LUNGRENG NGÂW..S-2...(14)..
LUNGRENG NGÂW.....S-2.....14...
(PASALṬHA THANPUIA)
( M.Lusei Palian)
........... ........ .............
Pasalṭha Selzama te chuan Bawkmual Lungdawh an thleng ta, chutah an lam pana tlangval sawm vel rawn kal chu an hmu zui a, an hma hruaitu chu pasalṭha tak a ni tih a hriat mai a, Tlanga chuan chu pasaṭha chu a hre tawh ngat mai le.... An rawn hnaih ta kher mai! Chutah Bawkmual pasalṭha Hrangkhuma leh a naute an ni tih a hre ta! Hrangkhuma chuan Tlanga chu a rawn pan nghal var mai a,
" Eh.... Teh hlawl chuan le....Tlanga Vanphai pasalṭha te ni rengin....pawihai a awm e lo? Kan Lalnu thu hmu a rawn penchhuak kan ni e!" A rawn ti chhuak nghal a.
Chutah Tlanga chuan, " Hranga, inhmuh lohna a rei ta hle mai maw.... pawi pang awm tehreng e, pawih ral in inkhua rawn run tumin an rawn pan mek che u a, he thu hi Chawntui run tum pawih ral ho ka aṭanga kan hriat ngei a ni...! An ni chu hei kan pasalṭha Selzama ( a bula mi chu an melh a) te ho hian an lo chimih ta a ni. In khua rawn chhana rawn pui tur che u in zan la la in pangen ngaw kan rawn paltlang a, lawm taka ruangin in Lal chuan kan puihna a mamawh loh thu a lo chhakchhuak a ni awm e, kan tan chuan alawmawm fa lua loh a ni, rawn chian ngat kan duh a ni...!" a han ti chang ve ta nghat mai.
Pasalṭha Selzama chu rawn ṭawngchhuak ve nghal zatin, " Kan chhak pawih hote intel khawmin Lusei lalte run turin ṭhuang eng emaw zatin an rawn thawk a, in khua pawh an hmabak in ni e. Mahse in Lal chuan kan ṭhiante an ni e zuk ti mauh a....In Lal Ṭhalura chu kan han be ve reng reng a nge. " a rawn tichhuak ve ta a.
Chung thu an han hriat meuh chuan Pasalṭha Hrangkhuma leh a naute chu an thum hak mai a, thu chiang lo ruaia an hriat kha an han hrechiang ta chu a ni, an buai hle mai le! Kut pui hman an tum ni tak a ni vei rawl nen...An Lal thiltih dan chu mak an ti ve hle mai! Hrangkhuama chuan,
" Eh... pawih ral lam maw ni a? Kan Lal hian Zupui a zing ruih a ni ngei mai! Sesih mual neih kumin pawih ho nen inremna kan nei a chu chu a lo chapo pui a ni ngei ang! A zia lo hle mai..... aw le, han hmuh induh chuan in hmu ngei tur a ni, ti r'u keini pawhin kan lo zui ang che u..! Pangen ngaw in rawn zan pelh a maw....? In rawn thawk rip hle mai ka ti! " chek tlak tlak chung chuan a ti ve ta a.
Hrangkhuma chu a inher a a tlangval hruaite pawh chuan zui ve nghal in , Bawkmual Lal Ṭhalura in lam chu an pan tlang ta nghal a. Ṭhalura hian Chap char awllai hian zu a bei nasa hle a, harhfim lai a nei mang lo hial a ni, chuvang taka chapo chu a ni reng a. Bawkmual khaw mite chuan chung khual pasalṭha te leh an khaw tlangval te chu an lo thlir ngun viau mai,eng thil nge in mung mek tih chu an hre chak takzet a ni. Hrangkhuma chuan khaw neitu nih tling takin hma a hruai zel a, kal pah chuan Pasalṭha Tlanga chuan pawih ral chanchin te, an khaw lak tawh te leh Pasalṭha Thanglura te puih an ngaih tawh zia te chu Hrangkhuma leh tlangval ho chu a hrilh malh malh mai a.An ni ho pawh chuan thu leng vak chu an lo hre ve nual tawh mai! An Lal in chet chhuah a lo khap zawk a lo ni!
