LUNGRENG NGÂW...S-2.(17).
LUNGRENG NGÂW.....S-2.....17....
(PASALṬHA THANPUIA)
( M.Lusei Palian)
........... ........ .............
Rei vaklo an ṭhut leh hnu chuan Pasalṭha Chhunthanga chu a rawn ding chhuak ta.....
" Aw le, tlangval tlawmngai te u, Kan Lusei puite kan puihna mamawh ngawih ngawih in an awm a, tunah hian Herhzawl kan pan nghal anga.... theih anga chakin kal kan tum dawn nia, kan Bawkmual valte hian kawng chin an hre ngei anga, hma min hruaisak se a ṭha a nge..!" tih pah chuan Dara te lam chu an melh nghal zat mai a, an ni pawh an lo bu ve nghut mai a. Iptepui akin an silai an pu a, an kal zui nghal chu a ni ta mai! Kalkawng thui tak an kal leh ṭau ṭau dawn a ni.
Ni, Lusei fa Duhlian ṭawng hmang za hote hian indo in inrun ve mahse hnam dang an rawn len ṭum chuan an do tlang leh vek si ṭhin! Ṭangrual in Lalte inthurualin pasalṭha hoten thih ngam lu pu in an bei ngat ngat ṭhin a khawi Lal mahin pen khat pawh a hnung tawlh an duh ngai lo a ni.Hetih huna pasalṭha leh tlangval tir chhuak ve lo khua hi an hre ran ṭhin nghe nghe a ni. Tlangval leh pasalṭhate hian an ram tana thih hi an hreh ngai hauh lova, tih ngei ngei tur ah an ngai zawk hial a ni. Lusei lalte hi inpawng nek ve fovin thu inhmu tawn chiah lo ṭhin mahse a hunah chuan an ṭangrual tlang ngei ngei a ni. Tuna pawih ral nena an innawr tawn hi Lusei hote thlang an tlak hnu a pawih a huhova an do ṭumkhatna a ni.Pawih ho avanga thlang tla zel an ni, chuti chung pawha an rawn do hi an lai a na takzet a, tawm tawk khawpa han nawr chu an duhsam ber a ni.
Dara chuan hma an hruai a kawng chin a hre phian mai! Tlangval rual ngang an ni a, an kal thei hle zel mai. Chuti zat lusei val rual chu an huphurhawm hle ta ve ang le! Chhak pawih ho nawr tawm turin an fehchhuak mek a ni si a. Ngaw hnuaiah kal zelin Herhzawl chu an pan ta nguah nguah mai chu a ni.
Hetih lai hian Kangzawl pasalṭha Thanglura leh pawih ho pawh innuai ṭan mek in an buai ve hle a, pawih ral ho hian an mahni rawn pui tur an rawn thawkchhuak tih an hriat tawh avangin an pawr thar viau kha a ni. Pasalṭha Thanglura te zam miau hek lo, an inralsai reng chu a ni. Lal fanu lah an la chhanchhuak hlei thei si lo, chu lal fanu chu an chhanchhuah hmasak zet lo chuan pawih ho bawh chu a har em bawk a ni.Pawih ral lam lahin Lal fanu an kawl tih hre ranin an bawh duh bik si lo, Thanglura te lam lahin Lal fanu chu an that mai ang tih hlauin an bawh lutuk ngam bik si lo! Thinrim fe chuan an awm reng ringawt mai a ni.
Vanhnuailiana pasalṭha Rala leh a hote pawhin chhak rawn pan zelin tlangval rual tam fe nen an rawn chho nguah nguah mai a, kawng zal nuam rawn zawhin an rawn kal thei phian lawi mai! Ni thum hnu velah chuan pawih ram an lut hman ngei ang le. Chhun lamah kal thei viau mahse zan lamah hian eng neih ṭhat loh nen an kal hlei thei ṭhin lo a ni.
Zan alo thlen meuh chuan Pasalṭha Selzama te ho pawh Herhzawl lam chu an hnaih ve ta hret hret a. Riahbuk sual nan hmun nuam deuh zel an thlang a, an ṭhahnem bawk a a tlim hmur mai le! Thanpuia te ṭhian ho pawhin sa kap zauh zauhin eitur tawk an nei ve reng chu a ni. Chu zan thla de tir veilamah chuan arsi chu hnaih takah awmin mi lu a khai ngei a, an hlawhtling dawn nia hria in an hlim hle chu a ni. Chutih rualin hmabak an la ngah viau chuan an hria a, Herhzawl thlen hlan mawlh chu a ni an nghahhlelh ni! Herhzawl aṭang hian Pasalṭha Thanglura te chu an hnaih tawh viau anga, an pui thei tawh anga, pawih ramah chho lehin Siampahranga khua thleng rawka han nawr chu an tum a ni. Khaw hrang hrang infin khawm an ni a titi pawh a hrang nuk zel mai chu a ni, amah erawh chu tum thuhmun an nih hlawm avang chuan an lungrual phian mai! Ṭawngkam mawi lo tuman an chhakchhuak lova, pasalṭha te thu an zawm ṭha em em a, tlawmngai takin engkim a ṭul an ti ho zel chu a ni.
........... ............ ............
Bawkmual lam ve thung kha...khatia pasalṭha leh tlangvalten an kalsan tak aṭang khan an buai chhunzawm a. A ṭhenin Lal tur chu thlan mai an duh laiin ṭhenkhatin upa te kutah awm rih se ti tawk an awm bawk si! Thulai lak a har ngei ang le..! Pasalṭha Hrangkhuma chuan thu lai an la a, an khaw mipui te chu upa ho rorelna hnuaiah an awm rih dawn ta chu a ni. An Lal Ṭhalura erawh an phuarna phelh sakin tumah chuan an be lem lova, hawi pawh hawi chhuak tawh lovin Lalinah chuan a lut a, a hrehawmna ni a herchhuak ta! Eng mah a sawi lova, a nun erawh a buai takzet a ni.Bawkmual khuaah hian Lal a ni leh angem tih chu chhanna hriat loh zawhna, mi inrinsiak huai huai chu a ni.
Pasalṭha Hrangkhuma hliam pawh uluk fe in Bawlpu in a enkawl a, a dam har kher lovang le! Pawih ral do tura chhuah ve kha a duhtak zet mai, amah erawh chu hliam a lo nei kher nen, an khaw dinhmun in a zir ta si lo nen a kal ve ta lo kha a ni. Chutih rualin ṭhu mai mai hman a ni bik lo, khaw chhung dinthar nen Zawlbuk sak ṭhat a ngai vei rawl nen hmabak a ngah chho hle chu a ni.
