LUNGRENG NGAW...S-2..(12)..
LUNGRENG NGÂW.....S-2.....12....
(PASALṬHA THANPUIA)
( M.Lusei Palian)
........... ........ .............
Lalvura chu Lal in aṭanga rawn chhuakin an khaw thingserh bula chuan a rawn ding ta to a, tlangval rual ho hma ah chuan tihian thu a sawi ta a....
" Hei le....tlangval huaisen te u, kan hriat tlan ṭheuh angin kan chhak pawih ral chuan min chimih a, sal a min hruai darh turin an rawn thawk rip hle a. Hei ka khua pawh meivapah rawn chantir tumin an rawn thawk kha a nia, Serzawl tlangval huaisen te zarah kan him thei hram a ni. Pawih ral hi ṭhuang eng emaw zatah rawn thawkin tunah hian Bawkmual an bitum leh dawn tih kan hre tlang a, Lusei tlangval huaisen te kan ṭan tlan a ngai takzet a, kan puih an ngai hle dawn a ni. He kan tlangram hi a thlawna kan luah a ni hauh lova, kan hmaa mi huaiten an sah zau a ni. Tlang leh ruamte hi hetia tlang leh ruam hi a ni ngawt lova, kan hmaa pasalṭha te thisen farna, tlawmngaihna leh huaisenna in a luan a ni.Ram indip avanga heti khawpa kan thlang tla tawh min rawn run fo mai hi ngaihthah chi a ni tawh lo..... Kan ram invalh chin hum tur hian kan pen chhuah a ngai ta...! Kan pawih ral ho chu an buzawl thleng rawkin han um ula, han tlawm ang che u. Tin, tlangval huaisen te u, huaisen takin han che ta ula, him leh dam takin rawn kir leh vek ang che u... Kan pasalṭha te u, bawh hun hria ula, arpa chan nana hnung tawlh rih hreh hauh suh ang che u, Lusei ram tan hian theih tawp han chhuah nang che u...!" An ti dap dap a, chu thu zet chuan Tlangval rual huaisenna a pe thar hle a ni.
Chawntui Lal in duhtawka thu an sawi hnu chuan Bawkmual lam pan tur chuan tlangval rualte an chhuak dawn ta! Pasalṭha Chhuna'n Thalfang a khawm tir tlangval te khan a rukin an rawn pe ta kha a ni a, thalfang vanga nunna chan pawih ral chu Sawm ṭha mah an lo ni a, a kiai suk a, a ruk takin Thanpuia kha thalfang ape let leh ta kha a ni. Fehreh san hma si a Ni rawn langte chu a ngui ta viau hian a hriat a, Chawntui lam tak phei chuan an tlangvalte an chan belh leh ang tih an hlau ru tawh takzet a ni. Chutah nula rilru no deuh phei chuan an mittui an lo hru zauh zauh tawh hial a, an lawmpa te hi damin an lo kir leh angem? Zawhna inzawh tham a tling reng a ni, tuman chhanna an pe thei ngai lovang le. Pasalṭha Chhunthanga chuan hma an hruai a, Bawkmual lam pan chuan an liam ta nguah nguah mai a ni. Sawii pawh chuan a mikhual tlangvalte chu a thlir zui vawng vawng a, a hma lawka an leido khua mah ni se, tunah chuan an khaw chhanhimtu an ni leh lawi si! Nungdamin a tawng leh angem le?
Hetih lai hian Chawntui lam pawh thlan laiin an buai ve hle a, Pasalṭha Chenhranga leh a nauten an pawih ral man kha an lo dah ṭha ve mek bawk a. Pasalṭha Chenhranga pawh hliam a nei nen a chau takzet tawh a ni. Tlangval ho chuan chawl rih tura an nawr viau pawhin a taksa chau mahse a thinlung erawh a chau lo a ni. Mihring rilru hian nun hi a keng thui em a, huaisenna thuam a nih ngat phei chuan rin phak bakin hma a sawn hial ṭhin reng a ni. Pawih ral an huatna a zualin an thin a na tlang takzet a, ram chhan nan chuan thawhchhuah vek duh viau mahse a rem si lo a ni.
