LUNGRENG NGÂW..S-2..(21)..
LUNGRENG NGÂW.....S-2.....21 ....
(PASALṬHA THANPUIA)
( M.Lusei Palian)
........... ........ .............
Thanpuia pawh a meng kawk thei hial a, chutah pasalṭha Chhunthanga chu an melh a, a lo bu ve nghut thung a! Thui vak lo an kalsan a, pasalṭha Chhunthanga chu a lo nghak ta a, a ni pawh a rei tawh lem lo, a rawn pen thla ve ta thauh thauh a, Pasalṭha Thanglura te buka eng phat pawh a lo eng tawh lova, chutah mak tak maiin ralvengte leh midang pawh chu rawn harh an awm ve leh ta nual a. Thanpuia chu ngawi rihin pasalṭha Chhunthanga che chu a nghak ta zawk a, chutih lai chuan pasalṭha Chhuna chuan rawn hui in ring vak lo chuan,
" I va chian hmasa ang hmiang, an rawn thlen chin leh eng anga tam nge tih te hriat kan tum dawn nia!" A ti ta a. Thanpuia pawm zawng tak a ni, engdanga chhang lo chuan a lo bu nghut ringawt a. Pasalṭha Chhuna chuan silai pawh a keng bik lem lova, ipte pui ngawt chu a ak a, a hnungah chuan a zui ve ta a.
Pasalṭha Chhunthanga hian hnah ro chungah pawh thawm achhuah hauh lo, a hnunga Thanpuia kal lah chuan thawm a nei bik hauh lova meichher chhit ngamna chi ni hek lo le, thim thamah chuan an inzui dun ta a ni. Mak tak mai chuan pasalṭha Chhunthanga chu engkim hmu thei ang mai chuan a pen sual hauh lo, a ni hi zawng pasalṭha satliah a ni hauh lo a ni. A hnunga kal Thanpuia pawh chuan pasalṭha Chhunthanga ke rahna chiah a rap ve chat chat a thawm a chhuah bik lo. Thui fe an kal hnu chuan an ding dun ta chat mai le...! Pasalṭha Chhunthanga chuan hmalam chu a thlir ta vang vang a, an hmalam la thui deuh takah chuan meichher thup tawka inchhi chu an hmu ta! Changel hnah chuan an hliah fe a ni tih a hriat a, an mahni rawn chimih tumtu te chu an tlem hauh lo mai, pawih ral ho hi apa chhuakin an rawn thawk a ni ngei ang le! An pahnih chuan thawm dim lehzualin an hnaih dun ta hriau hriau mai, chiang lehzuala thlir an tum ran a ni. Lungpui remchang fe a lo awm hlauh lehzel a, chumi phen aṭang chuan an thlir thei ta..! An lo ṭhahnem kher mai! An hma hruaituten an zir bawk a, thawm chu an rawn dim thiam hle mai, an rawn thim phei map map mai! Reife chu an chet dan an thlir dun ta rih a. Pasalṭha pahnih te chu an rum dun nghat mai le! Thawm dim fe chuan an tawlh let leh ta zal zal a!
An riahbuk an han thleng leh chu thawm dim fe chuan an han inkai harh ta vek hlawm a. An thin a rim tlang tawh hle mai, an buk tuala lo hel nuai ngat mai chu an duh vek hlawm tawh a ni. Amah erawh chu lusei ram chin a ni tawh lo va, an ramchin ni lovah an awm ve tho tih chu an hre ve kar si! Pasalṭha Chhuna chuan an buk tuala mei chheh belh pah chuan a ruahmanna an sawi ta a, tlangvalte leh pasalṭha te pawh chuan an pawm ta hle, zan thil a ni a han tih vak ngaihna a vang bawk em a ni. Pasalṭha Chhuna remruat dan chuan tlema tawlh hnun hlek a, ho khat inrem a an buk tuala rawn lang apiang lo kah chu a ni. Chutih rualin pasalṭha Thanglura pawh a theih ang ang a sawn ni se an ti a. Tin,pawih ho Silai kahruah ve leh pasalṭha Tlanga leh Dara hoten a sir tuak tuak aṭangin an rawn che ve ang. Chutiang tur chuan an han inrem ṭan ta, Pasalṭha Tlanga chuan zo fe hian Pasalṭha Thanglura chu a pawm chhuak ta a, a hnungah Ngurpuii chuan a zui ve zel a. Tlangval panga vel a vengtur an siam bawk a ni. Dara pawh a naute a chan hnem bawk nen phuba lak ngei a tum ruh hle a ni, Bukbawnga lah a hova lo kap tur an ni a, a phur hle tawh mai! Pasalṭha Selzama leh pasalṭha Tlanga pawh a kil ah lo awmin hmalam an thlir ta ran a. Pawih ral lokal hun chu an nghak ta ran mai le..!