Hetia Lal te duhkhawp lohna te Lal te chungah helna te a lo awm hian dan pangngai chuan Lalten an dinhmun hum turin an che chhuak vat ṭhin a. Mahse Bawkmual dinhmun erawh a khirh takzet a, Lal a boral ta a ni si lo, a fate lah rorel thei tur an la awm si lo, Lusei fate chunga thil thleng zen zen lo a ni. Bawkmual Lal hian a nun asiam ṭhat tak zet chuan Lalna a la chang leh mahna...!
.......... .......... ..........
Chu zanah chuan arsi te pe chiai in Thla de ṭantir lah chuan mi lu a khai nen a thiang hle mai a. Thanpuia chu a ṭhiante an hnar sak sak tawh laiin a muhil ve thei der lo mai! Riahbuk uluk vak lova an sak aṭang chuan a tho chhuak leh ta ngawt a, buk kawta an mei chu thawm dim fe chuan an chhawm ṭha leh a, van vara arsi te chu an thlir leh vang vang a. Dim taka ke pen thawm hre chhawmin a lehhawi vat a, a hnung lawka Pasalṭha Chhunthanga lo ding ve reng mai chu a hmu ta....a ni chu rawn pen hnai zelin thawm dim fe chuan,
" Thana, i mu thei meuh na nge? Ti teh inkawm lawk ang hmiang!" ring hauh lo,fiah fel zet chuan a rawn ti a.
Thanpuia chuan lo melh pah chuan, " Pa Chhun, eng thil nge ni ta a!?" ti chuan a lo chhang ve mai a.
Pasalṭha Chhunthanga chu an hawi kual thuak thuak a, chutah zawi fiah si hian pehhel map lovin ti hian an ti a,
" Thana, i lungmawi i hloh daih a ni awm a, kha lungmawi kha a hlu hle a ni. A petu che khan lungmawi i hmuh kira i laklet hma loh chuan a be thei tawh lo che a, nang pawhin i hmu thei kher tawh lovang! I hmu chhuak zo tawh lo a nih phei chuan ram lama i ṭhian khan a hmu thei tawh lo kumkhua dawn che a ni. Chutih rualin i duh vang renga tibo i nih loh chuan i ṭhian rim tal kha i hre thei mahna( aw an thian a, zawi te bawk chuan) Hmuh leh vat tum ang che aw...!" a rawn ti chhuak ta hlawl mai a.
Thanpuia chuan makti zet chuan Pasalṭha Chhunthanga chu an melh ha a, Chhunthanga bawk chuan nui sang chuan,
" Pangen ngaw a kan awm lai khan i ṭhiannu pawh ka hmu a, i lungmawi i hloh thu kha a min hrilh a ni, pawi ka ti khawp mai! Taka kha ngaw chhunga kan awm lai khan ka ṭhiante khan min veng reng a, huai ho pawh an thinrim hle a ni. Khatia hma hruai tura ka sawm che khan kan ṭhianten hma an hruai ta a, huai ho kha kan tawn tlang thei zel mai a ni...! I ṭhiani khan a thlir reng che a, a rim erawh i hriat zeuh zeuh kha....!" an ti zui lehnghal zat mai le...
Thanpuia chu a inngaihtuah nasa tih a hriat theih a, chutia pasalṭha Chhunthangan ram lama a ṭhiannu chanchin a rawn sawi mai chu mak a ti ngang mai! Mahse inngaihtuah harh thutin pasalṭha te chuan ram lam ṭhian an nei ṭhin tih a hria a, tin, amah Chhuna ngat phei hi chu Zanriak buhfai pawh keng lova zan tam ram lama thang thei kha a ni.Thanpuia chu an inngaihtuah vang vang a, Varhva kama lengkir chunga a dinglai an rawn kah ṭum khan puk ah a uai lut hram kha a ni a. A ni ngei ang le, kha pukah khan a ipte pui a bun ngei a nih kha.... Ruhro te pawh lo awm nualin ṭhi leh dar pawh tam fe a awm ngei a nih kha.....khatah khan a lungmawi chu a hnutchhiah a ni ngat mai le.
Thanpuia chuan pasalṭha Chhuna chu an melh a, " Ka lawm e Pa Chhun, ka lawm takzet e!" a ti chhuak ta a. Chhunthanga pawh chuan a hrethiam hle a, a kiai suk a, a sawi tur a sawi zo ta bawk nen buk chhung lam chu a pansan ta a.
Thanpuia chu a inngaihtuah nasa ngang mai le, Khatia Pasalṭha Chhunthanga ten an khua rawn run an tum aṭang khan a lungmawi a kawl tawh lo tih kha a hria a, Chhirbi muala apa Zamkunga te nen an ramvah ṭum pawh khan Nghalchang a kah dawn khan nula rim kha a hria a nih kha.... A mumang lamah pawh an inhmuh theih miah loh te an ngaihtuah chhuak uai uai a, thil a hre thiam ta! He indona muala dam taka a let a nih chuan a lungmawi hmuh let chu a tih hmasak ber tur chu a ni.
Thanpuia mu thei lo chuan thawm dim fe chuan mei chu a chhawm nung ṭha zel a, a inngaihtuah muk fe mai! Chutah le....an hawi chhuak leh chiah chu a bul velah chuan tlangval rual lian fe fe tam tham tak chu chem lian fe fe kengin an lo ding ṭhuau mai a! Mak ti fe chuan an melh kual a, an thawm lah a hre hauh si lo! An pian te lah chu a ṭha fu vek a, pasalṭha tak vek an ni tih chu a hriat hliah hliah a ni, an hmel erawh a dam thluam a an hmelhmang chu sawi fiah thiam chiah lo mahse nula te ngainatzawng tak tur ṭhiau hi an ni. An pian a fuh fe hlawm a, an mitmeng erawh hringfate mitmeng ai chuan mawi zawkin a hria a ni. A mah chu an lo thlir ṭhap hlawm a, a Chempui lek chung chuan a ding chhuak ve ta a,an hotupa ni awm alang chu melhin,
" Tu khua leh tui nge in nih? Eng nge induh tak le!? " chang khal chuan an ti ve ta a. An mahni rawn chimih chu an tum lo ni hian a hria, tum se chuan an rawn ti tawh ngei ang le!