An rinai takin Bawkmual khua hi a lo lian a, in zahnih zet an lo inchhal pawh chu awm an ti hle a ni. Lal in an thleng ta, pasalṭha Hrangkhuma chuan tlangval ho chu an melh a an ni chuan an luh ve na chi a ni lo tih an hre thiam nghal mai reng a, lal tualah chuan an lo ding ta zawk a. Hrangkhuma chuan Lal in a luh chu an dil nghal zat a, chutah Lalnu chuan,
" Rawn lawi lut rawh u, in va hman hma hlawm ve, tukṭhuan kan bar zo chauh a ni..!" tiin alo chhawn a. Kut hmang tur rawn peng lut ni turah riak a lo ngai a ni, chutah pasalṭha Hrangkhuma leh khual pasalṭha ho an hmuh chuan thil awmzia a hrethiam a, pasalṭha Hrangkhuma rawl a ni lo emaw a lo ti zawk hial mai, a ngaihtuahna a lo kawm nasa lutuk a ni mahna!
" Eh....Hranga te ni reng chuan,pawi hai a awm ta em ni?" Pangngai tak chuan an ti a, chutah Hrangkhuma chu awmze nei fe hian an melh ralh a.
Lal inchhungah chuan khawnbawl panga vel an lo awm ve bawk a, tukṭhuan eikham pawh sawi lovin zu anlo khawn ṭan leh der tawh chu a ni. Chutah le pasalṭha Selzama chuan Lal Ṭhalura lam chu hawiin,
" Lalpa, hei pawih ral hnen aṭanga kan thu dawn danin inkhua hi rawn chimih an tum che u a ni a, Ni....chu thu kan hriat meuh chuan chhun leh zan pawh ṭhen hrang tawh lovin in vangkhua hi puih che u tumin kan rawn tlan vang vang a ni a. Tunah hian khaw chhung pawh kan tlangval ten la rawn lut ve lovin i thu kan ngaichang a, mahse kan naute kan rawn tirh khan thu an rawn thlen thiam lo nge ni, kan puihna mamawh lo riakin i lo chhang a ni awm a, eng nge thu awmzia ni reng le!?" an ti chang khal mai a.
Chutah Bawkmual Lalin a chhan hma chuan pasalṭha Tlanga chuan,
" Ni e Lalpa, hei kan chhak pawih Lal te inthurualin Lusei hnam ho min nuai chimih an tum a ni a, Sukte ho pawh lamṭangah siam an tum mek chu a ni. Tunah hian Lusei lalten an tlangvalte an tir chhuak sup sup a, keini lam pawh khaw thum lai inthurual kan ni, kan hnungah hian Vanhnuailiana pasalṭha Rala te ho an rawn thawk ve bawk a, Lentlang kan thlen chhoh hma in puih in ngaih ringin ka ṭhiana chhakchhuah ang khan a thim a var leh hlauhawm pawisa lovin kan rawn pan che u a ni. Eng chu nge thil awmzia ni reng reng a!?" tih pah chuan Lal Ṭhalura chu a melh ve khai a!
Khawnbawlte chuan chung pasalṭha te chu an lo thlir ve ta ṭhap mai! Chutah Lal Ṭhalura chu chapo hmel zeta pasalṭha ho en pah chuan,
" A eng a tia puih ngai lo pui, puih in ngai e in rawn tih in rawn tih a! Ka pu lal lai ata tawh tu khaw puihna mah kan mamawh love. Tin, pawih ral rawn ti teivet suh u, ka ṭhiante an ni a ka pawi in sawi palh a nge! A eng atia ka Lalna khuaah ka inchhung ngei ah duh duh rawn sawi mai nge in nih? Ka pasalṭha ten an um chhuah hma che u in ka In hi chhuahsan rang rawh u. In puihna kan mamawh love, mamawh pawh ni ila kan pur hauh lovang che u.... ka hmu tuihnai lova che u, chhuak rang rawh u!! " a ti ta tlat mai le!
Pasalṭha te mitmeng chu hmuh theih khawpin a danglam nghal a, an chhuahsan hma chuan Pasalṭha Hrangkhuma chuan,
" Lalpa, han ngaihtuah chiang teh, Lusei Lal an in thurual tawh a, kan telve a ngai a ni! Tin, kan khua run an tum a ni a kan lo sepui ruah tuar ngawt dawn em ni? In ralring renga kan awm a hun zawk lo maw!?" An ti ve a, chutah Ṭhalura chu a thinrim ta,
" Hranga, ka khaw daingul i ni ṭhin tih chu ka hrie na a in thu han chheh dan a va mak ta ve! I duh phawt chuan khang ho kha zui la ti nia.... kan kutpui min tihbuai chak in tam lutuk hi ka lai a na tlat! Ka hmu tui tang lo che u chhuak rang rawh u...!" A rawn ti leh ta cheu mai! Lalnu lah chu rawn ṭawngchhuak ngam ta hek lo le! Pawi ti takin a lo thlir in a lo ngaithla tlawk tlawk mai chu a ni.