Aimawia chuan zawi sap hian, " Thana....tam lua awm lovin thalfang kha thlawhchhuah ang che aw... Muzuk fei nena a laia ka tlan luh lai min lo veng ang che....!" A ti a. Pazawna pawh chuan thingtuai chawn puar tia lenglawng hum nghet sauh pah chuan, " Ni e, U Aimawia nen a laiah kan lut dawn, Thlahtea phuba chu ka la mawlh ang!" A lo ti nghat a. An va inring teh lul em! Pawih ral ho chu an beisei aiin an lo thleng har ta, an ning ṭan lek lek a ni, vaibel zu ngam tawh hek lo le!
Arsi te pawh a her ta bawih mai, chutah meuh chuan le Pawih ral hmatawng ho chuan buk an rawn hnaih ṭan ta hle mai, thawm dim fe chuan an rawn hnaih ta zel a. An hnungah chuan ṭhuang hnih hian an rawn thawk ve leh bawk a, chulai hmun chu thisen luanna hmunah a chang ngei dawn chu a ni. Pawih pasalṭha ho chu a ngaihna hre lo takin an hawi hai hle tawh mai, Lusei tlangval ralveng an hmu bawk si lo, meipui inchhep hluah an hmu a, buk chhungah hian an tawm vek em maw ni aw...tih te an ngaihtuah a, a hmalama lo va thlithlaitu te pawh an hawi hai ta hle mai. Riahbuk luhchilh an tum chiah chu... " Tunah le....!" per chhe zeta pasalṭha Bukbawnga rawl an hriat chuan a tlai ta tlat mai chu a ni. Silai chu a rawn puak ta zawt zawt mai le, chappui rawh ang mai chuan a puak thum zawt zawt mai le! Pawih ral lam pawh insiam rem vatin an han chhang let ve ṭan ta, mahse an hek hman hle tawh mai! Bukbawngan a naute a fuihna a rawn lang dik ta, thal in thlah ve leh in awmhmun san nghal vat ang che u a tih chu a ṭangkai ta hle mai le. Thanpuia chuan a thalfang an thlawh chhuak ta mawlh mawlh mai a, Aimawia leh Pazawna chu pawih ral lam pan chuan chak fe chuan an tlanchhuak ta. Aimawia chuan Muzuk fei chu a hmang thiam hle a, hetiang hunah hian a kibar awm lo hi a lo ṭha hle a ni mahna, a thil phei mawlh mawlh mai chu a ni. Pazawna lah chuan a thingtuai ken chuan hmelma lam chu luruh keh rawp rawp khawp chuan an chhipthlak phei mial mial mai a, hmelma lam an hek ta hawk hawk mai le! Mahse le, an hnung lam aṭang chuan silai chu puak ve lehnghal zatin ngenmu a rawn thlawk phei ve leh ta, Thanpuian rawn ah hman lo se zawng pialralah an hawi an hawi ngei ang le! Bukbawnga te lamin silai an sawh lai chuan pasalṭha Selzama te lam an rawn che ve leh a. Dara pawh a laiah a rawn zuang lut ve ta tlat, mei eng chauh ring an ni nen inral palh a hlauhawm ta takzet mai! Chutah Pasalṭha Selzama chuan a naute chu tawlhhnung turin an au tuar a, Dara pawh chuan an dinnmun a hrethiam vat a a sir lamah a luhpui thei ta. Mahse an inchan ve hman tho chu a ni. Aimawia pawh a hawi thi ta sung sung mai, a chalah tak chuan hmelma lam chempuiin thuk fe hian a hliam ve chu a ni. Pazawna erawh a la him thei hram a ni. Khawvar hma khawthim chhah hunlai a ni a, pawih ral lam leh Lusei fate chuan ngenmu an la chhuah leh ta rih lo, inral palh an hlau tawn ve ve a ni.