Chutah an zinga hmel ṭha deuh ber leh lian deuh ber chuan fiah fai tak hian,
" Ṭan tlanga Lalchungnunga khua leh tui te kan ni a, pasalṭha Huaitawna ka ni e, tunah hian in lama ṭanga in ral beih te beihpui tur che u in kan rawn pen chhuak a ni. Pawih pasalṭha te hi huai ho thiltihtheihna a thuam an ni a, i la hmachhawn ngei anga, chumi hunah chuan he chem hi i hmang dawn nia. Tin,in inmalbeihna ah reng reng i ke lam veng hmasa ṭhin ang che.... in inpawmchilh tak tak hunah in bulah kan awm ve reng ang... mahse mi tlemte chauh, kan nula ho ṭhiante chauhin min hmu thei thung ang.!" a rawn ti ta a, tin, chempui ṭha fe chu Thanpuia kutah chuan an hmehbel ta a, mihring pangngai an ni lovang tih chu a ring a, Ṭan tlang khua a awm pawh a hre lova, Lalchungnunga phei chu a hre lo takzet a ni. Chu chem an lek chiah chu a tha a za nghal at mai, eng emaw tak chuan a awm a, an lek vel chu a rin aiin a zang a an tuai a an nul vel a hman nuam tak tur chu a ni.
Chutah Huaitawna melh pah chuan chem chu an lek a, " Hei hi ka laksak ngawt thei lovang che u, nang ni pawhin in mamawh dawn asin!" tih pah chuan pek let chu an tum a.
Huaitawna chu lo nui sang chuan, " Thanpui, i ta tur a ni e, i tana kan rawn ken kan Lalnu min kentir a ni a,kha chempui nen kha chuan khawhnih pawh i run thei ang, mahse i huaisenna leh i chakna te hi a diklo zawngin i hman kan ring lova. Tin, kan mamawh hun a awm chuan kan rawn lam leh mai ang..! Kan kal a nge, kan i hmu leh vat dawn nia..." La nui sang chung chuan an ti a. A naute ho chu an mitmei a, an kal ta nghal a, ṭhal khaw ro lai hnahthel ro rik duh lai a nih tehreng nen tuman thawm an nei hauh lo a ni. Mak ti fe chuan Thanpuia chuan a thlir liam ta a.
A thil tawn teh nuai chu mak a ti hle a ni.Chempui lah chu a la keng reng bawk nen, mei bulah chuan an ṭhu a chu chempui chu an chian leh rih a, chempui pangngai ang tia tho chu a ni, mahse makna a nei tlat a ni. In lama falung an kawl ṭhin kha mak a tih tehreng nen hei pawh thilmak bawk a ni. Falung an kawl kha a tlawrh hluam thei a, a rukin a pa hian a hrufai ṭhin tih a hria, buh leh bala malswm dawnna a ni tihzawng kha a hria a. A pa dahṭhatna phei chu a hre hauh lo a ni, sawi chhuah zen zen pawh a phal ngai lova, ram aṭanga a rawn hawn a ni a khangte kha mi pek a ni angem le? Chau ve deuh mahse a muhil thei lo chu a ni, chhuak lo fe mahse taksa hahdam nan tiin an riahbuk lam chu a pan ve ta a.
......... ........... ............
Lasi nula hmel ṭha lui eltiang mai, a hmel ṭhat em avanga Chawngmawii (arsi eng kalh hming an phuah ) an tih chuan a ṭhian atana a duh em em Thanpuia chu a hmu thei ta hauh lo mai le! Buannel thlirin ni tin hun bi achhiar liam ta ṭhin a ni, an inkar pawh hnaih nana a tih hringfate leh lasi te kar zawmtu Lungmawi Thanpuia a pek kha a bo ta si a ni. Chu Lungmawi chu huai hovin an hriat chhuaha an lo lak hman hlauh phei chuan an Lalnu Chawngtinleri chuan a hrem ngei ang le! Hring fate kuta an hlan tawh chuan an ni tan chuan zawnchhuah a theih tawh si lo! Chu nula biangah chuan mittui a luang ngiai ngiai a, Thanpuia chu va hnaih mahse an in hmu thei tawh der si lo! Lungngaihna thli pui chuan a tuam vel mek chu a ni. Ni, Thanpuia lah pawih ral umin khawchhak a pan ve daih mai lehnghal a, lungmawi awmna nia a rin chu a hlat zawk telh telh mai chu a ni. Lungduh takte hmel duh takte hmuh theih loh tluka na leh hrehawm a awm thei dawn em ni!
An Lalnu chuan nula ho zawng zawng leh tlangval te chu a ko khawm vek a. An Lalpa chuan hringfate inkara buaina awm chungchang chu a sawi ta a.Huai ho leh Pawih pasalṭha te inthurual dan chu a sawi dap dap a, pawih ho chuan hnehna an chang a nih ngai chuan an ni pawh um chhuah an nih turte thlengin a hrilh fai ta leng a. Hringfate indona muala tel ve an duh ngai lo na a, tun ṭum chu Huai thil tihtheihna a tel ve avang chuan an tlangvalte chu tirhchhuah an tum ve ta chu a ni. Lasi tlangval Huaitawna ho chuan Indona mualah an pen lut ve dawn ta! Chung tlangval pian ṭha fe fe, mitmeng mawi tak tak te chu Lentlang lam pan turin an chhuak ve ta. Heng tlangval ho hian a hring a hranin hringfate kut an thlak thiang lova, huai ho puihte leh Huai inrawlh tur an dang ve thung dawn a ni.
......... ............ ..........
Serzawl khua chu lo hal turin an inpeih ta hle a, meikang/ lohal um chhuah sa lo channa tur khan ṭha fe fe ah chuan pasalṭha te an awm far a, in za nufa ram bawh chin zawng a zau fe mai le! Tukṭhuan bar khamah chuan kawtchhuah lungdawhah chuan Serzawl val rualte leh pasalṭha Kang in a umchhuah sa lo chang turte an ther ta fur mai le! An kim khat ta tih chuan kal zai an rel a, tlangval lungleng zual deuhte an zai leh ta luah luah mai le.... Seifate hunlaia lo an hal reng reng hian an fimkhur hle a, thli beng dan a dik em, mei lu khaina a fuh dawn em, engtin nge an hal ṭhat theih ang tih zawng zawng an dawn hmasa vek ṭhin a ni.