Chutah inher nghat pahin Pasalṭha Selzama chuan, " Aw le, i pawih ṭhianten i khua an hal lai kan lo thlir ange! I khua chu kan chhan hauh lovang, lusei nunau te erawh sala an man ai chuan kan pui mahna, nang leh i khawnbawl te chu kan pui hauh lovang che u...! Ti teh Tlanga kan ke a bawlhhlawh kai te hi thingthla te nghe nghe teh ang!" An ti lui ve salh a, an chhuak ta nghal a.
Pasalṭha te an lai a na ngang mai! An inhum ngat ngat kha a ni, Lal tualah chu an pel ta a, pasalṭha Hrangkhuma leh a naute chuan an la zui ve zel mai chu a ni. An tlangvalte awmna lam chu an pan ta a. Khaw dai an thlen chuan pasalṭha Hrangkhuma chuan thupha a chawi nasa hle a, remruatpui chu a tum a ni. Chutah an han ding a,an chhak tlang chu an en a,
" Tlanga, khi khi Kelkhum tlang a ni a tui a ṭha a tahkhian hahchawl rih ula, tlangval ho nen kan rawn fin ang che u, kan Lal han pau duh dan kha ka lai a na riau mai! Ka chhungte nen kan rawn fin anh che u. Lo chawl hahdam rih teh u..!" Dam thlap zahawm deuh si chuan an ti vei khuk a.
" Kan lo inrawn tlang phawt a nge, mahni maia thu han tihthluk zia a ni tawh love!" Tlanga chuan an ti ve ngat a, an inṭhen zui ta a.
Pasalṭha Chhuna khan tlangval ho chu rawng a lo bawl tir diam tawh a, tukṭhuan pawh an lo peih diam tawh chu a ni. An lamkal pasalṭha te an rawn thleng ta a, an hmel an han hmuh chuan biak pawh an lo be mai ngam lo chu a ni. Chutah Thanpuia chuan,
" Ka pa Zam, eng nge chanchin ni a!?" tiin a lo zawt khauh a.
Pasalṭha Selzama chuan thinrim fe chuan thil kal dan zawng zawng chu an sawi ta a, tlangval rual ho chu an lo phun mur mur mai le! A ṭhenin Run ral pan san vang vang chu an duh a, a ṭhenin an khaw kang lai lo thlir an duh thung a ni. Pasalṭha Chhuna chuan tukṭhuan han bar phawt chu an ti a. Tlangval rualte phe kual nghal zung zungin tukṭhuan chu an peih ta a. Pasalṭha te chu an ngaichang leh ta ṭhap a, an bar hma chuan bar khalh chu thiang lo ah an ngai tlat a ni.
............ ........... ............
Farṭuah leh vaute chuan par zai an rel ta, phunchawng kunga pang par te pawh chuai lam an pan tawh a. Khiangzik pawh a rawn mawm ṭan ta! Tunah meuh chuan khaw huapa meikawng sial a hun ṭep tawh chu a ni. Serzawl khaw lam lengi te chuan an lawmpa te chu thangrei ta viau hian an hria a,
" Ṭhal bawm romei chhum a zing leh ṭhin,
Ṭuahpui leh vau an vul zo ler lur tlangah,
Ainawn par vulna khua lianah..."
Awmze nei fe hian chu hla chu an thing phurh pah te chuan an han sa kal hlarh hlarh mai chu a ni. A lungleng zual deuh te lah chuan,
" Kan tukram chulhnu a ngui riai e,
Sawmfang lawra hlimten kan ṭuanna saw e,
Ṭhuva awmhar ten a lo awi si e...."
Awmze nei fe fe chuan an han sa a, a awm lo lem love, an lawmpa te an ngaihtuah em a ni. Dam takin mi lu khai ngeiin lo haw se tih chu an duh dan vek chu a ni. Kumdang ang ni se zawng hlim taka kutpui an hman hun a ni tawh si, dem theih an ni lova dem chi va ni hek suh. Serzawl khua chu ngui nghiai hian an hmu mai reng a ni. Hringnun hian chhungrila a thawh dan a zir zel hian kan chhehvel hi kan thlir a, kan hringnun a a lan dan ang zel hian kan lo awm mai ṭhin a lo ni!
