LUNGRENG NGÂW...S-2....(2)..
LUNGRENG NGÂW....S-2.......2...
( PASALṬHA THANPUIA)
M. Lusei Palian
Mihrang nun zir huleng vala chuan e,
Sakhming thannan mihrang vek chu;
Chham ang a zal tir a, zingvawnzawl lamah a tirh liam a
Pialrala a rawngbawlsak turin chengrang leh hnam alen si ṭhin!
...... ......... .......
Chutah le....Thanpuia chuan Thal rawn kau sa in a rawn chhuak ta zan zan mai, Zamkunga te bula tlangval pahnih chu a rawn tin ta ran mai a, mak em em chu thalfang pahnih a vuah tlat atin ni! Zamkunga leh Selzama chuan Thanpuia chu ka ho chuan an han en a, ni a mak em a ni! Thi tawh ngaihin an ngai si a! A ni lah a rawn nui sang mai si a.
Suaka chu an inher ngawt a, thalfang pahnih chu a kutah chuan a rawn lut tlang ta zawk mai le...! A silai ken lai chu a thlauh nghal a, a kuta thalfang luh tlangna aṭang chuan thisen tharlam tak a rawn chhuak nghal a. chutah rang tak chuan thalfang la lehnghalin thal hruiah chuan an vuah lehnghal a, rang taka chutiang thil a tih theih avang ngawt pawh chuan deh a khirh tur zia chu a hriat mai reng a ni.
Thanpuia chu a rawn kal hnai ta zel a, Suaka melh pah chuan, " Nangmah hi em ni min rawn kap ngawttu kha...!?" a ti zui nghal a. A melh uluk hle reng a, thal chuan ala tin reng tho mai.
Zamkunga leh Selzama te chuan Thanpuia chu uluk fe hian an lo en a, a awm ding lam chu Silaimu in na vak lo hian a hliam phei tih a hriat a ni. An ngaih a ngam ta deuh a. Selzama chuan Suaka chu a melh khoh to mai a,
" Kan khua rawn run tur hian mi engzat chiah nge rawn thawk chhuak che u!"an ti chang khal mai a.
" Sawm ruk ṭha lam mah kan ni! Kan hal darh vek ang!" rum hrak chung chuan an tih chhunzawm a. A hmelah chuan zamna hmuh tur a awm lo,mahse a kuta thalfang pahnih luhna chuan a tina hle tih a hriat a, a bula tlangval pakhat zawk chu a zam chhe hle tih a lang tawh a.
" Tunah hian min that thei a ni mai thei,mahse kan piah lawkah sawn tlangval tam tak kan chanchin ngaichang reng an awm a, an rawn that thovang che u, in tan chuan tlanchhiat a ṭha zawk tawh ang!" Suaka chuan ala ti ve chher chher mai!
Selzama leh Zamkunga chuan chung tlangval pahnih te chu nun mi niin an hre lova, an chempui phawrhin an dah ṭha zui ta a, han nun ngawt se an tan phurrit an tling dawn si a. Chutah an pathum chuan an inmelh ta ṭhap a ro an rel a ngai dawn ta a ni. Sawi nawn ngai lo chuan an mi thahte silai chu an khawm ta zung zung a, fung riat lai mai a ni nghe nghe a.
" Eng tin nge ro kan neih ang, hriatthiam a har ta hle mai a!? Thana, eng tin nge i awm, i thi ta riakah kan ngai asin! " Selzama chuan an ti chhuak phawng mai a. Chu chu an buaina tur a ni reng a.
Thanpuia chuan, " Ka ṭha e, khatia silai ri ka hriat khan vei lamah ka inher vat a, mahse kha ngenmu khan min rawn thawi ta thova! Lengkirah khan ka tla thla ta nghal a, vanneih a siam in hruizam ka man fuh hlauh mai a, nghet tak chuan ka vuan zui ta a. Mahse kan inthen khan puk ka hmu ta a, puk lama kan inthen phei chu ka lu ka sawh bur ta mai a, puk ah chuan ka hlawm lut a ni ber mai! Ka lu hi a hai muai muai a, nikhua kha ka lo hre mang lo a ni. Ka lo chhing sek a ni awm a, chengrang rawl khan min han tiharh ta hlauh mai a. Ka indap that that a, ka thal leh thlalfang kha ka lo la hum reng chu niin, lengkir hi fimkhur takin ka rawn hel ta a. Chutichuan silai a an lo tin lai che u kha ka rawn hmu ta a ni. Puk lian vak lo chu Lengkir hnuai deuh biru tawk si ah khuan a awm e." an ti a. Kimchang tak chuan a sawi lem lova!
Uluk fe hian Zamkunga te ṭhian dun chuan an lo ngaithla a. Zamkunga chu a rawn ṭawngchhuak ve ta a.
" Umnnn.....hei Thana him taka kan hmu leh chu a lawmawm hle mai! Mahse, hei, hmelma te min run turin kan piah maiah sawn an awm si a! Tiang deuh hian ro han nei ila, U Zam, Thanpuia nen hian a ruk te in hmelma te hnungah hian lo awm ula, a theih theih in dah ṭha mai ang a. Khawchhung a mite inralring tur in ka han hrilh ange!" a ti ta a.
Selzama chuan, " A ṭhat dawn chu, ni e, Thantea ai chuan ramchin i hria anga, tin, Pawih bawh leh Mualnuam lamah khan ho hnih kha awm se, ho khat khan Lal chhungkua veng se a ṭha a nge.Hman hmawh deuh ta la, khawvar hmaa khua run tum an ang riauvin ka hria. Hnung lamah kan lo ṭan khalh ang a. Saipuk lui,hmana i Sakhi kahna ah khan tlangval sawm vel hruaiin min rawn fin dawn nia. A thleng hmasa sa in nghah ni se a ṭha a nge! Tin, Zama Silai hi i zawh tawk ak haw bawk la.!" an ti zui a.
A ma silai bakah an man khawm sa zawng chu hrui in a phuar a, put mai chu a tum a ni.A bel lian ve tak ken chu an en vung vung a,
" Umnnn....ti hian lo awm mai teh se!" Tih pah chuan a nui suk a, an thukru deuh a.
" Pa Zam, ka silai pawh hi hawn nghal mai rawh, ka pa khan a lo mamawh dawn si a. Kei zawng min tirit in min tihnawk tlat nia!" Thanpuia chuan an ti a. Selzama leh Zamkunga chu an lo inmelh zawk a, a khi sak ringawt!