Chutah Lal pitar thih kuma an zau lam pan chuan an liam ta hlawm a. Val upaten awmna tur ṭheuh siamin an pan ta sang sang mai le! Chappui an han rawh ṭan ta, a alh êng sen ṭan ta, Zamkunga pawh meikang um chhuah sa chang pawlah a ṭang ve a, chung chappui kang puak dur dur te chuan an khawdaia Chawntui nena an inkahna a hriat chhuah tir zawk zawk mai chu a ni. Meikhu in ni a khar a, a nguai ta rawih a, chappui duhtawka hem ṭan tawh han kang zet chu a nasa hle, boruakah kang vap te a leng chum chum mai chu a ni.
Lohal um chhuah sa chang pawl pawh an hlawhtling hle a, an lohal an zawh a innghahkhawmna hmun an thlen chuan sa tin chu an mu far ta chu a ni. Khaw mipui in tinte sem tham fe chu a awm mai reng a ni. Lal sa tur pawh a tam ta hle mai le! Val upate leh Pasalṭhaten an lohal chu an han thlir leh zet a, a kang fai hneh hle mai, an hlim kher mai le! Mangkhawh tur nei mang pawh an awm lo hial a ni. Thlai chi thlak a chakawm tawh hle a ni, thing lian pui pui te zawng alo la in mut khu vung vung mai le! An lohal tuk chiah hi kangdaih ni a nih avangin tumah kangvara liam nghal mai lovin nilengin in lamah an awm thung a, vut duk rah palh laka an himna a ni. Rampui chang ṭha a ni bawk a, hlo a har lo tawp ang le!
An sa te chu chan nghalin an han insem ta hlawm a, an hlim hle a ni. Khawchhung in tin daih chuan an chhep thei hial a ni. Hetiang hunah hian hmeithai leh parawlte an hmaih ngai hauh lo,chu chu an nuna bet tlat dana an neih chu a ni. Losul haw hma fe chuan hlim takin an haw leh ta...!
Tunah meuh zawng pasalṭha tan pawh ramvahna ni avang dawn ta, thlai chi thlak leh thlam sakin bul an ṭan ang a, Ruahthimpui khalha buh tuh a ngai leh dawn si! Chutah hnuhpui lakin an zawm zat ang a Vangpui an nghakhlel leh hle dawn chu a ni.
.......... ............. .............
Ni thum zet an kal leh hnu chuan Herhzawl khua chu thingphur haw hun vel chuan Pasalṭha Selzama leh a hote chuan an thleng ta! An ralven buk te pawh hmu pha rengin an khua chu an lo hung uluk hle tawh a ni. Pasalṭha Tlanga chuan a naute pahnih chu Herhzawl lal hnenah a tir ta thuai a, an ni ho chu Herhzawl kawtchhuah ah chuan an lo ṭhu tlim hmur mai le! Ṭhut muan pahin an vaibel te an han la kai a, meilung nei ṭha deuh ta a rim ngei mai! Eng tin nge Herhzawl lal hian a lo chhan ang tih chu an nghak ta far mai le! Pasalṭha Tlanga naute pawh lo kir lehin Herhzawl tlangval tlem azawngin an rawn zui a, Lalin khawchhung lut phawt turin a duh alo ni. Khaw chhung lut tur chuan kal an han siam leh ta. Herhzawl Lal leh upaten Luhkasang aṭanga an lo thlir chuan ṭhahnem hi an ti hle a, an thla ava muang tawh tehlul em! Herhzawl khua erawh an lal fanu Ngurpuii an la chhanchhuah loh avang chuan an lawm a la kim lo a ni.
Pasalṭha Chhunthangan hma a hruai a, Herhzawl khua ah hian ṭum hnih khat a lo zin tawh a, Herhzawl Lalin Chhunthanga te ho a hmuh chuan a lo chiau au vat mai a. Tukṭhuan an bar leh bar loh te an lo zawt vat a, an lo lawm hle a ni. Thil awm dan leh boruak an han inzawt a, Herhzawl val rual tam fe pasalṭha Thanglura Kangzawl pasalṭha pui tura an liam tawh thu te an lo hrilh var a . Chutah pasalṭha Tlanga chuan Bawkmual chanchin a sawi ve ta thung a an ngawi ta ṭhap mai, a sawitu in a sawi thiam bawk a ngaihnawm an tiin a chang leh an ner leh nung nung ṭhin! Lal chapo chuan a thil tih a tuar a ni an lo ti ve vek mai! Chutih lai chuan Herhzawl nulaten tuisik leh zupui chu mau theiin an lo sem ve zak zak mai, tuisik thiang tui tak han lem hnu a zupui eng kak mai han thawkkhat leh meuh chu hrawk a fah viau ta ve ang le!
Pasalṭha Selzama chuan Herhzawl lal hnenah chuan, " Lalpa min hrethiam ula, kan unaute puih an ngai viau tawh ang, Lentlang chu kan pan leh tawh a nge!" an tih chuan Lal chuan awm a ti hle a. Chutih lai chuan zanriah fai an pai tur chu Lal kawmchar ah a lo vum thur tawh a lo ni! Herhzawl Lal Lalngura Lal upa ve tawh tak hian a lo dawn kim hle a ni. Herhzawl Lal chuan,
" Pasalṭha te u, in zanriah fai tur hi in zawh tawk ak zet ula, in kal dawn nia. Min hnial hauh suh ang che u, ka fanu rawn hruai haw ula hlim takin lo kir leh ang che u, tin, Lusei tlangval te u, rawn hlawhtling mawlh ang che u" an ti a, a vaibel a pet leh ta rih a. Hetiang dinhmunah pawh pangngai takin ala awm thei hi Lal ṭha tak chu a ni an ti sap hlawm a.
Selzama te ho chuan hnial fe mahse an tilui tlat si, an theih tawkin an ipte ah chuan faisa chu an ak ta hlawm a. Lawmthu sawi mawlh mawlh chung chuan Lentlang pan chuan an kal zui leh ta!
Zanhnih an thang leh hnu chuan lentlang chu an hnaih ta hle mai! Pawih ram chhung an dai lut ṭan ta, thawm dim ṭan in uluk zawka inremin kal an han siam leh chu Silai puak zawt zawt thawm an hre ta!
( chhunzawm tur)
( Comment lam hi inchan a ni a, ṭan in lak a ngai ve hle ! Comment hian phurna min pe a, ka ti hram hram ṭhin. Han uar sauh sauh teh u)
(PASALṬHA THANPUIA)
( M.Lusei Palian)
........... ........ .............