Pawih pasalṭha an hruaitu chuan a naute ho an aukhawm ta a, Pasalṭha Selzama pawh chuan awmze neiin awm tirin a fuih ve mek thung a. Pasalṭha Chhunthanga pawh chuan tlangval ho chu hmun him a hrilh ta a, an silai an sawh zo leh ta...Thanpuia erawh chuan thalfang ala thlawhchhuak mial mial mai, pawih lam chu an ṭe leh ṭhat ṭhin! Chutah le pawih ral lam chuan an Silai an rawn hmetpuak ve lehin a alh eng zuai zuai a, chutah Lusei tlangvalin an han chhawn ve lehnghal a. Chulai hmun chu zen rimin an khat zo ta, hmun tin maiah chuan ṭe thawm in hmun a luah a, an buai hle hlawm a ni. An hek hle hlawm tawh a ni. Khawvar chian hma a, inpawmchilh ngawt chu a ni thei si lo, a theih ang ang chuan an inralsai tawn ta rih chu a ni. Hetih lai hian Pasalṭha Chhunthanga leh Thanpuia an awm mai mai lo, pawih ho sirah lo inzep hmanin thawm nei lo fe chuan an mal dun ta nghauh nghauh mai le! Mahse an hmanhmawh hle a ngai ve tho, khawvar a hnai tawh takzet a ni. Thanpuian mi pasarih vel a dahṭhat hnu chuan a tawlh kir ta a, Pasalṭha Chhunthanga pawh chu a tawlhkir ve leh ta. Hetih lai hian an silai te sawh ṭha leh te te in khawi lam ve ve pawh an inring leh hle tawh a ni. Khawvar a hnaih tawh miau avangin phen tur an zawng ṭan ta a, khaw en hnua innuai erawh a zia deuh ngei ang le! Khawvar an nghak tlang rih a ni ngei ang, an reh rih chu a ni.
Silai puak zawt zawt thawmah khan Pasalṭha Thanglura pawh chiang lo ruai chuan a rawn harh tawh a, a kut chet an tum chuan Nguri Ngurpuii ngei chuan a lo chelh reng chu niin, a thaw hawk ringawt mai chu a ni. Reilote ah chuan a muhil zui leh ta a, thisen a hloh hnem avangin a chau viau mai chu a ni. Ngurpuii lah chuan chu ti taka mi tawrhchhel chu hlat a tum der lo! Tunah meuh chuan a nu leh pa Herhzawl tlang luahtute pawhin he tlangval hi pasal atan an duh hle tawh ngei ang le! Hmangaihna avanga nun hial hlan huama zawngtu, chhanchhuah tuma thih huama beitu hi a hringchan chhung chuan a nghilh tawh kher lovang le! Hmangaihna hi zawng dodaltu an tam poh leh a nghet telh telh thung a,hmingthanna a nasat poh leh hmingchhiatna zawng an hnai si ṭhin ! Thiang lo leh theih loh a awm miau ṭhin lo a ni. Dinhmun inthlauhna avanga harsatna te sut kian a nih hunah meuh chuan an tan khua ala var ve ngei ang le...!
Khawvar a hnai ta hle mai, chutah pawih ho an awmna hmunah an che ta tlat mai le, chutih rualin Pasalṭha Selzama naute silai chu a puak leh ta zawt zawt mai le, an thal an thlah ve leh awmhmun an san ta zung zung mai le.. !