" Ni e, hei a thil hi kan ṭangkaipui zawk ta ve ang, thawm a chhuah ring mang si lo!" Selzama chuan an ti ve leh a.
An mi thahte lu pawh chu an la hran lova, a chhan ber pawh an mahni a tihbuai mai mai an rin vang chu a ni ber! An beng erawh chu an hlehsak ṭheuh thung a. Khua a thim ṭan a ni deuh der mai! Zan lama hram chi pawh an rawn ri al al hlawm tawh a. Zamkunga chuan a ramvah pui te chu a kalsan ta a. Thla pawh a chhuak der tawh mai reng a ni. Chutah Selzama chuan,
" Thana, hei kan hmelma te hian an ṭhiante hi an rawn zawng ngei dawn a, titeh lo channa tur remchang i zawng dawn teh ang...! Hei chawfun tlem kan eibang kha ala awm a, i bar lawk teh ang.! " a ti zui a.
Hmanhmawh tak chuan an bar zui a, tam ni hek lo le, mahse an zia pui hrim hrim a ni. Chutah hmelma te an lo kal a, hmuh mai an harsatna lai tur an zawng dun ta a. Hmun khatah awm lovin, an inṭhen ta a, inhlat si lovin an lo chang ta ran a.
....... . ......... ..........
Pasalṭha Chenhranga chuan an naute khaw thim hma a rawn let ta lo chu a ngaih a ṭha ta hauh lo mai! Sawi chhuak si lovin a thlir reng mai a. Khua a rawn thim ṭan ta, zanriah chu an peih tawh a. Chutah Pasalṭha Chhunthanga chuan,
" Suaka leh a hote chu an va thang rei ta ve, pahnih chauh kha niin ka hre si, pakhat lah ka kap hlum khan ka hre si a....! An lu va lak mai kha an tihtur a ni mai asin le..." an ti lar lar a.
Chutah chiah chuan Chenhranga chuan,
" U Chhun, i fuh meuh a maw...? I sawi ang kha ni se, an lo let a hun tawh asin maw le, eng an va ti chu ni maw! " an tih chuan Pasalṭha Chhunthanga chu a rawn ling ta hlar mai a.
" Ka ringhlel e min ti elo!? An lu ka rawn la zawk ta lo a ni, kan tlangval te kutah kan dah deuh kha a nia, keiman ka lo chingfel law law lo a ni, zanriah kha han siam ula, zanriah khamah va chian leh ila a ṭha ang!" rum nghat pah chuan an ti a.
Chhunthanga hian a tidik lo lem lo, mi pahnih niin a ngai a, pakhat kha kap fuhin a inhre si a. Silai ri khan a rawn chhawn ve takna a, a ṭhelh nasa hle si a, mangang kah ni mai khan a hria a. A bikbo san ta kha a ni a. Tlangval sawm chuang mah in an va hmuh loh a ring thei lo a ni. Pasalṭha Chhunthanga thu ang chuan zanriah chu an han siam ta a, an ṭhahnem bawk a, awh pawh an awh zau hle mai reng a. Khua an la hlat tham em avangin mei chhem a, rawngbawl ngam an ni reng a ni. Kawng laka an nghalpui kah sa chu an changel hnah phah chungah chuan an han dah khu vung vung a, hrang lian tawk tawka chan an ni bawk a, an han kaih mawm hmak hmak a. A tui paw rum leh mawm hmak chu mauthei chuan hmui mawm hmak in an han khiat leh khalh khalh hlawm a.Taksa kaw lai hnawh an ni bawk a, an chaw lak a ṭha ngei mai! Hma lam hun tur dawn pha lek lo chuan puar fanin an ei ta hlawm a.
Zanriah an kil lai vel hian Suaka leh a naute chu rawn thlen mai an rin nen khan, an rawn lang ta hauh si lo. Pasalṭha Chenhranga ngaih a ṭha thei tawh lo a ni. Zanriah an han bar zova, rei lo deuh an han ṭhu muang leh a, ro an han rel ṭha leh ta a.
Serzawl khaw run tura thawkchhuak an ni a, zing khaw en hma a run hman ngei a, Serzawl khua chu meivapa chantir an tum ruh hle a ni. Pasalṭha Chhunthanga chuan,
" Hluana leh tlangval pali velin Suaka te hi lo va ngaihven se, keini khaw lam kan lo han pan ang a, kan hnu hairual a ni lovang, min rawn fin ve mai a niang chu..." an ti a. An pawm tlang hle a ni.
Pasalṭha Chhunthanga hian Suaka leh a naute kha an rawn muang satliah turah a ngai a. Thil harsa awm theiin a ring lo a ni. Thla pawh a rawn chhuak tawh a, a hma zan lawkah a hlei nga avangin a la bial kulh mai nghe nghe a. Chawntui tlangval chuan meichher an han siam sauh sauh va, an inpeih chu a ni nghal der mai! Pasalṭha Chhunthanga chuan hma an hruai a, Serzawl khua haldarh a, chimih tur chuan an kal ta nguah nguah mai le! Hluana leh tlangval pali te pawh Suakkunga te lam turin meichher nen an liam zui ve ta nghal a. An rin ang ngawtin thil akal kher a ngem le?
....... .......... ...........
Selzama chuan an lam pana meichher nen a lokal te chu alo thlir reng a, a silai chuan thawm lo chhuahna zawn chu alo tin reng tawh a. An thawm an rawn dim lo kher mai!An rawn kal hnai zel a, chutah an ṭhiante ruang an hmu ta! An ṭhiante chu thisen nena inchiah piah nuaih hian an lo let phung mai a, chuti zat ngawt mai lo that thei mai chu mi naran an ni hauh lovang le...! Chutah Hluana chuan,
" Fimkhur hle teh u, "
A sawi zo hman lo, eng emaw hi boruakah a rawn ri fua a, tlangval pakhat awmah chuan thalfang a rawn bur ngar mai le! Chutah hmun hran hran aṭang chuan a rawn ri leh fua fua a, Huala naute chu an tlu zo ta! An silai pawh an hmet hman eih lo a ni, an hawi kual chhung, hun rei lote chhung lekin thil kha a thleng ani si a.