Rei vaklo an ṭhut leh hnu chuan Pasalṭha Chhunthanga chu a rawn ding chhuak ta.....
" Aw le, tlangval tlawmngai te u, Kan Lusei puite kan puihna mamawh ngawih ngawih in an awm a, tunah hian Herhzawl kan pan nghal anga.... theih anga chakin kal kan tum dawn nia, kan Bawkmual valte hian kawng chin an hre ngei anga, hma min hruaisak se a ṭha a nge..!" tih pah chuan Dara te lam chu an melh nghal zat mai a, an ni pawh an lo bu ve nghut mai a. Iptepui akin an silai an pu a, an kal zui nghal chu a ni ta mai! Kalkawng thui tak an kal leh ṭau ṭau dawn a ni.
Ni, Lusei fa Duhlian ṭawng hmang za hote hian indo in inrun ve mahse hnam dang an rawn len ṭum chuan an do tlang leh vek si ṭhin! Ṭangrual in Lalte inthurualin pasalṭha hoten thih ngam lu pu in an bei ngat ngat ṭhin a khawi Lal mahin pen khat pawh a hnung tawlh an duh ngai lo a ni.Hetih huna pasalṭha leh tlangval tir chhuak ve lo khua hi an hre ran ṭhin nghe nghe a ni. Tlangval leh pasalṭhate hian an ram tana thih hi an hreh ngai hauh lova, tih ngei ngei tur ah an ngai zawk hial a ni. Lusei lalte hi inpawng nek ve fovin thu inhmu tawn chiah lo ṭhin mahse a hunah chuan an ṭangrual tlang ngei ngei a ni. Tuna pawih ral nena an innawr tawn hi Lusei hote thlang an tlak hnu a pawih a huhova an do ṭumkhatna a ni.Pawih ho avanga thlang tla zel an ni, chuti chung pawha an rawn do hi an lai a na takzet a, tawm tawk khawpa han nawr chu an duhsam ber a ni.
Dara chuan hma an hruai a kawng chin a hre phian mai! Tlangval rual ngang an ni a, an kal thei hle zel mai. Chuti zat lusei val rual chu an huphurhawm hle ta ve ang le! Chhak pawih ho nawr tawm turin an fehchhuak mek a ni si a. Ngaw hnuaiah kal zelin Herhzawl chu an pan ta nguah nguah mai chu a ni.
Hetih lai hian Kangzawl pasalṭha Thanglura leh pawih ho pawh innuai ṭan mek in an buai ve hle a, pawih ral ho hian an mahni rawn pui tur an rawn thawkchhuak tih an hriat tawh avangin an pawr thar viau kha a ni. Pasalṭha Thanglura te zam miau hek lo, an inralsai reng chu a ni. Lal fanu lah an la chhanchhuak hlei thei si lo, chu lal fanu chu an chhanchhuah hmasak zet lo chuan pawih ho bawh chu a har em bawk a ni.Pawih ral lam lahin Lal fanu an kawl tih hre ranin an bawh duh bik si lo, Thanglura te lam lahin Lal fanu chu an that mai ang tih hlauin an bawh lutuk ngam bik si lo! Thinrim fe chuan an awm reng ringawt mai a ni.
Vanhnuailiana pasalṭha Rala leh a hote pawhin chhak rawn pan zelin tlangval rual tam fe nen an rawn chho nguah nguah mai a, kawng zal nuam rawn zawhin an rawn kal thei phian lawi mai! Ni thum hnu velah chuan pawih ram an lut hman ngei ang le. Chhun lamah kal thei viau mahse zan lamah hian eng neih ṭhat loh nen an kal hlei thei ṭhin lo a ni.
Zan alo thlen meuh chuan Pasalṭha Selzama te ho pawh Herhzawl lam chu an hnaih ve ta hret hret a. Riahbuk sual nan hmun nuam deuh zel an thlang a, an ṭhahnem bawk a a tlim hmur mai le! Thanpuia te ṭhian ho pawhin sa kap zauh zauhin eitur tawk an nei ve reng chu a ni. Chu zan thla de tir veilamah chuan arsi chu hnaih takah awmin mi lu a khai ngei a, an hlawhtling dawn nia hria in an hlim hle chu a ni. Chutih rualin hmabak an la ngah viau chuan an hria a, Herhzawl thlen hlan mawlh chu a ni an nghahhlelh ni! Herhzawl aṭang hian Pasalṭha Thanglura te chu an hnaih tawh viau anga, an pui thei tawh anga, pawih ramah chho lehin Siampahranga khua thleng rawka han nawr chu an tum a ni. Khaw hrang hrang infin khawm an ni a titi pawh a hrang nuk zel mai chu a ni, amah erawh chu tum thuhmun an nih hlawm avang chuan an lungrual phian mai! Ṭawngkam mawi lo tuman an chhakchhuak lova, pasalṭha te thu an zawm ṭha em em a, tlawmngai takin engkim a ṭul an ti ho zel chu a ni.
........... ............ ............
Bawkmual lam ve thung kha...khatia pasalṭha leh tlangvalten an kalsan tak aṭang khan an buai chhunzawm a. A ṭhenin Lal tur chu thlan mai an duh laiin ṭhenkhatin upa te kutah awm rih se ti tawk an awm bawk si! Thulai lak a har ngei ang le..! Pasalṭha Hrangkhuma chuan thu lai an la a, an khaw mipui te chu upa ho rorelna hnuaiah an awm rih dawn ta chu a ni. An Lal Ṭhalura erawh an phuarna phelh sakin tumah chuan an be lem lova, hawi pawh hawi chhuak tawh lovin Lalinah chuan a lut a, a hrehawmna ni a herchhuak ta! Eng mah a sawi lova, a nun erawh a buai takzet a ni.Bawkmual khuaah hian Lal a ni leh angem tih chu chhanna hriat loh zawhna, mi inrinsiak huai huai chu a ni.
Pasalṭha Hrangkhuma hliam pawh uluk fe in Bawlpu in a enkawl a, a dam har kher lovang le! Pawih ral do tura chhuah ve kha a duhtak zet mai, amah erawh chu hliam a lo nei kher nen, an khaw dinhmun in a zir ta si lo nen a kal ve ta lo kha a ni. Chutih rualin ṭhu mai mai hman a ni bik lo, khaw chhung dinthar nen Zawlbuk sak ṭhat a ngai vei rawl nen hmabak a ngah chho hle chu a ni.