( chhunzawm tur)
(PASALṬHA THANPUIA)
( M.Lusei Palian)
........... ........ .............
Thanpuia pawh a meng kawk thei hial a, chutah pasalṭha Chhunthanga chu an melh a, a lo bu ve nghut thung a! Thui vak lo an kalsan a, pasalṭha Chhunthanga chu a lo nghak ta a, a ni pawh a rei tawh lem lo, a rawn pen thla ve ta thauh thauh a, Pasalṭha Thanglura te buka eng phat pawh a lo eng tawh lova, chutah mak tak maiin ralvengte leh midang pawh chu rawn harh an awm ve leh ta nual a. Thanpuia chu ngawi rihin pasalṭha Chhunthanga che chu a nghak ta zawk a, chutih lai chuan pasalṭha Chhuna chuan rawn hui in ring vak lo chuan,
" I va chian hmasa ang hmiang, an rawn thlen chin leh eng anga tam nge tih te hriat kan tum dawn nia!" A ti ta a. Thanpuia pawm zawng tak a ni, engdanga chhang lo chuan a lo bu nghut ringawt a. Pasalṭha Chhuna chuan silai pawh a keng bik lem lova, ipte pui ngawt chu a ak a, a hnungah chuan a zui ve ta a.
Pasalṭha Chhunthanga hian hnah ro chungah pawh thawm achhuah hauh lo, a hnunga Thanpuia kal lah chuan thawm a nei bik hauh lova meichher chhit ngamna chi ni hek lo le, thim thamah chuan an inzui dun ta a ni. Mak tak mai chuan pasalṭha Chhunthanga chu engkim hmu thei ang mai chuan a pen sual hauh lo, a ni hi zawng pasalṭha satliah a ni hauh lo a ni. A hnunga kal Thanpuia pawh chuan pasalṭha Chhunthanga ke rahna chiah a rap ve chat chat a thawm a chhuah bik lo. Thui fe an kal hnu chuan an ding dun ta chat mai le...! Pasalṭha Chhunthanga chuan hmalam chu a thlir ta vang vang a, an hmalam la thui deuh takah chuan meichher thup tawka inchhi chu an hmu ta! Changel hnah chuan an hliah fe a ni tih a hriat a, an mahni rawn chimih tumtu te chu an tlem hauh lo mai, pawih ral ho hi apa chhuakin an rawn thawk a ni ngei ang le! An pahnih chuan thawm dim lehzualin an hnaih dun ta hriau hriau mai, chiang lehzuala thlir an tum ran a ni. Lungpui remchang fe a lo awm hlauh lehzel a, chumi phen aṭang chuan an thlir thei ta..! An lo ṭhahnem kher mai! An hma hruaituten an zir bawk a, thawm chu an rawn dim thiam hle mai, an rawn thim phei map map mai! Reife chu an chet dan an thlir dun ta rih a. Pasalṭha pahnih te chu an rum dun nghat mai le! Thawm dim fe chuan an tawlh let leh ta zal zal a!
An riahbuk an han thleng leh chu thawm dim fe chuan an han inkai harh ta vek hlawm a. An thin a rim tlang tawh hle mai, an buk tuala lo hel nuai ngat mai chu an duh vek hlawm tawh a ni. Amah erawh chu lusei ram chin a ni tawh lo va, an ramchin ni lovah an awm ve tho tih chu an hre ve kar si! Pasalṭha Chhuna chuan an buk tuala mei chheh belh pah chuan a ruahmanna an sawi ta a, tlangvalte leh pasalṭha te pawh chuan an pawm ta hle, zan thil a ni a han tih vak ngaihna a vang bawk em a ni. Pasalṭha Chhuna remruat dan chuan tlema tawlh hnun hlek a, ho khat inrem a an buk tuala rawn lang apiang lo kah chu a ni. Chutih rualin pasalṭha Thanglura pawh a theih ang ang a sawn ni se an ti a. Tin,pawih ho Silai kahruah ve leh pasalṭha Tlanga leh Dara hoten a sir tuak tuak aṭangin an rawn che ve ang. Chutiang tur chuan an han inrem ṭan ta, Pasalṭha Tlanga chuan zo fe hian Pasalṭha Thanglura chu a pawm chhuak ta a, a hnungah Ngurpuii chuan a zui ve zel a. Tlangval panga vel a vengtur an siam bawk a ni. Dara pawh a naute a chan hnem bawk nen phuba lak ngei a tum ruh hle a ni, Bukbawnga lah a hova lo kap tur an ni a, a phur hle tawh mai! Pasalṭha Selzama leh pasalṭha Tlanga pawh a kil ah lo awmin hmalam an thlir ta ran a. Pawih ral lokal hun chu an nghak ta ran mai le..!