Lo fing nga awm vel an kal hnu chuanPasalṭha Chhunthanga chu hmun zawl zau nuam deuhah chuan an ding ta a.Rei lo deuh an han chawl a, an bul lawkah chuan kawrte a awm a, tui hit tui thiang tak chu tlangval ho chuan an han dawt kak kak a, chhawlhal zawng a hnem a ni. Chutah Pasalṭha Selzama leh Tlanga te chu an koh tir a, tlangval ho chim phak lohna hmunah chuan an han ding khawm a. Pasalṭha Chhunthanga chuan Tlanga leh Selzama chu an melh a, chutah rawn ṭawng chhuakin,
" Kawng pangngai kan zawh hian zan thum zet kan thang a ngai ngei ang, chumi chhung chuan pawih ral chuan Bawkmual an lo la hman ngei ang....! Pangen ngaw lama kan kal erawh chuan zan khat vel bak kan thang lovang, naktuk ferehsan velah chuan kan lut hman ang, mahse Pangen ngaw hi......!" An ngawi zui a, a aw an thian ṭha leh a. Chutih lai chuan pasalṭha Selzama chuan,
" Eh....a hnai lam lam kan zawh mai tur lah ni! Pangen ngaw a zankhua a kal chu tawn tur a tam deuh dawn a ni maw!? Hlauh sawi hman pawh kan ni tawh love.." An ti ve a.
Pasalṭha Tlanga chuan, " E khai! In thu thu a ni e, zankhua pawn kal ila pawi tihna kan nei love, hlauhawm sawi hman pawh kan ni in ka hre lo!" Nui sang chuan an ti a. Chutah Pasalṭha Chhunthanga chuan,
" Ni e, pangen ngaw hi a dik adik chuan kan dai lut hreh ṭhin khawp mai! Mahse a ṭul phawt chuan kan dai mai tur lah ni! Amah erawh chu kan fimkhur erawh a ngai viau ang le....!Aw le, pangen ngaw kan luh dawnah tlangval ho hi kan rem ṭha dawn nia, Pangen ngaw zawng a mi ṭham hi a na a nia!" An ti ve leh a, vaibel an han zu ve ta rih a.
Rei chawl lovin kal an han siam leh ta a,tlangval ṭha za rual tih takah an kal thei hle mai! An hun tawnin a zir vak loh vang chu ni maw han ṭawngduh fal an awm lo hle a. Aimawia leh Pazawna chuan ring vak lo hian Sawii chu an sawi leh zauh zauh ṭhin a. Thanpuia pawh chuan kha nula kutdam zia kha a ngaihtuah neuh neuh a, a ban Pawih pasalṭha in a hliamna chu an melh leh zauh a, a tuamtu lah khan a thiam phian mai si! A chang chuan ṭhang pik hmunte an tawn leh zauh zauh ṭhin a, an hma hruaitu hian ramchi n a hre em a, an kal thei hle a ni. Thui fe an kal leh hnu chuan an hma kawr ruam zau laiah chuan chawchhun an han fak a, tlangval rual sawmsarih ṭha lam an ni a, an thawm pawh a na ham ham hle a ni. An hruaitu pasalṭha te chuan rei an chawlh pui lo, hmalam pan chuan an kal leh ta a. Pasalṭha Chhuna remruat ang chuan an kal zel a, Pangen ngaw luh hma Tuikual luiah zanriah buatsaih a ei ni se, chu mi hnuah pangen ngaw an lut ang a, zankhua a bo lova an kal chuan a tuk ferehsan velah an thleng thei dawn a ni. Mahse he pangen ngaw hi zan lama kal an la awm ngai lova, zan chu sawi loh chhun lamah pawh hian tlawhpawh a hlawh lo hle a ni. Eng thil chiah tawng tak ang maw?
........... ........... .............