Thla eng in a en fuh em avang chuan Selzama chuan Hluana naute tlu lai chu a lo thlir ve reng a, mak tih deuh a nei ve tho mai! Thalfang rawn chhuahna kha a hre mai thei bik lo, hmun hran hran aṭangin a ni tlat! Awlsam tea ral hote Thanpuian a thal hmang a alo that thei mai chu a chhuang hle a, ṭuan ṭha hi a ti khawp mai! Ral lam a ni lo hlauh chu lawmawm a ti hle a ni. Chutah a silai a Hluana tin chung chuan,
" Che hlek suh....i che a nih chuan i lubur kha ka thlawh darh ang!" Tih pah chuan a tawmna aṭanga chhuakin a rawn lang zui ta a.
Chutih rual chuan, " A thusawi ang a piang khan awm rawh!" Thanpuia chuan a rawn ti zui ve leh ta a.
Hluana pawh chuan hualbeh a ni tih a hria a, a silai chu leiah a dah ta a. Chutah Selzama chuan an hnaih ta zel a, silaimu hek lo zawnga chetlak a tum a ni ngat mai! Chutih chhung chuan Thanpuia chuan athalfang alo khawm ve leh ta mial mial a!
" Eng vanga helai hmuna rawn kal leh nge in nih, khaw nge in ṭhiante ho an awm!" Selzama chuan an ti chang khal mai le!
Hluana chuan khur deuh titih chuan Pasalṭha Chhunthanga tirh an nih dan leh an ni chu khaw lam pana an kal tak thu te, an mahni fin leh mai tur an nih thu te chu a sawi ta a. A sawi zawh rual chuan Selzama chuan a chempui phawrhin eh! pawh ti hman lo khawp a rangin pialralah a ṭhiante fin turin a tir liam ta nghal a! Pasalṭha chuan hmelma an hla lo tih hriatna a nei tlat a, chengrang hmang lo kha a ni reng a ni.
An Silai rawn ken te khawm zung zungin an ral thah te beng chu an hlehsak leh ta a. Chutah meichher pawh chhi ngam lo chuan, thla eng ringin an hmelma te kalna lam nia an hriat chu an pan dun ta nghal a. Hmanhmawh fe chuan hmelma, an khaw lam pana kal te chu an umzui ta a. Meichher chhit na chi va ni suh, thla eng chu an ring chawr mai chu a ni. Selzama chuan ramchin a chian hneh avangin thawm dim fe chuan a duk ta zur zur mai a, Thanpuia pawh chuan inzo tak chuan a zui ve zel a, Silai fung thum lai an man belh chu pu in a zui ve nghal zel a. Thui fe an kal hnu chuan kawrte an pawh a, chutah kawrte tui hit raih mai chu an han dawt ta khalh khalh a, a hah te pawh chu dam huai hian an hria a. Rei chawl hman ni hek lo le, hmelma te umpha a, an chetlak thli thlai ngei an ngai si a, an kal leh ta a.
Lo fing hnih awm vel an han kal leh hnu chuan an hmalam thawm chu an hre thei ta mai reng a. Chutah fimkhurna chu an nuna bet tlat ni mai awm hian an nunpui a, an hnaih ta hriau hriau a. Thing lian tak tak phen tur an nei ṭha bawk a, hmelma te tan chuan rawn thlir let reng pawh ni se hmuh an har ngawt ta ve ang le...! Chawntui val rualte pawh chuan khua an la hlat tih an hriat avang chuan thawm an la dim bik i khaw lo, chutak chu Thanpuia te tan chuan a ṭha hlei hlei mai si a. Awlsam tak chuan an chet chhuah theih phah a, thawm dim lutuk a ngai bik lo a ni. Chutah an hma lawk aichhe hmun zawlah chuan an chawl ta tlat mai le. Selzama leh Thanpuia chuan inphenna tur an zawng vat a, lung phenah rem lo fe chuan Selzama chu a tawm a, Thanpuia erawh ṭhang bukah a pil hman hram a. Thla eng lah chuan a chhun chiang nasa mai si a.
Chawntui lam chuan ro an rel ngei a ni, an ri nawk nawk hlawm a, an ṭhiante ho khan an rawn fin ta mai lo leh an thawm pawh an hre ta mai lo chu an ngaih a ṭha thei tawh lo a ni. Chutih rual chuan khaw lam thlen thuai an duh hle tawh a ni, an thil tih tur a sukuk ang tih an hlau tawh a. Tin, an hmelma lam hian hnung lam aṭangin an ṭan khalh ang tih an hlau ru viau tawh mai bawk a. Pasalṭha Chenhranga ngaih reng a ṭha thei lo! Suaka leh Hluana te, rawn kir ta mai lo chuan ngaih dan a siam thiam tir ta a. Pasalṭha Chhunthanga pawh chuan thil awm dan a chhui let ve ta a, a ni meuh pawh chu a ngaih a ṭha chiah lo a ni. Hmanhmawh taka khaw lam pan chu pasalṭha thinlungah chuan a awm ta zawk a, heng hunah hian pasalṭha te hian hriatna ṭha tak an nei ṭhin reng a ni.Chutah Pasalṭha Chhunthanga chuan hmun hnih a inṭhen chu a rawt ta mauh mai a, Chenhranga pawn chu chu ṭha alo ti ve hle a ni. Pasalṭha Chhunthanga leh a hoten hma an hruai anga, Pasalṭha Chenhranga leh a hoten hnu an dal tawh ang!
Pasalṭha Chenhranga chu tlangval ho lamah hawiin an hnung lam chu mit mei reng tur leh thil eng emaw che hlek an hmuh pawh thal thlah rih mai lova rang taka hrilh nghal tur chuan an ti a. Pasalṭha Chhunthanga leh a hote chu Serzawl khaw lam pan chuan an kal ta nghal a, a rukin khua lo han thli thlai turin tlangval pahnih a tir ta bawk a.Heng tlangval rual ho hi an vaiin Sawmnga ṭha lam mah an la ni a, sawm chuang fe kha mi lu la tura an tirh let ta lo kha an ni a,tin, Silai keng pawh an la ṭhahnem tawk hle a ni.
An rorel hre ve pha reng Selzama rilru erawh a buai ta ve ta hle mai le! Chawntui lam hian an hnung lam ven tel an tum ve ta tlat atin ni! An tan chuan a khirh ta talh mai le, ralrel thiam tak relna hnuaia rawn thawkchhuak an ni vei nen, an dawn kim in rorel an thiam hle chuan a hle lawi bawk si! Fimkhur takzet an ngai dawn ta a ni.