A ni Lal fanu Saipuii pawh chuan hun kal muang hle hian a hria a, ni tin mai chuan a pa Lalbula bulah chuan an tlangval te lo haw hun tur chu a lo zawt ve sek mai chu a ni. Lalbula pawh chuan a fanu chu a nula ve ta tih a hre thiam a, zaidam fe hian a lo chhang ve zel mai ṭhin! A chang leh a fanu chu a thlir leh vung vung ṭhin a ni.
Rodawla meuh pawhin chu hun ṭha chu bawh pelh a hlau hle a, awllai ngang a nih avang chuan Thangi te thingphur a zui duam duam reng mai a. A thang ṭha tawk lek hian Sakhi te a kap ve reng a, Thangi te chu a hleh awl lova, Thangi nu leh pa pawhin an ngaina ve ta fu mai! Thangi nau Kungpuia lah sava te veh pui in saihlum a hrual pui hoh hoh mai ṭhin si! Thangi tui chawi a zui lo chauh ṭhin a ni.
Thanzinga leh Thangkima lah a chimawm tawk chauha harh an ni a, nuho zing daileng lo tih ṭhaihte chingin an buai ve hle a. Pi Lengi daileng tur mau sei tak vawkpui hawlh nana a tih keng chunga dai lama liam ta chu an hmu a, va tihṭhaih leh an tum leh hle chu a ni, an liam zui ve ta zat mai! Arpui chhaih kawlh tum te chuan ni an leng ṭhin a ni hawt e.
......... ........... ............
Kelkhum tlangah chuan tlangval rualte an han inkulh ta, Pasalṭha Chhuna chuan tlangval ho chu chawhmeh zawng turin an ti a thawm pawh dim vak duh lo turin an chah nghe nghe kha a ni. Kelkhum tlang dungah chuan an vak ta suau suau a. Zanriah chhum hunah meuh chuan sa chi tin chu an buk tualah chuan an thal ta far mai le! Ngaw a ṭha bawk a, vahrit chu a tam ber niin Sakhi te chu an han puah zung zung bawk a. Pasalṭha Selzama duh dan ang ngei chuan Bawkmual tlawm lai chu an thlir dawn a ni. Puih inhuam viau mahse an lalin duh miau hek lo le!
Zanriah khamah meuh chuan an lam panin mi eng emaw zat chu an rawn kal ta nguah nguah mai le, sawm ruk ṭha lam mah an ni hial reng a ni, chung zingah chuan an lalnu leh a fate pawh an tel ve hial a.Himna leh thlamuanna an zawng a ni. Tlangval rual pawh Hrangkhuma ho chuan tam fe an rawn tel mai reng a ni. Tlangval rual pawh chuan nunau lam chu buk an lo kian nghal sap sap a, Pasalṭha Selzama lah a la ngeng ngalh tho mai! Buk tualah mei an chhep eng hluah a, an ṭhu bial far mai a. Thanpuia leh a ṭhiante chuan khaw lam an lo thli thlai reng thung! Lenghawn ar khuan hnu vel chuan nunau te chu an muttir ta hlawm a. Pasalṭha Chhuna pawh chuan Tlangval ho chu mu hahdam tur in an ti a, chutiang zelin Pasalṭha Selzama pawh chuan,
" Mu hahdam teh u, varṭianah chiah kan che chhuak ang!" An ti ve ta thung a.
Tlangval ho chuan mu hmasa tur an han insiam a, ralveng pawh a hmingin pali nga lek an indah a. Thanpuia leh a ṭhiante pawh an lo rimtawng tawh bawk a an muhil hma kher mai! Nunau ho erawh an hmu hlei thei lo chu a ni. An buai ru em em a ni, mahse han tihtheih nei hek lo le...! Rilru pangkhing zetin kut an hmang liam ta kha a ni a, a hlim pawh an hlim nek lo ve.
Zanlai ar khuan hnu lawkah chuan Bawkmual ah chuan silai puak ri an hre ta! Kelkhum tlangdung aṭang chuan Bawkmual khua chu a lang chiang bawk a, a alh eng sen ta chuai chuai mai le, Silai puak ri in a zui nghal zawt zawt mai bawk a.