Chawntui Lal Lalvura leh a khawnbawl te chu an ṭhu khawm far mai a, pasalṭha te khan Bawkmual an thleng har ang tih an hlau hle a, an titi luahtu ber a ni. Tin, Pawih pasalṭha Hranthang lu latu kha an sawi bang thei lova, Serzawl upa min Phirtuala tupa anih thu Upa Tuakan an sawi meuh chuan an thum hak mai le! Upa Phirtuala hausak zia lah an hrechiang a, thil inti hre deuh phei chuan Lalbula hian Sangal khawng hranga awm tir a tum ṭhin na a, a duh lo a ni tih thleng chuan an han sawi a. Phirtuala pasalṭha huaisen a ni a, tlangdung tluana hmingthang sa leh rala zam ngai lo a ni, a tupa chuan a chhun fuh hle dawnin an hria a ni. Sangchina lu latu leh Chhunthanga pawhin a hneh loh kha a ni tih hre leh phei se chuan mak tihna in an khat hial ngei ang!
He Chawntui khua hian indin thar nan chuan hun an mamawh tam khawp ang le! An hmabak chu an hre ran hlawm a, ṭhangkhat lian lai hun an mamawh tawh dawn a ni. Lal leh upate chuan Upa Tuaka thu hawn kha an han khel leh a,thudik tawk lo vanga an tlangval tam fe an han chan kha pawi an ti takzet a. Serzawl Lal in alo tih dan chu mak an tiin ropui an ti hle a ni, Lal fing tak a ni tih chu an hrechiang ta hle mai! Chutih rualin an zak ru in an hmai a uang lo kher mai!
........... ............ .............
Behliang mun hun a nih meuh chuan, Pasalṭha Chhunthanga chu Tuikual lui kamah chuan a ding ta, tlangval rual pawh an ding ta ṭhap mai! Hetah hian zanriah an buatsaih dawn a ni, an piah ngaw pui chu pangen ngaw a ni tawh a. Chawntui tlangval te chuan an ṭih hmel kher mai, amah erawh chu an paltlang ngei dawn si a. Pasalṭha Selzama chuan tlangval ho hnenah chuan,
" Aw le, hetah hian zanriah kan buatsaih ang a, zanriah kan bar zawhah kan kal leh nghal ang. Zanriah buatsaih pahin meichher tur te kan buatsaih bawk anga, Bawkmual kan thlen hma loh zawngin an chan alo chau lutuk hman ange!" an tih chuan tlangval ho chu an phe ta suau suau mai a.
Pasalṭha ho chu chet an phal ve lo, Bukbawnga chuan tlangval rual ho chu tihtur an kawhhmuh zung zung a, riahbuk sual a ngai lova, zanriah buaipui lo ho zawng chuan meichher tur an lo buaipui thung a. Mau bur lian fe fe chuan chaw an chhum a, kawng laka an tumbu lak te pawh an thukthawlh a. Sarep an neih ang ang te an thukphum bawk a, kar lovah zanriah chu an peih ta der a. Muang lovin zanriah chu an han buatsaih a, changel hnah la in zobuh hmui ham chu an khawrh khu vung vung a, tumbu thukthawlh te chu an kuaikak var ham mai a, Serzawl valrualten chi an han chhawp tel meuh chuan khawdang val ho chuan an en ṭhap mai le! Tlangval rual ho chu an ṭhu ṭhap mai a, chaw bar hmasak an tum hauh lo! Pasalṭha emaw u zawkten emaw an bar hma chuan an bar khalh mai ngai lo kumkhua a, chu chu dan a anneih a ni. Pasalṭha te chu an han ṭhu in an han bar ta a, chutah tlangval ho chuan rawn bar chhunzawmin an ri ta nak nak a, ei thuai thuaiin u zawkten an kham khalh ang tih hlau em em in an han ei ta a. Rei lo deuh ah an kham ta sang sang mai reng a..