Hetia Lal te duhkhawp lohna te Lal te chungah helna te a lo awm hian dan pangngai chuan Lalten an dinhmun hum turin an che chhuak vat ṭhin a. Mahse Bawkmual dinhmun erawh a khirh takzet a, Lal a boral ta a ni si lo, a fate lah rorel thei tur an la awm si lo, Lusei fate chunga thil thleng zen zen lo a ni. Bawkmual Lal hian a nun asiam ṭhat tak zet chuan Lalna a la chang leh mahna...!
.......... .......... ..........
Chu zanah chuan arsi te pe chiai in Thla de ṭantir lah chuan mi lu a khai nen a thiang hle mai a. Thanpuia chu a ṭhiante an hnar sak sak tawh laiin a muhil ve thei der lo mai! Riahbuk uluk vak lova an sak aṭang chuan a tho chhuak leh ta ngawt a, buk kawta an mei chu thawm dim fe chuan an chhawm ṭha leh a, van vara arsi te chu an thlir leh vang vang a. Dim taka ke pen thawm hre chhawmin a lehhawi vat a, a hnung lawka Pasalṭha Chhunthanga lo ding ve reng mai chu a hmu ta....a ni chu rawn pen hnai zelin thawm dim fe chuan,
" Thana, i mu thei meuh na nge? Ti teh inkawm lawk ang hmiang!" ring hauh lo,fiah fel zet chuan a rawn ti a.
Thanpuia chuan lo melh pah chuan, " Pa Chhun, eng thil nge ni ta a!?" ti chuan a lo chhang ve mai a.
Pasalṭha Chhunthanga chu an hawi kual thuak thuak a, chutah zawi fiah si hian pehhel map lovin ti hian an ti a,
" Thana, i lungmawi i hloh daih a ni awm a, kha lungmawi kha a hlu hle a ni. A petu che khan lungmawi i hmuh kira i laklet hma loh chuan a be thei tawh lo che a, nang pawhin i hmu thei kher tawh lovang! I hmu chhuak zo tawh lo a nih phei chuan ram lama i ṭhian khan a hmu thei tawh lo kumkhua dawn che a ni. Chutih rualin i duh vang renga tibo i nih loh chuan i ṭhian rim tal kha i hre thei mahna( aw an thian a, zawi te bawk chuan) Hmuh leh vat tum ang che aw...!" a rawn ti chhuak ta hlawl mai a.
Thanpuia chuan makti zet chuan Pasalṭha Chhunthanga chu an melh ha a, Chhunthanga bawk chuan nui sang chuan,
" Pangen ngaw a kan awm lai khan i ṭhiannu pawh ka hmu a, i lungmawi i hloh thu kha a min hrilh a ni, pawi ka ti khawp mai! Taka kha ngaw chhunga kan awm lai khan ka ṭhiante khan min veng reng a, huai ho pawh an thinrim hle a ni. Khatia hma hruai tura ka sawm che khan kan ṭhianten hma an hruai ta a, huai ho kha kan tawn tlang thei zel mai a ni...! I ṭhiani khan a thlir reng che a, a rim erawh i hriat zeuh zeuh kha....!" an ti zui lehnghal zat mai le...
Thanpuia chu a inngaihtuah nasa tih a hriat theih a, chutia pasalṭha Chhunthangan ram lama a ṭhiannu chanchin a rawn sawi mai chu mak a ti ngang mai! Mahse inngaihtuah harh thutin pasalṭha te chuan ram lam ṭhian an nei ṭhin tih a hria a, tin, amah Chhuna ngat phei hi chu Zanriak buhfai pawh keng lova zan tam ram lama thang thei kha a ni.Thanpuia chu an inngaihtuah vang vang a, Varhva kama lengkir chunga a dinglai an rawn kah ṭum khan puk ah a uai lut hram kha a ni a. A ni ngei ang le, kha pukah khan a ipte pui a bun ngei a nih kha.... Ruhro te pawh lo awm nualin ṭhi leh dar pawh tam fe a awm ngei a nih kha.....khatah khan a lungmawi chu a hnutchhiah a ni ngat mai le.
Thanpuia chuan pasalṭha Chhuna chu an melh a, " Ka lawm e Pa Chhun, ka lawm takzet e!" a ti chhuak ta a. Chhunthanga pawh chuan a hrethiam hle a, a kiai suk a, a sawi tur a sawi zo ta bawk nen buk chhung lam chu a pansan ta a.
Thanpuia chu a inngaihtuah nasa ngang mai le, Khatia Pasalṭha Chhunthanga ten an khua rawn run an tum aṭang khan a lungmawi a kawl tawh lo tih kha a hria a, Chhirbi muala apa Zamkunga te nen an ramvah ṭum pawh khan Nghalchang a kah dawn khan nula rim kha a hria a nih kha.... A mumang lamah pawh an inhmuh theih miah loh te an ngaihtuah chhuak uai uai a, thil a hre thiam ta! He indona muala dam taka a let a nih chuan a lungmawi hmuh let chu a tih hmasak ber tur chu a ni.
Thanpuia mu thei lo chuan thawm dim fe chuan mei chu a chhawm nung ṭha zel a, a inngaihtuah muk fe mai! Chutah le....an hawi chhuak leh chiah chu a bul velah chuan tlangval rual lian fe fe tam tham tak chu chem lian fe fe kengin an lo ding ṭhuau mai a! Mak ti fe chuan an melh kual a, an thawm lah a hre hauh si lo! An pian te lah chu a ṭha fu vek a, pasalṭha tak vek an ni tih chu a hriat hliah hliah a ni, an hmel erawh a dam thluam a an hmelhmang chu sawi fiah thiam chiah lo mahse nula te ngainatzawng tak tur ṭhiau hi an ni. An pian a fuh fe hlawm a, an mitmeng erawh hringfate mitmeng ai chuan mawi zawkin a hria a ni. A mah chu an lo thlir ṭhap hlawm a, a Chempui lek chung chuan a ding chhuak ve ta a,an hotupa ni awm alang chu melhin,
" Tu khua leh tui nge in nih? Eng nge induh tak le!? " chang khal chuan an ti ve ta a. An mahni rawn chimih chu an tum lo ni hian a hria, tum se chuan an rawn ti tawh ngei ang le!