Aimawia chuan zawi sap hian, " Thana....tam lua awm lovin thalfang kha thlawhchhuah ang che aw... Muzuk fei nena a laia ka tlan luh lai min lo veng ang che....!" A ti a. Pazawna pawh chuan thingtuai chawn puar tia lenglawng hum nghet sauh pah chuan, " Ni e, U Aimawia nen a laiah kan lut dawn, Thlahtea phuba chu ka la mawlh ang!" A lo ti nghat a. An va inring teh lul em! Pawih ral ho chu an beisei aiin an lo thleng har ta, an ning ṭan lek lek a ni, vaibel zu ngam tawh hek lo le!
Arsi te pawh a her ta bawih mai, chutah meuh chuan le Pawih ral hmatawng ho chuan buk an rawn hnaih ṭan ta hle mai, thawm dim fe chuan an rawn hnaih ta zel a. An hnungah chuan ṭhuang hnih hian an rawn thawk ve leh bawk a, chulai hmun chu thisen luanna hmunah a chang ngei dawn chu a ni. Pawih pasalṭha ho chu a ngaihna hre lo takin an hawi hai hle tawh mai, Lusei tlangval ralveng an hmu bawk si lo, meipui inchhep hluah an hmu a, buk chhungah hian an tawm vek em maw ni aw...tih te an ngaihtuah a, a hmalama lo va thlithlaitu te pawh an hawi hai ta hle mai. Riahbuk luhchilh an tum chiah chu... " Tunah le....!" per chhe zeta pasalṭha Bukbawnga rawl an hriat chuan a tlai ta tlat mai chu a ni. Silai chu a rawn puak ta zawt zawt mai le, chappui rawh ang mai chuan a puak thum zawt zawt mai le! Pawih ral lam pawh insiam rem vatin an han chhang let ve ṭan ta, mahse an hek hman hle tawh mai! Bukbawngan a naute a fuihna a rawn lang dik ta, thal in thlah ve leh in awmhmun san nghal vat ang che u a tih chu a ṭangkai ta hle mai le. Thanpuia chuan a thalfang an thlawh chhuak ta mawlh mawlh mai a, Aimawia leh Pazawna chu pawih ral lam pan chuan chak fe chuan an tlanchhuak ta. Aimawia chuan Muzuk fei chu a hmang thiam hle a, hetiang hunah hian a kibar awm lo hi a lo ṭha hle a ni mahna, a thil phei mawlh mawlh mai chu a ni. Pazawna lah chuan a thingtuai ken chuan hmelma lam chu luruh keh rawp rawp khawp chuan an chhipthlak phei mial mial mai a, hmelma lam an hek ta hawk hawk mai le! Mahse le, an hnung lam aṭang chuan silai chu puak ve lehnghal zatin ngenmu a rawn thlawk phei ve leh ta, Thanpuian rawn ah hman lo se zawng pialralah an hawi an hawi ngei ang le! Bukbawnga te lamin silai an sawh lai chuan pasalṭha Selzama te lam an rawn che ve leh a. Dara pawh a laiah a rawn zuang lut ve ta tlat, mei eng chauh ring an ni nen inral palh a hlauhawm ta takzet mai! Chutah Pasalṭha Selzama chuan a naute chu tawlhhnung turin an au tuar a, Dara pawh chuan an dinnmun a hrethiam vat a a sir lamah a luhpui thei ta. Mahse an inchan ve hman tho chu a ni. Aimawia pawh a hawi thi ta sung sung mai, a chalah tak chuan hmelma lam chempuiin thuk fe hian a hliam ve chu a ni. Pazawna erawh a la him thei hram a ni. Khawvar hma khawthim chhah hunlai a ni a, pawih ral lam leh Lusei fate chuan ngenmu an la chhuah leh ta rih lo, inral palh an hlau tawn ve ve a ni.