Unau hmel hai a hnai ta takzet a, chutah le Pasalṭh Chhuna leh Tlanga chuan tlangval ho chu an han rem ṭan ta a, inhnaih te in pahnih zela inkawpin an kal dawn a ni. Pasalṭha Chhuna a ram chin hria chuan hma an hruai ta a, a laiah Selzama a awm a, a hnung lamah Tlanga leh Bukbawngan hnu an dal ta thung a. Pangen ngaw chu an dai lut ta!
Ngaw chhunga thing te chu lo ngir khupin Chhura rual vel hi an ni hlawm a, thinglian pui pui pachangin nilenga pawm tham pawh a tam kher lah tak a. Chutih rualin chenchilhtu an awm a ni tih chu a hai theih loh, a mi ṭham a na takzet a ni. Ngaw chhung an lut ta a le, alo thim khup tawh mai reng a, chhum hi alo zing chuai mai le, chung chhum karah chuan inbe sar sar thawm hi a awm deuh reng a. Tlangval dawih zualte chuan zun fep an thlauh ṭan nghal pang mai le! Hma hruaitu Pasalṭha Chhuna chu a phun bal bal a, eng a sawi chu a bula mite chuan an hre lem lova, mahse biak chu a nei ngei a ni, hmanhmawh fe chuan a kal zel a, a hnung a mite pawh chuan chak fe chuan an zui a. Aimawia te Thanpuia te chuan an hriam chu an hlat lo kher mai! Hetiang ngaw chhungah hi chuan thawm a tam duh kher mai, a hlauhawm tur tawkin muchhia te leh tuitu an hram reng bawk nen...! Zan rei tawh tak hi a ang ber hial a ni. Ngaw chhung tak tak an han thleng chu le, meichher chu a alh sawi ngar ngar mai a, thli lah chu a thaw hauh si lo! Tlangval la patuai deuh tan zawng a va hrehawm dawn teh lul em! Tlangval ṭhenkhat meichher lah a thi hmak hlawm a, an bul vel thim chinah lah chuan thawm hi a chawl lo, an hual vel ni ber hian a lang a ni.Chutah thil rimna em em uih thang hur rim a rawn nam ta ale....tawrh har tak a ni. An za chuan an uak tuar tuar mai chu a ni. Tlema la patuai deuh lah an lo law bawrh bawrh mai a chhel a ngai takzet a ni.
Hma hruaitu Pasalṭha Chhunthanga chu a ding ta chat mai le! A hma chiah ah chuan chhum dum, mihring ruangam ang deuh hi an lo ding ta far mai le! Chutah na fe hian thli rawn thawkin an meichher te chu eng ṭha thei tawh hek lo le, an buai ta takzet mai le! An kiangah chuan pachang rawl lian zet chu an thum an thum ta! Chutah pasalṭha Chhunthanga chuan pawr fe hian,
" Kiang teh u, in ram rawn daidar kan tum love, kan paltlang ringawt dawn a ni, a ni lova buaina min siam chuan kan daidar vek ang! In buzawl hi chenna tlak lovah kan siam ang!" Ring fe chuan an ti a.
Chutah tlangval rual ho pawh chuan an chempui an phawrh ta sap sap mai le! An bul vel chu in rawn khawm ni awm tak hian an thum bul bul mai rawl nen, a thawpik thlak takzet a ni. Pasalṭha Chhungthanga thinin a tuar ta lo le, a chempui hriam nen chuan chung thumah lamah chuan a zuang phei ta a, a chempui chu an vai ta tak tak a le, a bul vel thingtuai chawnpuar tia tia chu a chhum phei hmawk hmawk mai le! Chutah Thanpuia leh Aimawia te, tlangval dangte pawh chuan an bul vel chu inhrosa pah chuan an han sam veng ve ta tak tak mai le.... pachang na tuar thawm te, ṭe rawng rawng thawm te chuan chulai hmun chu a luah khat ta..! Tlangval ho lah hma hruaitu in zir bawk an huaisen ta viau mai! Rei tawk fang an han chet hnu chuan kal an han siam leh ta a. Zan pawh chu a hma ta vak lo, tlangval rual lah thaza rual lek an hruaitu in an zir si an kal thei phian mai le!
........... ............. ...............