Chutah an zinga hmel ṭha deuh ber leh lian deuh ber chuan fiah fai tak hian,
" Ṭan tlanga Lalchungnunga khua leh tui te kan ni a, pasalṭha Huaitawna ka ni e, tunah hian in lama ṭanga in ral beih te beihpui tur che u in kan rawn pen chhuak a ni. Pawih pasalṭha te hi huai ho thiltihtheihna a thuam an ni a, i la hmachhawn ngei anga, chumi hunah chuan he chem hi i hmang dawn nia. Tin,in inmalbeihna ah reng reng i ke lam veng hmasa ṭhin ang che.... in inpawmchilh tak tak hunah in bulah kan awm ve reng ang... mahse mi tlemte chauh, kan nula ho ṭhiante chauhin min hmu thei thung ang.!" a rawn ti ta a, tin, chempui ṭha fe chu Thanpuia kutah chuan an hmehbel ta a, mihring pangngai an ni lovang tih chu a ring a, Ṭan tlang khua a awm pawh a hre lova, Lalchungnunga phei chu a hre lo takzet a ni. Chu chem an lek chiah chu a tha a za nghal at mai, eng emaw tak chuan a awm a, an lek vel chu a rin aiin a zang a an tuai a an nul vel a hman nuam tak tur chu a ni.
Chutah Huaitawna melh pah chuan chem chu an lek a, " Hei hi ka laksak ngawt thei lovang che u, nang ni pawhin in mamawh dawn asin!" tih pah chuan pek let chu an tum a.
Huaitawna chu lo nui sang chuan, " Thanpui, i ta tur a ni e, i tana kan rawn ken kan Lalnu min kentir a ni a,kha chempui nen kha chuan khawhnih pawh i run thei ang, mahse i huaisenna leh i chakna te hi a diklo zawngin i hman kan ring lova. Tin, kan mamawh hun a awm chuan kan rawn lam leh mai ang..! Kan kal a nge, kan i hmu leh vat dawn nia..." La nui sang chung chuan an ti a. A naute ho chu an mitmei a, an kal ta nghal a, ṭhal khaw ro lai hnahthel ro rik duh lai a nih tehreng nen tuman thawm an nei hauh lo a ni. Mak ti fe chuan Thanpuia chuan a thlir liam ta a.
A thil tawn teh nuai chu mak a ti hle a ni.Chempui lah chu a la keng reng bawk nen, mei bulah chuan an ṭhu a chu chempui chu an chian leh rih a, chempui pangngai ang tia tho chu a ni, mahse makna a nei tlat a ni. In lama falung an kawl ṭhin kha mak a tih tehreng nen hei pawh thilmak bawk a ni. Falung an kawl kha a tlawrh hluam thei a, a rukin a pa hian a hrufai ṭhin tih a hria, buh leh bala malswm dawnna a ni tihzawng kha a hria a. A pa dahṭhatna phei chu a hre hauh lo a ni, sawi chhuah zen zen pawh a phal ngai lova, ram aṭanga a rawn hawn a ni a khangte kha mi pek a ni angem le? Chau ve deuh mahse a muhil thei lo chu a ni, chhuak lo fe mahse taksa hahdam nan tiin an riahbuk lam chu a pan ve ta a.
......... ........... ............
Lasi nula hmel ṭha lui eltiang mai, a hmel ṭhat em avanga Chawngmawii (arsi eng kalh hming an phuah ) an tih chuan a ṭhian atana a duh em em Thanpuia chu a hmu thei ta hauh lo mai le! Buannel thlirin ni tin hun bi achhiar liam ta ṭhin a ni, an inkar pawh hnaih nana a tih hringfate leh lasi te kar zawmtu Lungmawi Thanpuia a pek kha a bo ta si a ni. Chu Lungmawi chu huai hovin an hriat chhuaha an lo lak hman hlauh phei chuan an Lalnu Chawngtinleri chuan a hrem ngei ang le! Hring fate kuta an hlan tawh chuan an ni tan chuan zawnchhuah a theih tawh si lo! Chu nula biangah chuan mittui a luang ngiai ngiai a, Thanpuia chu va hnaih mahse an in hmu thei tawh der si lo! Lungngaihna thli pui chuan a tuam vel mek chu a ni. Ni, Thanpuia lah pawih ral umin khawchhak a pan ve daih mai lehnghal a, lungmawi awmna nia a rin chu a hlat zawk telh telh mai chu a ni. Lungduh takte hmel duh takte hmuh theih loh tluka na leh hrehawm a awm thei dawn em ni!
An Lalnu chuan nula ho zawng zawng leh tlangval te chu a ko khawm vek a. An Lalpa chuan hringfate inkara buaina awm chungchang chu a sawi ta a.Huai ho leh Pawih pasalṭha te inthurual dan chu a sawi dap dap a, pawih ho chuan hnehna an chang a nih ngai chuan an ni pawh um chhuah an nih turte thlengin a hrilh fai ta leng a. Hringfate indona muala tel ve an duh ngai lo na a, tun ṭum chu Huai thil tihtheihna a tel ve avang chuan an tlangvalte chu tirhchhuah an tum ve ta chu a ni. Lasi tlangval Huaitawna ho chuan Indona mualah an pen lut ve dawn ta! Chung tlangval pian ṭha fe fe, mitmeng mawi tak tak te chu Lentlang lam pan turin an chhuak ve ta. Heng tlangval ho hian a hring a hranin hringfate kut an thlak thiang lova, huai ho puihte leh Huai inrawlh tur an dang ve thung dawn a ni.
......... ............ ..........
Serzawl khua chu lo hal turin an inpeih ta hle a, meikang/ lohal um chhuah sa lo channa tur khan ṭha fe fe ah chuan pasalṭha te an awm far a, in za nufa ram bawh chin zawng a zau fe mai le! Tukṭhuan bar khamah chuan kawtchhuah lungdawhah chuan Serzawl val rualte leh pasalṭha Kang in a umchhuah sa lo chang turte an ther ta fur mai le! An kim khat ta tih chuan kal zai an rel a, tlangval lungleng zual deuhte an zai leh ta luah luah mai le.... Seifate hunlaia lo an hal reng reng hian an fimkhur hle a, thli beng dan a dik em, mei lu khaina a fuh dawn em, engtin nge an hal ṭhat theih ang tih zawng zawng an dawn hmasa vek ṭhin a ni.