........ .......... ...........
Zamkunga pawh hmanhmawh taka khaw lam pan ta kha a nia, rilru lam ngaihtuahna an hmang nasa hle pek a. Silai tih tham fe a pu bawk nen, tlan titih, kal titih chuan khawlam an pan ta zel a. Zanlai ar khuan hma hret chuan khua a hnaih ta viau mai a.Pawihbawh lam aṭang chuan khaw chhung a lut dawn a ni. Ralven buk a thleng ta a,Ralvengte uluk tak leh inthlah dul miah lova an lo awm chu alawm hle a. Chutah thil awmzia an sawi a, Chawl khawmuang lo chuan Lal in lam a pan ta nghal a. Ralven buk a lo awm tlangval pakhat chuan Zawlbuk a pan ve ta nghal bawk a.
Zamkunga thu ken chuan kar lovah khua a khah nghal a, thawm dim taka inkai tho chhawng zelin Serzawl khua chu a fan chhuak a. Tlangval rual Zawlbuka riakte pawh Lal mual lam an pan zel a. In za nufa chauh an nih avangin tlangval pawh an ṭhahnem fa lua lova, han en mai pawh hian Sapui tihṭhaih tham vel lek hi an ni mai a, mahse an hmelah zamna leh hlauhna hmuh tur a awm hauh lova, ram chin hauh nana thihngam lu pu val rualte an ni si a.
Serzawl Lal Lalbula in chhungah chuan Pasalṭha ho an kim ta hle a. Zamkunga chuan thil awm dan an thil tawnte an sawi ta a, an Silai mante chu pasalṭha ho chuan an lo thlir ve leh zauh ṭhin a.Khum lam aṭanga lo ngaithla ve kartu Lal nula beng luh zawng tak a sawi a, Thanpuia chin an sawi chuan alo ip zawk zawk a, chutah ala dam tih an hriat chuan a thaw huai mai reng a. A thinlung chu a inlumlet vel a ni ber e. Lalbula chu a chhuatah chuan a vei tawn sek a, han en mai pawh hian ngaihdamna thinlung chu a paitawh lo tih a hriat hle a, a meng tur khai a, bang laia fei, a tlangval laia a hman ṭhin chu an nul vel a, chutah a rawn ṭawng chhuak ta a.
" A ruk a rala ka khua chimih an rawn tum vei a maw! An mahni zawk hi i chimih ṭhak ang u aw, pasalṭha te u,kan khaw muanna in ni a, ṭha intih ang khan ro han nei ula ral hmatawngah ka awm ve dawn e....!" a ti ve tlat mai le..!
Pasalṭha leh val upa ten Lal chu an han en a, hnial mi niin an hre lova, ro an rel lai la la pawh hian a Silai a lo hru fai surh surh mai bawk a. Hetiang hian ro an han nei ta a, Pasalṭha Zaliana leh a hoten Pawih bawh an ṭan hmun an khuar anga, tlangval sawmhnih a ho anga,Pasalṭha Thanchhingan tlangval sawmhnih chuang nen Mual nuam lam an lo veng thung ang. Zamkungan tlangval sawm nen Selzama te an fin anga, hnung lamah an lo ṭan khalh ang. Nunau leh tar te mualnuam lam aṭangin hmun himah tlangval pali velin hruai chhuak rih se...tih chu an rel dan a ni.Hmanhmawh a ngai tih an hria a, an che ta sang sang a, thawm nei lo thei ang berin tar leh nunau te pawh khawchhung aṭang chuan an hruai chhuak ta a.
Zamkunga Lal in aṭanga a chhuak tur chiah chu Sumhmun ah Lal nula zunram thiar nen an intawk a, Saipuii chuan vei nei tih hriat tak hian,
" Pa Zamkung,..... !" an lo ti fan raih mai pek a.
Zamkunga lah chuan a rilru hriatsak tih hriat tak hian,
" Saii, a him ang, ka lo mitmei reng dawn nia" an ti ve ta a.
Chhawrthla eng hnuaia Lal nula piannalh leh mengmawi tak a mit meng, lungngaihna leh hluhthawnna a khat hlimna in a thlak lai chu a hmuhnawm hle reng ani.
" Ka hrereng ang, ka lawm e" ti sap chuan Saipuii chu Inchhung lam a pan ta a.
Serzawl Lal, Lalbula pawh Pawihbawh lamah a Silai leh muzuk fei nen a phei ve ta ngulh ngulh mai a. Thla lah chu a eng phian mai a, mit fiah deuh tan chuan thui tak pawh a hmuh theih mai reng a.
Pawihbawh lam ralven bukah Rodawla te ralven zan tak alo ni a, hrehawm a tiin tawmbo na tur awm se a ti takzet a, a zun fep a thlauh thei hial a. Mahse han helna tur a awm ngang si lo, a vawt tih vang ni chiah lo hian a khur ru der der thei hial a, mualpho dawn tlat hian an inhre vei thul! A ni ang vaupungna leh dawihzep tan chuan a ni mai reng dawn a ni. Lal te hial an lo thlen belh ve takah phei chuan hrehawm a ti takzet tawh a ni.
......... ......... ..........
Selzama chuan an hma a mite chu kal zai an rel har hi a ti hle tawh a, thla engah chuan a hmu thei bawk vei nen, a chet chhuah chuan an rawn hmu nghal mai dawn si a. Tuibur hmuam da awm vel an ṭhut leh hnu chuan Pasalṭha Chenhranga hote pawh kal an rem leh ta a. Mahse a hma ang ngawt a ni ta hauh lo, an fimkhur hle tawh a ni. Khua an la hlat tho bawk a, Selzama ngaih chu a ngam leh ta deuh a. An liam hnu pawh chuan rei fe an tawmna ngaiah chuan an la tawm a.
An tawmna aṭanga an han chhuak leh chu ral hnung lamah zui tawh rih lovin, Saipuk lui lam an pan ta zawk a. Ngaw hnuaia rei fe an kal hnuah chuan Saipuk lui chu an thleng ta hram a, lung phenah ngawi rengin an ṭhu ta a.
Rei tawk tak an ṭhut hnu chuan Chingpirinu a rawn hram ta dat dat mai le...!chu veleh Selzama chu a ding nghal zawt a......