Serzawl lam ve thung chu an thla muang ta deuhin ralven buk a ralveng pawh a awm tawk chauhin an awm ta! Zan lam ropuina chu chu zanah chuan han inpho chhuakin van lam chu a phe tuar mai a. Arsi te chu an phe neuh neuh a, arsi thlawk pawh awm zeuh zeuhin an hna chu an tlin hlawm hle mai reng a. Thangi, Lalkhawthangi chuan van lam chu an thlir vang vang a, eng emaw ti tak hian a awm a. A lung a leng a ni mahna, mahse han lunglenna turin mitmei pawh an la inhmuh miah si lo! Thingkhawna thing tlem azawng chu pawm lutin inchhungah chuan a lut ta, an arbawm te chu la dah ṭha hek lo, chhuak lehnghalin archhiar lamah an dah a. A nau ve hi zawng a phaw sawlh em a,pawnto turin Zanriah pawh puar hman bar lovin a tlan chhuak leh ta kha a ni.
Vawkchaw bel chawi lutin an chhuang ṭha leh a, eng takin mei chu an tuah ta a.
Lenglen ar chu tuikhur mual aṭanga rawn khuangin an inchhawn tliar tliar a charchhawn veng lamah chuan a zuih ral ta a. A rilru tak chuan Thangi chuan Rodawla rawn lenglut lo se a ti takzet a. Mahse nula ve ta chu rim a thiang si, ṭawngkam mawi lo deuh a inlengte han chhawn lah chu pawi sawina a ni miau mai si a! An hmeichhiatna in ro an rawn rel a, a rukin a awm a nuam lo em a, a kawng te chu na riau hian a hria a ni.
Chutah an Sumhmun a rawn ri a, Rodawla ngei chu a rawn ṭawng lar lar a, tlengrel a rawn nam chu Thangi suk tun chu ti tlu in a luah tak an tluk ta ale.....(h)
" Awiah..... E khaih ava na fawk fawk ve le!" Tih pah chuan Suk chu an tung ṭha a, a rilru tak chuan thlawh bo daih a duh na a, ni chiahin a hre bawk si lo! Inchhung lamah lah nui tlawr tlawr thawm a hre bawk si, a sa phat nghe nghe a. Chutah Thangi chuan,
"E khai aw... a na em U Rodawl, Kan Kunga khan tlaiah a titlu tawh a, alo dah ṭha lo a ni maw.....! He nau zet hi chu a buaithlak a nia, a ar lawi ve lah kha pahnih ngawt a rawn rap hlum leh ta pek a!" A lo ti ve var a.
Aw thian kharh kharh in Rodawla chu an lut a, a lu la tuai vut vut chung chuan,
" Na lo ve, arte khen ang chauh a ni, " tih pah chuan ṭhut hmun a rem chhunzawm nghal a.
Rodawla hian Thanpuia te pawih ral um hlana Thangi hi lo rim thluk a tum ruh hle a, eng chu ang tak ang i maw? Chhun zan zawmin zawngte tui ṭha hmu ang mai hian a birh tlut tlut mai chu a ni. Thangi te inah chuan tlangval dang pawh rawn leng lut ve zelin an ṭhahnem ta hle a. Pawih ral do a kal tlangvalte chanchinah bawk chuan an han lut leh a, a ni renga an titi tui ber a ni si a. Rodawla hian Thanpuia chu han vanduai se a ti takzet a ni. Chutah tlangvalte chuan Thanpuia chanchin chu an sawi zui mai reng a, chu tak chu Rodawla lo chan ruk chu a ni. Thil inti hre fe chuan ti hian an ti ve ta ngat a,
" Kei zawng kan Thanpuia reuh hi, lasi a zawl ngat maiin ka hria, a savawm sahhlum te kha pasalṭha tak pawn tawng se khati khan an sawp hauh lovang le. Tin, a kut hmui dan em em te lah hi.....! ( a ti ti chu Thangin a ngaithla em tih an melh zuk a, alo ngaithla uluk hle chuan a hria a) Lasi zawl ho hi chuan nula lam tehi an ngaihthah em em a,ram lamah bak an rilru an pe lo. Tin, mahni a han sapatal te hi an duhzawk tlat ṭhin nia.Han ngaihtuah ve mah ula, kan Thanpuia hian nula a rim awm pawh in hre ngai em ni!? Thang han chhuah bak a rilru ah a awm hian ka ring lo!" An ti thupui ta vei khuk a, sawi thiam miau hek, an ngawi ta ṭhap a. Lasi zawl ni mai hian an hre ta nghe nghe a!