( chhunzawm tur)
(PASALṬHA THANPUIA)
( M.Lusei Palian)
........... ........ .............
Pasalṭha Selzama te chuan Bawkmual Lungdawh an thleng ta, chutah an lam pana tlangval sawm vel rawn kal chu an hmu zui a, an hma hruaitu chu pasalṭha tak a ni tih a hriat mai a, Tlanga chuan chu pasaṭha chu a hre tawh ngat mai le.... An rawn hnaih ta kher mai! Chutah Bawkmual pasalṭha Hrangkhuma leh a naute an ni tih a hre ta! Hrangkhuma chuan Tlanga chu a rawn pan nghal var mai a,
" Eh.... Teh hlawl chuan le....Tlanga Vanphai pasalṭha te ni rengin....pawihai a awm e lo? Kan Lalnu thu hmu a rawn penchhuak kan ni e!" A rawn ti chhuak nghal a.
Chutah Tlanga chuan, " Hranga, inhmuh lohna a rei ta hle mai maw.... pawi pang awm tehreng e, pawih ral in inkhua rawn run tumin an rawn pan mek che u a, he thu hi Chawntui run tum pawih ral ho ka aṭanga kan hriat ngei a ni...! An ni chu hei kan pasalṭha Selzama ( a bula mi chu an melh a) te ho hian an lo chimih ta a ni. In khua rawn chhana rawn pui tur che u in zan la la in pangen ngaw kan rawn paltlang a, lawm taka ruangin in Lal chuan kan puihna a mamawh loh thu a lo chhakchhuak a ni awm e, kan tan chuan alawmawm fa lua loh a ni, rawn chian ngat kan duh a ni...!" a han ti chang ve ta nghat mai.
Pasalṭha Selzama chu rawn ṭawngchhuak ve nghal zatin, " Kan chhak pawih hote intel khawmin Lusei lalte run turin ṭhuang eng emaw zatin an rawn thawk a, in khua pawh an hmabak in ni e. Mahse in Lal chuan kan ṭhiante an ni e zuk ti mauh a....In Lal Ṭhalura chu kan han be ve reng reng a nge. " a rawn tichhuak ve ta a.
Chung thu an han hriat meuh chuan Pasalṭha Hrangkhuma leh a naute chu an thum hak mai a, thu chiang lo ruaia an hriat kha an han hrechiang ta chu a ni, an buai hle mai le! Kut pui hman an tum ni tak a ni vei rawl nen...An Lal thiltih dan chu mak an ti ve hle mai! Hrangkhuama chuan,
" Eh... pawih ral lam maw ni a? Kan Lal hian Zupui a zing ruih a ni ngei mai! Sesih mual neih kumin pawih ho nen inremna kan nei a chu chu a lo chapo pui a ni ngei ang! A zia lo hle mai..... aw le, han hmuh induh chuan in hmu ngei tur a ni, ti r'u keini pawhin kan lo zui ang che u..! Pangen ngaw in rawn zan pelh a maw....? In rawn thawk rip hle mai ka ti! " chek tlak tlak chung chuan a ti ve ta a.
Hrangkhuma chu a inher a a tlangval hruaite pawh chuan zui ve nghal in , Bawkmual Lal Ṭhalura in lam chu an pan tlang ta nghal a. Ṭhalura hian Chap char awllai hian zu a bei nasa hle a, harhfim lai a nei mang lo hial a ni, chuvang taka chapo chu a ni reng a. Bawkmual khaw mite chuan chung khual pasalṭha te leh an khaw tlangval te chu an lo thlir ngun viau mai,eng thil nge in mung mek tih chu an hre chak takzet a ni. Hrangkhuma chuan khaw neitu nih tling takin hma a hruai zel a, kal pah chuan Pasalṭha Tlanga chuan pawih ral chanchin te, an khaw lak tawh te leh Pasalṭha Thanglura te puih an ngaih tawh zia te chu Hrangkhuma leh tlangval ho chu a hrilh malh malh mai a.An ni ho pawh chuan thu leng vak chu an lo hre ve nual tawh mai! An Lal in chet chhuah a lo khap zawk a lo ni!