( Chhunzawm tur...)
( PASALṬHA THANPUIA)
M. Lusei Palian
Mihrang nun zir huleng vala chuan e,
Sakhming thannan mihrang vek chu;
Chham ang a zal tir a, zingvawnzawl lamah a tirh liam a
Pialrala a rawngbawlsak turin chengrang leh hnam alen si ṭhin!
...... ......... .......
Chutah le....Thanpuia chuan Thal rawn kau sa in a rawn chhuak ta zan zan mai, Zamkunga te bula tlangval pahnih chu a rawn tin ta ran mai a, mak em em chu thalfang pahnih a vuah tlat atin ni! Zamkunga leh Selzama chuan Thanpuia chu ka ho chuan an han en a, ni a mak em a ni! Thi tawh ngaihin an ngai si a! A ni lah a rawn nui sang mai si a.
Suaka chu an inher ngawt a, thalfang pahnih chu a kutah chuan a rawn lut tlang ta zawk mai le...! A silai ken lai chu a thlauh nghal a, a kuta thalfang luh tlangna aṭang chuan thisen tharlam tak a rawn chhuak nghal a. chutah rang tak chuan thalfang la lehnghalin thal hruiah chuan an vuah lehnghal a, rang taka chutiang thil a tih theih avang ngawt pawh chuan deh a khirh tur zia chu a hriat mai reng a ni.
Thanpuia chu a rawn kal hnai ta zel a, Suaka melh pah chuan, " Nangmah hi em ni min rawn kap ngawttu kha...!?" a ti zui nghal a. A melh uluk hle reng a, thal chuan ala tin reng tho mai.
Zamkunga leh Selzama te chuan Thanpuia chu uluk fe hian an lo en a, a awm ding lam chu Silaimu in na vak lo hian a hliam phei tih a hriat a ni. An ngaih a ngam ta deuh a. Selzama chuan Suaka chu a melh khoh to mai a,
" Kan khua rawn run tur hian mi engzat chiah nge rawn thawk chhuak che u!"an ti chang khal mai a.
" Sawm ruk ṭha lam mah kan ni! Kan hal darh vek ang!" rum hrak chung chuan an tih chhunzawm a. A hmelah chuan zamna hmuh tur a awm lo,mahse a kuta thalfang pahnih luhna chuan a tina hle tih a hriat a, a bula tlangval pakhat zawk chu a zam chhe hle tih a lang tawh a.
" Tunah hian min that thei a ni mai thei,mahse kan piah lawkah sawn tlangval tam tak kan chanchin ngaichang reng an awm a, an rawn that thovang che u, in tan chuan tlanchhiat a ṭha zawk tawh ang!" Suaka chuan ala ti ve chher chher mai!
Selzama leh Zamkunga chuan chung tlangval pahnih te chu nun mi niin an hre lova, an chempui phawrhin an dah ṭha zui ta a, han nun ngawt se an tan phurrit an tling dawn si a. Chutah an pathum chuan an inmelh ta ṭhap a ro an rel a ngai dawn ta a ni. Sawi nawn ngai lo chuan an mi thahte silai chu an khawm ta zung zung a, fung riat lai mai a ni nghe nghe a.
" Eng tin nge ro kan neih ang, hriatthiam a har ta hle mai a!? Thana, eng tin nge i awm, i thi ta riakah kan ngai asin! " Selzama chuan an ti chhuak phawng mai a. Chu chu an buaina tur a ni reng a.
Thanpuia chuan, " Ka ṭha e, khatia silai ri ka hriat khan vei lamah ka inher vat a, mahse kha ngenmu khan min rawn thawi ta thova! Lengkirah khan ka tla thla ta nghal a, vanneih a siam in hruizam ka man fuh hlauh mai a, nghet tak chuan ka vuan zui ta a. Mahse kan inthen khan puk ka hmu ta a, puk lama kan inthen phei chu ka lu ka sawh bur ta mai a, puk ah chuan ka hlawm lut a ni ber mai! Ka lu hi a hai muai muai a, nikhua kha ka lo hre mang lo a ni. Ka lo chhing sek a ni awm a, chengrang rawl khan min han tiharh ta hlauh mai a. Ka indap that that a, ka thal leh thlalfang kha ka lo la hum reng chu niin, lengkir hi fimkhur takin ka rawn hel ta a. Chutichuan silai a an lo tin lai che u kha ka rawn hmu ta a ni. Puk lian vak lo chu Lengkir hnuai deuh biru tawk si ah khuan a awm e." an ti a. Kimchang tak chuan a sawi lem lova!
Uluk fe hian Zamkunga te ṭhian dun chuan an lo ngaithla a. Zamkunga chu a rawn ṭawngchhuak ve ta a.
" Umnnn.....hei Thana him taka kan hmu leh chu a lawmawm hle mai! Mahse, hei, hmelma te min run turin kan piah maiah sawn an awm si a! Tiang deuh hian ro han nei ila, U Zam, Thanpuia nen hian a ruk te in hmelma te hnungah hian lo awm ula, a theih theih in dah ṭha mai ang a. Khawchhung a mite inralring tur in ka han hrilh ange!" a ti ta a.
Selzama chuan, " A ṭhat dawn chu, ni e, Thantea ai chuan ramchin i hria anga, tin, Pawih bawh leh Mualnuam lamah khan ho hnih kha awm se, ho khat khan Lal chhungkua veng se a ṭha a nge.Hman hmawh deuh ta la, khawvar hmaa khua run tum an ang riauvin ka hria. Hnung lamah kan lo ṭan khalh ang a. Saipuk lui,hmana i Sakhi kahna ah khan tlangval sawm vel hruaiin min rawn fin dawn nia. A thleng hmasa sa in nghah ni se a ṭha a nge! Tin, Zama Silai hi i zawh tawk ak haw bawk la.!" an ti zui a.
A ma silai bakah an man khawm sa zawng chu hrui in a phuar a, put mai chu a tum a ni.A bel lian ve tak ken chu an en vung vung a,
" Umnnn....ti hian lo awm mai teh se!" Tih pah chuan a nui suk a, an thukru deuh a.
" Pa Zam, ka silai pawh hi hawn nghal mai rawh, ka pa khan a lo mamawh dawn si a. Kei zawng min tirit in min tihnawk tlat nia!" Thanpuia chuan an ti a. Selzama leh Zamkunga chu an lo inmelh zawk a, a khi sak ringawt!