Pawih pasalṭha an hruaitu chuan a naute ho an aukhawm ta a, Pasalṭha Selzama pawh chuan awmze neiin awm tirin a fuih ve mek thung a. Pasalṭha Chhunthanga pawh chuan tlangval ho chu hmun him a hrilh ta a, an silai an sawh zo leh ta...Thanpuia erawh chuan thalfang ala thlawhchhuak mial mial mai, pawih lam chu an ṭe leh ṭhat ṭhin! Chutah le pawih ral lam chuan an Silai an rawn hmetpuak ve lehin a alh eng zuai zuai a, chutah Lusei tlangvalin an han chhawn ve lehnghal a. Chulai hmun chu zen rimin an khat zo ta, hmun tin maiah chuan ṭe thawm in hmun a luah a, an buai hle hlawm a ni. An hek hle hlawm tawh a ni. Khawvar chian hma a, inpawmchilh ngawt chu a ni thei si lo, a theih ang ang chuan an inralsai tawn ta rih chu a ni. Hetih lai hian Pasalṭha Chhunthanga leh Thanpuia an awm mai mai lo, pawih ho sirah lo inzep hmanin thawm nei lo fe chuan an mal dun ta nghauh nghauh mai le! Mahse an hmanhmawh hle a ngai ve tho, khawvar a hnai tawh takzet a ni. Thanpuian mi pasarih vel a dahṭhat hnu chuan a tawlh kir ta a, Pasalṭha Chhunthanga pawh chu a tawlhkir ve leh ta. Hetih lai hian an silai te sawh ṭha leh te te in khawi lam ve ve pawh an inring leh hle tawh a ni. Khawvar a hnaih tawh miau avangin phen tur an zawng ṭan ta a, khaw en hnua innuai erawh a zia deuh ngei ang le! Khawvar an nghak tlang rih a ni ngei ang, an reh rih chu a ni.
Silai puak zawt zawt thawmah khan Pasalṭha Thanglura pawh chiang lo ruai chuan a rawn harh tawh a, a kut chet an tum chuan Nguri Ngurpuii ngei chuan a lo chelh reng chu niin, a thaw hawk ringawt mai chu a ni. Reilote ah chuan a muhil zui leh ta a, thisen a hloh hnem avangin a chau viau mai chu a ni. Ngurpuii lah chuan chu ti taka mi tawrhchhel chu hlat a tum der lo! Tunah meuh chuan a nu leh pa Herhzawl tlang luahtute pawhin he tlangval hi pasal atan an duh hle tawh ngei ang le! Hmangaihna avanga nun hial hlan huama zawngtu, chhanchhuah tuma thih huama beitu hi a hringchan chhung chuan a nghilh tawh kher lovang le! Hmangaihna hi zawng dodaltu an tam poh leh a nghet telh telh thung a,hmingthanna a nasat poh leh hmingchhiatna zawng an hnai si ṭhin ! Thiang lo leh theih loh a awm miau ṭhin lo a ni. Dinhmun inthlauhna avanga harsatna te sut kian a nih hunah meuh chuan an tan khua ala var ve ngei ang le...!
Khawvar a hnai ta hle mai, chutah pawih ho an awmna hmunah an che ta tlat mai le, chutih rualin Pasalṭha Selzama naute silai chu a puak leh ta zawt zawt mai le, an thal an thlah ve leh awmhmun an san ta zung zung mai le.. !
( chhunzawm tur)
Chhiar a van nuam thin tak emmm
ReplyDelete