An rinai takin Bawkmual khua hi a lo lian a, in zahnih zet an lo inchhal pawh chu awm an ti hle a ni. Lal in an thleng ta, pasalṭha Hrangkhuma chuan tlangval ho chu an melh a an ni chuan an luh ve na chi a ni lo tih an hre thiam nghal mai reng a, lal tualah chuan an lo ding ta zawk a. Hrangkhuma chuan Lal in a luh chu an dil nghal zat a, chutah Lalnu chuan,
" Rawn lawi lut rawh u, in va hman hma hlawm ve, tukṭhuan kan bar zo chauh a ni..!" tiin alo chhawn a. Kut hmang tur rawn peng lut ni turah riak a lo ngai a ni, chutah pasalṭha Hrangkhuma leh khual pasalṭha ho an hmuh chuan thil awmzia a hrethiam a, pasalṭha Hrangkhuma rawl a ni lo emaw a lo ti zawk hial mai, a ngaihtuahna a lo kawm nasa lutuk a ni mahna!
" Eh....Hranga te ni reng chuan,pawi hai a awm ta em ni?" Pangngai tak chuan an ti a, chutah Hrangkhuma chu awmze nei fe hian an melh ralh a.
Lal inchhungah chuan khawnbawl panga vel an lo awm ve bawk a, tukṭhuan eikham pawh sawi lovin zu anlo khawn ṭan leh der tawh chu a ni. Chutah le pasalṭha Selzama chuan Lal Ṭhalura lam chu hawiin,
" Lalpa, hei pawih ral hnen aṭanga kan thu dawn danin inkhua hi rawn chimih an tum che u a ni a, Ni....chu thu kan hriat meuh chuan chhun leh zan pawh ṭhen hrang tawh lovin in vangkhua hi puih che u tumin kan rawn tlan vang vang a ni a. Tunah hian khaw chhung pawh kan tlangval ten la rawn lut ve lovin i thu kan ngaichang a, mahse kan naute kan rawn tirh khan thu an rawn thlen thiam lo nge ni, kan puihna mamawh lo riakin i lo chhang a ni awm a, eng nge thu awmzia ni reng le!?" an ti chang khal mai a.
Chutah Bawkmual Lalin a chhan hma chuan pasalṭha Tlanga chuan,
" Ni e Lalpa, hei kan chhak pawih Lal te inthurualin Lusei hnam ho min nuai chimih an tum a ni a, Sukte ho pawh lamṭangah siam an tum mek chu a ni. Tunah hian Lusei lalten an tlangvalte an tir chhuak sup sup a, keini lam pawh khaw thum lai inthurual kan ni, kan hnungah hian Vanhnuailiana pasalṭha Rala te ho an rawn thawk ve bawk a, Lentlang kan thlen chhoh hma in puih in ngaih ringin ka ṭhiana chhakchhuah ang khan a thim a var leh hlauhawm pawisa lovin kan rawn pan che u a ni. Eng chu nge thil awmzia ni reng reng a!?" tih pah chuan Lal Ṭhalura chu a melh ve khai a!
Khawnbawlte chuan chung pasalṭha te chu an lo thlir ve ta ṭhap mai! Chutah Lal Ṭhalura chu chapo hmel zeta pasalṭha ho en pah chuan,
" A eng a tia puih ngai lo pui, puih in ngai e in rawn tih in rawn tih a! Ka pu lal lai ata tawh tu khaw puihna mah kan mamawh love. Tin, pawih ral rawn ti teivet suh u, ka ṭhiante an ni a ka pawi in sawi palh a nge! A eng atia ka Lalna khuaah ka inchhung ngei ah duh duh rawn sawi mai nge in nih? Ka pasalṭha ten an um chhuah hma che u in ka In hi chhuahsan rang rawh u. In puihna kan mamawh love, mamawh pawh ni ila kan pur hauh lovang che u.... ka hmu tuihnai lova che u, chhuak rang rawh u!! " a ti ta tlat mai le!
Pasalṭha te mitmeng chu hmuh theih khawpin a danglam nghal a, an chhuahsan hma chuan Pasalṭha Hrangkhuma chuan,
" Lalpa, han ngaihtuah chiang teh, Lusei Lal an in thurual tawh a, kan telve a ngai a ni! Tin, kan khua run an tum a ni a kan lo sepui ruah tuar ngawt dawn em ni? In ralring renga kan awm a hun zawk lo maw!?" An ti ve a, chutah Ṭhalura chu a thinrim ta,
" Hranga, ka khaw daingul i ni ṭhin tih chu ka hrie na a in thu han chheh dan a va mak ta ve! I duh phawt chuan khang ho kha zui la ti nia.... kan kutpui min tihbuai chak in tam lutuk hi ka lai a na tlat! Ka hmu tui tang lo che u chhuak rang rawh u...!" A rawn ti leh ta cheu mai! Lalnu lah chu rawn ṭawngchhuak ngam ta hek lo le! Pawi ti takin a lo thlir in a lo ngaithla tlawk tlawk mai chu a ni.