" Ni e, hei a thil hi kan ṭangkaipui zawk ta ve ang, thawm a chhuah ring mang si lo!" Selzama chuan an ti ve leh a.
An mi thahte lu pawh chu an la hran lova, a chhan ber pawh an mahni a tihbuai mai mai an rin vang chu a ni ber! An beng erawh chu an hlehsak ṭheuh thung a. Khua a thim ṭan a ni deuh der mai! Zan lama hram chi pawh an rawn ri al al hlawm tawh a. Zamkunga chuan a ramvah pui te chu a kalsan ta a. Thla pawh a chhuak der tawh mai reng a ni. Chutah Selzama chuan,
" Thana, hei kan hmelma te hian an ṭhiante hi an rawn zawng ngei dawn a, titeh lo channa tur remchang i zawng dawn teh ang...! Hei chawfun tlem kan eibang kha ala awm a, i bar lawk teh ang.! " a ti zui a.
Hmanhmawh tak chuan an bar zui a, tam ni hek lo le, mahse an zia pui hrim hrim a ni. Chutah hmelma te an lo kal a, hmuh mai an harsatna lai tur an zawng dun ta a. Hmun khatah awm lovin, an inṭhen ta a, inhlat si lovin an lo chang ta ran a.
....... . ......... ..........
Pasalṭha Chenhranga chuan an naute khaw thim hma a rawn let ta lo chu a ngaih a ṭha ta hauh lo mai! Sawi chhuak si lovin a thlir reng mai a. Khua a rawn thim ṭan ta, zanriah chu an peih tawh a. Chutah Pasalṭha Chhunthanga chuan,
" Suaka leh a hote chu an va thang rei ta ve, pahnih chauh kha niin ka hre si, pakhat lah ka kap hlum khan ka hre si a....! An lu va lak mai kha an tihtur a ni mai asin le..." an ti lar lar a.
Chutah chiah chuan Chenhranga chuan,
" U Chhun, i fuh meuh a maw...? I sawi ang kha ni se, an lo let a hun tawh asin maw le, eng an va ti chu ni maw! " an tih chuan Pasalṭha Chhunthanga chu a rawn ling ta hlar mai a.
" Ka ringhlel e min ti elo!? An lu ka rawn la zawk ta lo a ni, kan tlangval te kutah kan dah deuh kha a nia, keiman ka lo chingfel law law lo a ni, zanriah kha han siam ula, zanriah khamah va chian leh ila a ṭha ang!" rum nghat pah chuan an ti a.
Chhunthanga hian a tidik lo lem lo, mi pahnih niin a ngai a, pakhat kha kap fuhin a inhre si a. Silai ri khan a rawn chhawn ve takna a, a ṭhelh nasa hle si a, mangang kah ni mai khan a hria a. A bikbo san ta kha a ni a. Tlangval sawm chuang mah in an va hmuh loh a ring thei lo a ni. Pasalṭha Chhunthanga thu ang chuan zanriah chu an han siam ta a, an ṭhahnem bawk a, awh pawh an awh zau hle mai reng a. Khua an la hlat tham em avangin mei chhem a, rawngbawl ngam an ni reng a ni. Kawng laka an nghalpui kah sa chu an changel hnah phah chungah chuan an han dah khu vung vung a, hrang lian tawk tawka chan an ni bawk a, an han kaih mawm hmak hmak a. A tui paw rum leh mawm hmak chu mauthei chuan hmui mawm hmak in an han khiat leh khalh khalh hlawm a.Taksa kaw lai hnawh an ni bawk a, an chaw lak a ṭha ngei mai! Hma lam hun tur dawn pha lek lo chuan puar fanin an ei ta hlawm a.
Zanriah an kil lai vel hian Suaka leh a naute chu rawn thlen mai an rin nen khan, an rawn lang ta hauh si lo. Pasalṭha Chenhranga ngaih a ṭha thei tawh lo a ni. Zanriah an han bar zova, rei lo deuh an han ṭhu muang leh a, ro an han rel ṭha leh ta a.
Serzawl khaw run tura thawkchhuak an ni a, zing khaw en hma a run hman ngei a, Serzawl khua chu meivapa chantir an tum ruh hle a ni. Pasalṭha Chhunthanga chuan,
" Hluana leh tlangval pali velin Suaka te hi lo va ngaihven se, keini khaw lam kan lo han pan ang a, kan hnu hairual a ni lovang, min rawn fin ve mai a niang chu..." an ti a. An pawm tlang hle a ni.
Pasalṭha Chhunthanga hian Suaka leh a naute kha an rawn muang satliah turah a ngai a. Thil harsa awm theiin a ring lo a ni. Thla pawh a rawn chhuak tawh a, a hma zan lawkah a hlei nga avangin a la bial kulh mai nghe nghe a. Chawntui tlangval chuan meichher an han siam sauh sauh va, an inpeih chu a ni nghal der mai! Pasalṭha Chhunthanga chuan hma an hruai a, Serzawl khua haldarh a, chimih tur chuan an kal ta nguah nguah mai le! Hluana leh tlangval pali te pawh Suakkunga te lam turin meichher nen an liam zui ve ta nghal a. An rin ang ngawtin thil akal kher a ngem le?
....... .......... ...........
Selzama chuan an lam pana meichher nen a lokal te chu alo thlir reng a, a silai chuan thawm lo chhuahna zawn chu alo tin reng tawh a. An thawm an rawn dim lo kher mai!An rawn kal hnai zel a, chutah an ṭhiante ruang an hmu ta! An ṭhiante chu thisen nena inchiah piah nuaih hian an lo let phung mai a, chuti zat ngawt mai lo that thei mai chu mi naran an ni hauh lovang le...! Chutah Hluana chuan,
" Fimkhur hle teh u, "
A sawi zo hman lo, eng emaw hi boruakah a rawn ri fua a, tlangval pakhat awmah chuan thalfang a rawn bur ngar mai le! Chutah hmun hran hran aṭang chuan a rawn ri leh fua fua a, Huala naute chu an tlu zo ta! An silai pawh an hmet hman eih lo a ni, an hawi kual chhung, hun rei lote chhung lekin thil kha a thleng ani si a.