Chutah Lal pitar thih kuma an zau lam pan chuan an liam ta hlawm a. Val upaten awmna tur ṭheuh siamin an pan ta sang sang mai le! Chappui an han rawh ṭan ta, a alh êng sen ṭan ta, Zamkunga pawh meikang um chhuah sa chang pawlah a ṭang ve a, chung chappui kang puak dur dur te chuan an khawdaia Chawntui nena an inkahna a hriat chhuah tir zawk zawk mai chu a ni. Meikhu in ni a khar a, a nguai ta rawih a, chappui duhtawka hem ṭan tawh han kang zet chu a nasa hle, boruakah kang vap te a leng chum chum mai chu a ni.
Lohal um chhuah sa chang pawl pawh an hlawhtling hle a, an lohal an zawh a innghahkhawmna hmun an thlen chuan sa tin chu an mu far ta chu a ni. Khaw mipui in tinte sem tham fe chu a awm mai reng a ni. Lal sa tur pawh a tam ta hle mai le! Val upate leh Pasalṭhaten an lohal chu an han thlir leh zet a, a kang fai hneh hle mai, an hlim kher mai le! Mangkhawh tur nei mang pawh an awm lo hial a ni. Thlai chi thlak a chakawm tawh hle a ni, thing lian pui pui te zawng alo la in mut khu vung vung mai le! An lohal tuk chiah hi kangdaih ni a nih avangin tumah kangvara liam nghal mai lovin nilengin in lamah an awm thung a, vut duk rah palh laka an himna a ni. Rampui chang ṭha a ni bawk a, hlo a har lo tawp ang le!
An sa te chu chan nghalin an han insem ta hlawm a, an hlim hle a ni. Khawchhung in tin daih chuan an chhep thei hial a ni. Hetiang hunah hian hmeithai leh parawlte an hmaih ngai hauh lo,chu chu an nuna bet tlat dana an neih chu a ni. Losul haw hma fe chuan hlim takin an haw leh ta...!
Tunah meuh zawng pasalṭha tan pawh ramvahna ni avang dawn ta, thlai chi thlak leh thlam sakin bul an ṭan ang a, Ruahthimpui khalha buh tuh a ngai leh dawn si! Chutah hnuhpui lakin an zawm zat ang a Vangpui an nghakhlel leh hle dawn chu a ni.
.......... ............. .............
Ni thum zet an kal leh hnu chuan Herhzawl khua chu thingphur haw hun vel chuan Pasalṭha Selzama leh a hote chuan an thleng ta! An ralven buk te pawh hmu pha rengin an khua chu an lo hung uluk hle tawh a ni. Pasalṭha Tlanga chuan a naute pahnih chu Herhzawl lal hnenah a tir ta thuai a, an ni ho chu Herhzawl kawtchhuah ah chuan an lo ṭhu tlim hmur mai le! Ṭhut muan pahin an vaibel te an han la kai a, meilung nei ṭha deuh ta a rim ngei mai! Eng tin nge Herhzawl lal hian a lo chhan ang tih chu an nghak ta far mai le! Pasalṭha Tlanga naute pawh lo kir lehin Herhzawl tlangval tlem azawngin an rawn zui a, Lalin khawchhung lut phawt turin a duh alo ni. Khaw chhung lut tur chuan kal an han siam leh ta. Herhzawl Lal leh upaten Luhkasang aṭanga an lo thlir chuan ṭhahnem hi an ti hle a, an thla ava muang tawh tehlul em! Herhzawl khua erawh an lal fanu Ngurpuii an la chhanchhuah loh avang chuan an lawm a la kim lo a ni.
Pasalṭha Chhunthangan hma a hruai a, Herhzawl khua ah hian ṭum hnih khat a lo zin tawh a, Herhzawl Lalin Chhunthanga te ho a hmuh chuan a lo chiau au vat mai a. Tukṭhuan an bar leh bar loh te an lo zawt vat a, an lo lawm hle a ni. Thil awm dan leh boruak an han inzawt a, Herhzawl val rual tam fe pasalṭha Thanglura Kangzawl pasalṭha pui tura an liam tawh thu te an lo hrilh var a . Chutah pasalṭha Tlanga chuan Bawkmual chanchin a sawi ve ta thung a an ngawi ta ṭhap mai, a sawitu in a sawi thiam bawk a ngaihnawm an tiin a chang leh an ner leh nung nung ṭhin! Lal chapo chuan a thil tih a tuar a ni an lo ti ve vek mai! Chutih lai chuan Herhzawl nulaten tuisik leh zupui chu mau theiin an lo sem ve zak zak mai, tuisik thiang tui tak han lem hnu a zupui eng kak mai han thawkkhat leh meuh chu hrawk a fah viau ta ve ang le!
Pasalṭha Selzama chuan Herhzawl lal hnenah chuan, " Lalpa min hrethiam ula, kan unaute puih an ngai viau tawh ang, Lentlang chu kan pan leh tawh a nge!" an tih chuan Lal chuan awm a ti hle a. Chutih lai chuan zanriah fai an pai tur chu Lal kawmchar ah a lo vum thur tawh a lo ni! Herhzawl Lal Lalngura Lal upa ve tawh tak hian a lo dawn kim hle a ni. Herhzawl Lal chuan,
" Pasalṭha te u, in zanriah fai tur hi in zawh tawk ak zet ula, in kal dawn nia. Min hnial hauh suh ang che u, ka fanu rawn hruai haw ula hlim takin lo kir leh ang che u, tin, Lusei tlangval te u, rawn hlawhtling mawlh ang che u" an ti a, a vaibel a pet leh ta rih a. Hetiang dinhmunah pawh pangngai takin ala awm thei hi Lal ṭha tak chu a ni an ti sap hlawm a.
Selzama te ho chuan hnial fe mahse an tilui tlat si, an theih tawkin an ipte ah chuan faisa chu an ak ta hlawm a. Lawmthu sawi mawlh mawlh chung chuan Lentlang pan chuan an kal zui leh ta!
Zanhnih an thang leh hnu chuan lentlang chu an hnaih ta hle mai! Pawih ram chhung an dai lut ṭan ta, thawm dim ṭan in uluk zawka inremin kal an han siam leh chu Silai puak zawt zawt thawm an hre ta!
( chhunzawm tur)
( Comment lam hi inchan a ni a, ṭan in lak a ngai ve hle ! Comment hian phurna min pe a, ka ti hram hram ṭhin. Han uar sauh sauh teh u)
A ngaihnawm lutuk. Ka chhiar laklawh phei chuan ka tlaivar lo chauh zel
ReplyDelete