Chutah inher nghat pahin Pasalṭha Selzama chuan, " Aw le, i pawih ṭhianten i khua an hal lai kan lo thlir ange! I khua chu kan chhan hauh lovang, lusei nunau te erawh sala an man ai chuan kan pui mahna, nang leh i khawnbawl te chu kan pui hauh lovang che u...! Ti teh Tlanga kan ke a bawlhhlawh kai te hi thingthla te nghe nghe teh ang!" An ti lui ve salh a, an chhuak ta nghal a.
Pasalṭha te an lai a na ngang mai! An inhum ngat ngat kha a ni, Lal tualah chu an pel ta a, pasalṭha Hrangkhuma leh a naute chuan an la zui ve zel mai chu a ni. An tlangvalte awmna lam chu an pan ta a. Khaw dai an thlen chuan pasalṭha Hrangkhuma chuan thupha a chawi nasa hle a, remruatpui chu a tum a ni. Chutah an han ding a,an chhak tlang chu an en a,
" Tlanga, khi khi Kelkhum tlang a ni a tui a ṭha a tahkhian hahchawl rih ula, tlangval ho nen kan rawn fin ang che u, kan Lal han pau duh dan kha ka lai a na riau mai! Ka chhungte nen kan rawn fin anh che u. Lo chawl hahdam rih teh u..!" Dam thlap zahawm deuh si chuan an ti vei khuk a.
" Kan lo inrawn tlang phawt a nge, mahni maia thu han tihthluk zia a ni tawh love!" Tlanga chuan an ti ve ngat a, an inṭhen zui ta a.
Pasalṭha Chhuna khan tlangval ho chu rawng a lo bawl tir diam tawh a, tukṭhuan pawh an lo peih diam tawh chu a ni. An lamkal pasalṭha te an rawn thleng ta a, an hmel an han hmuh chuan biak pawh an lo be mai ngam lo chu a ni. Chutah Thanpuia chuan,
" Ka pa Zam, eng nge chanchin ni a!?" tiin a lo zawt khauh a.
Pasalṭha Selzama chuan thinrim fe chuan thil kal dan zawng zawng chu an sawi ta a, tlangval rual ho chu an lo phun mur mur mai le! A ṭhenin Run ral pan san vang vang chu an duh a, a ṭhenin an khaw kang lai lo thlir an duh thung a ni. Pasalṭha Chhuna chuan tukṭhuan han bar phawt chu an ti a. Tlangval rualte phe kual nghal zung zungin tukṭhuan chu an peih ta a. Pasalṭha te chu an ngaichang leh ta ṭhap a, an bar hma chuan bar khalh chu thiang lo ah an ngai tlat a ni.
............ ........... ............
Farṭuah leh vaute chuan par zai an rel ta, phunchawng kunga pang par te pawh chuai lam an pan tawh a. Khiangzik pawh a rawn mawm ṭan ta! Tunah meuh chuan khaw huapa meikawng sial a hun ṭep tawh chu a ni. Serzawl khaw lam lengi te chuan an lawmpa te chu thangrei ta viau hian an hria a,
" Ṭhal bawm romei chhum a zing leh ṭhin,
Ṭuahpui leh vau an vul zo ler lur tlangah,
Ainawn par vulna khua lianah..."
Awmze nei fe hian chu hla chu an thing phurh pah te chuan an han sa kal hlarh hlarh mai chu a ni. A lungleng zual deuh te lah chuan,
" Kan tukram chulhnu a ngui riai e,
Sawmfang lawra hlimten kan ṭuanna saw e,
Ṭhuva awmhar ten a lo awi si e...."
Awmze nei fe fe chuan an han sa a, a awm lo lem love, an lawmpa te an ngaihtuah em a ni. Dam takin mi lu khai ngeiin lo haw se tih chu an duh dan vek chu a ni. Kumdang ang ni se zawng hlim taka kutpui an hman hun a ni tawh si, dem theih an ni lova dem chi va ni hek suh. Serzawl khua chu ngui nghiai hian an hmu mai reng a ni. Hringnun hian chhungrila a thawh dan a zir zel hian kan chhehvel hi kan thlir a, kan hringnun a a lan dan ang zel hian kan lo awm mai ṭhin a lo ni!