Thla eng in a en fuh em avang chuan Selzama chuan Hluana naute tlu lai chu a lo thlir ve reng a, mak tih deuh a nei ve tho mai! Thalfang rawn chhuahna kha a hre mai thei bik lo, hmun hran hran aṭangin a ni tlat! Awlsam tea ral hote Thanpuian a thal hmang a alo that thei mai chu a chhuang hle a, ṭuan ṭha hi a ti khawp mai! Ral lam a ni lo hlauh chu lawmawm a ti hle a ni. Chutah a silai a Hluana tin chung chuan,
" Che hlek suh....i che a nih chuan i lubur kha ka thlawh darh ang!" Tih pah chuan a tawmna aṭanga chhuakin a rawn lang zui ta a.
Chutih rual chuan, " A thusawi ang a piang khan awm rawh!" Thanpuia chuan a rawn ti zui ve leh ta a.
Hluana pawh chuan hualbeh a ni tih a hria a, a silai chu leiah a dah ta a. Chutah Selzama chuan an hnaih ta zel a, silaimu hek lo zawnga chetlak a tum a ni ngat mai! Chutih chhung chuan Thanpuia chuan athalfang alo khawm ve leh ta mial mial a!
" Eng vanga helai hmuna rawn kal leh nge in nih, khaw nge in ṭhiante ho an awm!" Selzama chuan an ti chang khal mai le!
Hluana chuan khur deuh titih chuan Pasalṭha Chhunthanga tirh an nih dan leh an ni chu khaw lam pana an kal tak thu te, an mahni fin leh mai tur an nih thu te chu a sawi ta a. A sawi zawh rual chuan Selzama chuan a chempui phawrhin eh! pawh ti hman lo khawp a rangin pialralah a ṭhiante fin turin a tir liam ta nghal a! Pasalṭha chuan hmelma an hla lo tih hriatna a nei tlat a, chengrang hmang lo kha a ni reng a ni.
An Silai rawn ken te khawm zung zungin an ral thah te beng chu an hlehsak leh ta a. Chutah meichher pawh chhi ngam lo chuan, thla eng ringin an hmelma te kalna lam nia an hriat chu an pan dun ta nghal a. Hmanhmawh fe chuan hmelma, an khaw lam pana kal te chu an umzui ta a. Meichher chhit na chi va ni suh, thla eng chu an ring chawr mai chu a ni. Selzama chuan ramchin a chian hneh avangin thawm dim fe chuan a duk ta zur zur mai a, Thanpuia pawh chuan inzo tak chuan a zui ve zel a, Silai fung thum lai an man belh chu pu in a zui ve nghal zel a. Thui fe an kal hnu chuan kawrte an pawh a, chutah kawrte tui hit raih mai chu an han dawt ta khalh khalh a, a hah te pawh chu dam huai hian an hria a. Rei chawl hman ni hek lo le, hmelma te umpha a, an chetlak thli thlai ngei an ngai si a, an kal leh ta a.
Lo fing hnih awm vel an han kal leh hnu chuan an hmalam thawm chu an hre thei ta mai reng a. Chutah fimkhurna chu an nuna bet tlat ni mai awm hian an nunpui a, an hnaih ta hriau hriau a. Thing lian tak tak phen tur an nei ṭha bawk a, hmelma te tan chuan rawn thlir let reng pawh ni se hmuh an har ngawt ta ve ang le...! Chawntui val rualte pawh chuan khua an la hlat tih an hriat avang chuan thawm an la dim bik i khaw lo, chutak chu Thanpuia te tan chuan a ṭha hlei hlei mai si a. Awlsam tak chuan an chet chhuah theih phah a, thawm dim lutuk a ngai bik lo a ni. Chutah an hma lawk aichhe hmun zawlah chuan an chawl ta tlat mai le. Selzama leh Thanpuia chuan inphenna tur an zawng vat a, lung phenah rem lo fe chuan Selzama chu a tawm a, Thanpuia erawh ṭhang bukah a pil hman hram a. Thla eng lah chuan a chhun chiang nasa mai si a.
Chawntui lam chuan ro an rel ngei a ni, an ri nawk nawk hlawm a, an ṭhiante ho khan an rawn fin ta mai lo leh an thawm pawh an hre ta mai lo chu an ngaih a ṭha thei tawh lo a ni. Chutih rual chuan khaw lam thlen thuai an duh hle tawh a ni, an thil tih tur a sukuk ang tih an hlau tawh a. Tin, an hmelma lam hian hnung lam aṭangin an ṭan khalh ang tih an hlau ru viau tawh mai bawk a. Pasalṭha Chenhranga ngaih reng a ṭha thei lo! Suaka leh Hluana te, rawn kir ta mai lo chuan ngaih dan a siam thiam tir ta a. Pasalṭha Chhunthanga pawh chuan thil awm dan a chhui let ve ta a, a ni meuh pawh chu a ngaih a ṭha chiah lo a ni. Hmanhmawh taka khaw lam pan chu pasalṭha thinlungah chuan a awm ta zawk a, heng hunah hian pasalṭha te hian hriatna ṭha tak an nei ṭhin reng a ni.Chutah Pasalṭha Chhunthanga chuan hmun hnih a inṭhen chu a rawt ta mauh mai a, Chenhranga pawn chu chu ṭha alo ti ve hle a ni. Pasalṭha Chhunthanga leh a hoten hma an hruai anga, Pasalṭha Chenhranga leh a hoten hnu an dal tawh ang!
Pasalṭha Chenhranga chu tlangval ho lamah hawiin an hnung lam chu mit mei reng tur leh thil eng emaw che hlek an hmuh pawh thal thlah rih mai lova rang taka hrilh nghal tur chuan an ti a. Pasalṭha Chhunthanga leh a hote chu Serzawl khaw lam pan chuan an kal ta nghal a, a rukin khua lo han thli thlai turin tlangval pahnih a tir ta bawk a.Heng tlangval rual ho hi an vaiin Sawmnga ṭha lam mah an la ni a, sawm chuang fe kha mi lu la tura an tirh let ta lo kha an ni a,tin, Silai keng pawh an la ṭhahnem tawk hle a ni.
An rorel hre ve pha reng Selzama rilru erawh a buai ta ve ta hle mai le! Chawntui lam hian an hnung lam ven tel an tum ve ta tlat atin ni! An tan chuan a khirh ta talh mai le, ralrel thiam tak relna hnuaia rawn thawkchhuak an ni vei nen, an dawn kim in rorel an thiam hle chuan a hle lawi bawk si! Fimkhur takzet an ngai dawn ta a ni.