Thangi pawh chuan ni thei mai dawn hian a hre ta nghe nghe, mahse an ngaihtuah chiang a, a la naupan ve deuh vang mai ni zawk ten a hre thul, a ngaihtuahna chu a kal phir vel muai mai a ni.
Chu zan arsi te mawi taka awmze nei tak si a de vel chu lungleng tak hian Saipuii chuan luhkasang aṭangin a thlir a. Thanpuia kha eng tin tak awm ang maw? Tih chu a ngaihtuahna luah ber tu a ni, a han vanduai ang tih chu a hlau em em a. A lunglen zual chang chuan vahrit chu a pawm leh ngawt ngawt ṭhin! A vahrit lah chu chaw a ei duh lova, a nguai viau hian a hria a, chungte hlei hlei chuan a awm a ti nuam thei lo! A pa te lah chu khawnbawl ho nen an inhmu khawm tlut tlut mai a, kutpui hman zai pawh an rel dawn ta lo a ang khawp mai!
........ ............ ..............
Zanlai ar khuan hun vel ani ta, Pangen ngaw lah chu a chanve pawh an la lut thleng der si lo, an meichher an thlak sek tawh a. Ngaw a chhah tulh tulh mai a, thawm mak sak a tam tulh tulh mai! Pasalṭha Chhuna chuan rei lo deuh chawlh a rawt ta mauh mai le. Chutah inthiar chhuanlamin ram lama a ṭhiante puihna dil turin ngaw chhung a pan ta. Tlangval ho chuan huaisen an ti hle a, an thlir zui ṭhap mai reng a. An bula vela zuitu awm reng leh thawm vel chu ngaia neih harsa an ti hlawm hle a ni. A ruk tak chuan an inhnaih hlawm hle a, kal fal bik nih kha an duh lo a ni.
Pasalṭha Chhuna chuan a lungmawi chu lekin ama hriat tawk chuan a phun ta sap a. Chutah a hmaah chuan nula hmel ṭha fe hi a rawn ding ta a!
Pasalṭha Chhuna a rawn let leh meuh chuan tlangval ho chuan a hmel chu eng ta sawt hian an hre nghe nghe a. Chutah Thanpuia chu ko chhuakin,
" Ti teh Thana, hma i hruai dun teh ang!" A rawn ti ta!
Thanpuia pawh chuan hmun ralṭi a ni tih a hria a, A pa Selzama an melh zawk a, a lu a lo bu nghut si a, Pasalṭha Chhuna lam chu a pan ta a.
( Chhunzawm tur)
(PASALṬHA THANPUIA)
( M.Lusei Palian)
........... ........ .............
Lalvura chu Lal in aṭanga rawn chhuakin an khaw thingserh bula chuan a rawn ding ta to a, tlangval rual ho hma ah chuan tihian thu a sawi ta a....
