mai le.... Chutah le... Sazuk chu rawn zuang zawkin Thanpuia sirah chuan rang fe chuan a rawn tlan pel a, a hnunga Rulpui lian fe lo ang eng pup chu a ki chuan a va si ta chawrh mai le...! A awmna te chu a nghawr nghing thei hial a... An thawm chu rapthlak tak a ni....Chutah Thanpuia chu a harh ta hlawl mai a...!
Pasalṭha Chhunthanga pawh a lo ṭhuchhuak hlawl tawh a, a hmelah chuan a inring hle tih a hriat a... An buk chu eng emaw hial an hual ta luai luai mai! " Suau" hi an ti a, an buk chung chu a inhlip ta daih mai le...! Pasalṭha huaisen ngaih dan a ni ta hauh lo, Silai leh Chempui nen an zuang chhuak nghal a...Chutah le....riahbuk tualah chuan awihawm loh khawp a.....!
( chhunzawm tur)
( Lungreng ngaw ah kan awm ta, a thawnthu bik hi kan hmanhmawh vak lovang!
Lo inenkawl ṭha u la, lo fimkhur ang che u. Tawng leh tura ṭhenna ramah hian nakzanah kan intawng leh dawn nia. Hun hman nuam u le.)
Chhiar vat2 teh ang. A ngaihnawm si
ReplyDelete