........ .......... ...........
Zamkunga pawh hmanhmawh taka khaw lam pan ta kha a nia, rilru lam ngaihtuahna an hmang nasa hle pek a. Silai tih tham fe a pu bawk nen, tlan titih, kal titih chuan khawlam an pan ta zel a. Zanlai ar khuan hma hret chuan khua a hnaih ta viau mai a.Pawihbawh lam aṭang chuan khaw chhung a lut dawn a ni. Ralven buk a thleng ta a,Ralvengte uluk tak leh inthlah dul miah lova an lo awm chu alawm hle a. Chutah thil awmzia an sawi a, Chawl khawmuang lo chuan Lal in lam a pan ta nghal a. Ralven buk a lo awm tlangval pakhat chuan Zawlbuk a pan ve ta nghal bawk a.
Zamkunga thu ken chuan kar lovah khua a khah nghal a, thawm dim taka inkai tho chhawng zelin Serzawl khua chu a fan chhuak a. Tlangval rual Zawlbuka riakte pawh Lal mual lam an pan zel a. In za nufa chauh an nih avangin tlangval pawh an ṭhahnem fa lua lova, han en mai pawh hian Sapui tihṭhaih tham vel lek hi an ni mai a, mahse an hmelah zamna leh hlauhna hmuh tur a awm hauh lova, ram chin hauh nana thihngam lu pu val rualte an ni si a.
Serzawl Lal Lalbula in chhungah chuan Pasalṭha ho an kim ta hle a. Zamkunga chuan thil awm dan an thil tawnte an sawi ta a, an Silai mante chu pasalṭha ho chuan an lo thlir ve leh zauh ṭhin a.Khum lam aṭanga lo ngaithla ve kartu Lal nula beng luh zawng tak a sawi a, Thanpuia chin an sawi chuan alo ip zawk zawk a, chutah ala dam tih an hriat chuan a thaw huai mai reng a. A thinlung chu a inlumlet vel a ni ber e. Lalbula chu a chhuatah chuan a vei tawn sek a, han en mai pawh hian ngaihdamna thinlung chu a paitawh lo tih a hriat hle a, a meng tur khai a, bang laia fei, a tlangval laia a hman ṭhin chu an nul vel a, chutah a rawn ṭawng chhuak ta a.
" A ruk a rala ka khua chimih an rawn tum vei a maw! An mahni zawk hi i chimih ṭhak ang u aw, pasalṭha te u,kan khaw muanna in ni a, ṭha intih ang khan ro han nei ula ral hmatawngah ka awm ve dawn e....!" a ti ve tlat mai le..!
Pasalṭha leh val upa ten Lal chu an han en a, hnial mi niin an hre lova, ro an rel lai la la pawh hian a Silai a lo hru fai surh surh mai bawk a. Hetiang hian ro an han nei ta a, Pasalṭha Zaliana leh a hoten Pawih bawh an ṭan hmun an khuar anga, tlangval sawmhnih a ho anga,Pasalṭha Thanchhingan tlangval sawmhnih chuang nen Mual nuam lam an lo veng thung ang. Zamkungan tlangval sawm nen Selzama te an fin anga, hnung lamah an lo ṭan khalh ang. Nunau leh tar te mualnuam lam aṭangin hmun himah tlangval pali velin hruai chhuak rih se...tih chu an rel dan a ni.Hmanhmawh a ngai tih an hria a, an che ta sang sang a, thawm nei lo thei ang berin tar leh nunau te pawh khawchhung aṭang chuan an hruai chhuak ta a.
Zamkunga Lal in aṭanga a chhuak tur chiah chu Sumhmun ah Lal nula zunram thiar nen an intawk a, Saipuii chuan vei nei tih hriat tak hian,
" Pa Zamkung,..... !" an lo ti fan raih mai pek a.
Zamkunga lah chuan a rilru hriatsak tih hriat tak hian,
" Saii, a him ang, ka lo mitmei reng dawn nia" an ti ve ta a.
Chhawrthla eng hnuaia Lal nula piannalh leh mengmawi tak a mit meng, lungngaihna leh hluhthawnna a khat hlimna in a thlak lai chu a hmuhnawm hle reng ani.
" Ka hrereng ang, ka lawm e" ti sap chuan Saipuii chu Inchhung lam a pan ta a.
Serzawl Lal, Lalbula pawh Pawihbawh lamah a Silai leh muzuk fei nen a phei ve ta ngulh ngulh mai a. Thla lah chu a eng phian mai a, mit fiah deuh tan chuan thui tak pawh a hmuh theih mai reng a.
Pawihbawh lam ralven bukah Rodawla te ralven zan tak alo ni a, hrehawm a tiin tawmbo na tur awm se a ti takzet a, a zun fep a thlauh thei hial a. Mahse han helna tur a awm ngang si lo, a vawt tih vang ni chiah lo hian a khur ru der der thei hial a, mualpho dawn tlat hian an inhre vei thul! A ni ang vaupungna leh dawihzep tan chuan a ni mai reng dawn a ni. Lal te hial an lo thlen belh ve takah phei chuan hrehawm a ti takzet tawh a ni.
......... ......... ..........
Selzama chuan an hma a mite chu kal zai an rel har hi a ti hle tawh a, thla engah chuan a hmu thei bawk vei nen, a chet chhuah chuan an rawn hmu nghal mai dawn si a. Tuibur hmuam da awm vel an ṭhut leh hnu chuan Pasalṭha Chenhranga hote pawh kal an rem leh ta a. Mahse a hma ang ngawt a ni ta hauh lo, an fimkhur hle tawh a ni. Khua an la hlat tho bawk a, Selzama ngaih chu a ngam leh ta deuh a. An liam hnu pawh chuan rei fe an tawmna ngaiah chuan an la tawm a.
An tawmna aṭanga an han chhuak leh chu ral hnung lamah zui tawh rih lovin, Saipuk lui lam an pan ta zawk a. Ngaw hnuaia rei fe an kal hnuah chuan Saipuk lui chu an thleng ta hram a, lung phenah ngawi rengin an ṭhu ta a.
Rei tawk tak an ṭhut hnu chuan Chingpirinu a rawn hram ta dat dat mai le...!chu veleh Selzama chu a ding nghal zawt a......
( Chhunzawm tur...)
Comments
Post a Comment