A ni Lal fanu Saipuii pawh chuan hun kal muang hle hian a hria a, ni tin mai chuan a pa Lalbula bulah chuan an tlangval te lo haw hun tur chu a lo zawt ve sek mai chu a ni. Lalbula pawh chuan a fanu chu a nula ve ta tih a hre thiam a, zaidam fe hian a lo chhang ve zel mai ṭhin! A chang leh a fanu chu a thlir leh vung vung ṭhin a ni.
Rodawla meuh pawhin chu hun ṭha chu bawh pelh a hlau hle a, awllai ngang a nih avang chuan Thangi te thingphur a zui duam duam reng mai a. A thang ṭha tawk lek hian Sakhi te a kap ve reng a, Thangi te chu a hleh awl lova, Thangi nu leh pa pawhin an ngaina ve ta fu mai! Thangi nau Kungpuia lah sava te veh pui in saihlum a hrual pui hoh hoh mai ṭhin si! Thangi tui chawi a zui lo chauh ṭhin a ni.
Thanzinga leh Thangkima lah a chimawm tawk chauha harh an ni a, nuho zing daileng lo tih ṭhaihte chingin an buai ve hle a. Pi Lengi daileng tur mau sei tak vawkpui hawlh nana a tih keng chunga dai lama liam ta chu an hmu a, va tihṭhaih leh an tum leh hle chu a ni, an liam zui ve ta zat mai! Arpui chhaih kawlh tum te chuan ni an leng ṭhin a ni hawt e.
......... ........... ............
Kelkhum tlangah chuan tlangval rualte an han inkulh ta, Pasalṭha Chhuna chuan tlangval ho chu chawhmeh zawng turin an ti a thawm pawh dim vak duh lo turin an chah nghe nghe kha a ni. Kelkhum tlang dungah chuan an vak ta suau suau a. Zanriah chhum hunah meuh chuan sa chi tin chu an buk tualah chuan an thal ta far mai le! Ngaw a ṭha bawk a, vahrit chu a tam ber niin Sakhi te chu an han puah zung zung bawk a. Pasalṭha Selzama duh dan ang ngei chuan Bawkmual tlawm lai chu an thlir dawn a ni. Puih inhuam viau mahse an lalin duh miau hek lo le!
Zanriah khamah meuh chuan an lam panin mi eng emaw zat chu an rawn kal ta nguah nguah mai le, sawm ruk ṭha lam mah an ni hial reng a ni, chung zingah chuan an lalnu leh a fate pawh an tel ve hial a.Himna leh thlamuanna an zawng a ni. Tlangval rual pawh Hrangkhuma ho chuan tam fe an rawn tel mai reng a ni. Tlangval rual pawh chuan nunau lam chu buk an lo kian nghal sap sap a, Pasalṭha Selzama lah a la ngeng ngalh tho mai! Buk tualah mei an chhep eng hluah a, an ṭhu bial far mai a. Thanpuia leh a ṭhiante chuan khaw lam an lo thli thlai reng thung! Lenghawn ar khuan hnu vel chuan nunau te chu an muttir ta hlawm a. Pasalṭha Chhuna pawh chuan Tlangval ho chu mu hahdam tur in an ti a, chutiang zelin Pasalṭha Selzama pawh chuan,
" Mu hahdam teh u, varṭianah chiah kan che chhuak ang!" An ti ve ta thung a.
Tlangval ho chuan mu hmasa tur an han insiam a, ralveng pawh a hmingin pali nga lek an indah a. Thanpuia leh a ṭhiante pawh an lo rimtawng tawh bawk a an muhil hma kher mai! Nunau ho erawh an hmu hlei thei lo chu a ni. An buai ru em em a ni, mahse han tihtheih nei hek lo le...! Rilru pangkhing zetin kut an hmang liam ta kha a ni a, a hlim pawh an hlim nek lo ve.
Zanlai ar khuan hnu lawkah chuan Bawkmual ah chuan silai puak ri an hre ta! Kelkhum tlangdung aṭang chuan Bawkmual khua chu a lang chiang bawk a, a alh eng sen ta chuai chuai mai le, Silai puak ri in a zui nghal zawt zawt mai bawk a.
( chhunzawm tur)
A ngaihnawm chho zel dawn e
ReplyDelete