" Hei le....tlangval huaisen te u, kan hriat tlan ṭheuh angin kan chhak pawih ral chuan min chimih a, sal a min hruai darh turin an rawn thawk rip hle a. Hei ka khua pawh meivapah rawn chantir tumin an rawn thawk kha a nia, Serzawl tlangval huaisen te zarah kan him thei hram a ni. Pawih ral hi ṭhuang eng emaw zatah rawn thawkin tunah hian Bawkmual an bitum leh dawn tih kan hre tlang a, Lusei tlangval huaisen te kan ṭan tlan a ngai takzet a, kan puih an ngai hle dawn a ni. He kan tlangram hi a thlawna kan luah a ni hauh lova, kan hmaa mi huaiten an sah zau a ni. Tlang leh ruamte hi hetia tlang leh ruam hi a ni ngawt lova, kan hmaa pasalṭha te thisen farna, tlawmngaihna leh huaisenna in a luan a ni.Ram indip avanga heti khawpa kan thlang tla tawh min rawn run fo mai hi ngaihthah chi a ni tawh lo..... Kan ram invalh chin hum tur hian kan pen chhuah a ngai ta...! Kan pawih ral ho chu an buzawl thleng rawkin han um ula, han tlawm ang che u. Tin, tlangval huaisen te u, huaisen takin han che ta ula, him leh dam takin rawn kir leh vek ang che u... Kan pasalṭha te u, bawh hun hria ula, arpa chan nana hnung tawlh rih hreh hauh suh ang che u, Lusei ram tan hian theih tawp han chhuah nang che u...!" An ti dap dap a, chu thu zet chuan Tlangval rual huaisenna a pe thar hle a ni.
Chawntui Lal in duhtawka thu an sawi hnu chuan Bawkmual lam pan tur chuan tlangval rualte an chhuak dawn ta! Pasalṭha Chhuna'n Thalfang a khawm tir tlangval te khan a rukin an rawn pe ta kha a ni a, thalfang vanga nunna chan pawih ral chu Sawm ṭha mah an lo ni a, a kiai suk a, a ruk takin Thanpuia kha thalfang ape let leh ta kha a ni. Fehreh san hma si a Ni rawn langte chu a ngui ta viau hian a hriat a, Chawntui lam tak phei chuan an tlangvalte an chan belh leh ang tih an hlau ru tawh takzet a ni. Chutah nula rilru no deuh phei chuan an mittui an lo hru zauh zauh tawh hial a, an lawmpa te hi damin an lo kir leh angem? Zawhna inzawh tham a tling reng a ni, tuman chhanna an pe thei ngai lovang le. Pasalṭha Chhunthanga chuan hma an hruai a, Bawkmual lam pan chuan an liam ta nguah nguah mai a ni. Sawii pawh chuan a mikhual tlangvalte chu a thlir zui vawng vawng a, a hma lawka an leido khua mah ni se, tunah chuan an khaw chhanhimtu an ni leh lawi si! Nungdamin a tawng leh angem le?
Hetih lai hian Chawntui lam pawh thlan laiin an buai ve hle a, Pasalṭha Chenhranga leh a nauten an pawih ral man kha an lo dah ṭha ve mek bawk a. Pasalṭha Chenhranga pawh hliam a nei nen a chau takzet tawh a ni. Tlangval ho chuan chawl rih tura an nawr viau pawhin a taksa chau mahse a thinlung erawh a chau lo a ni. Mihring rilru hian nun hi a keng thui em a, huaisenna thuam a nih ngat phei chuan rin phak bakin hma a sawn hial ṭhin reng a ni. Pawih ral an huatna a zualin an thin a na tlang takzet a, ram chhan nan chuan thawhchhuah vek duh viau mahse a rem si lo a ni.
Lo fing nga awm vel an kal hnu chuanPasalṭha Chhunthanga chu hmun zawl zau nuam deuhah chuan an ding ta a.Rei lo deuh an han chawl a, an bul lawkah chuan kawrte a awm a, tui hit tui thiang tak chu tlangval ho chuan an han dawt kak kak a, chhawlhal zawng a hnem a ni. Chutah Pasalṭha Selzama leh Tlanga te chu an koh tir a, tlangval ho chim phak lohna hmunah chuan an han ding khawm a. Pasalṭha Chhunthanga chuan Tlanga leh Selzama chu an melh a, chutah rawn ṭawng chhuakin,
" Kawng pangngai kan zawh hian zan thum zet kan thang a ngai ngei ang, chumi chhung chuan pawih ral chuan Bawkmual an lo la hman ngei ang....! Pangen ngaw lama kan kal erawh chuan zan khat vel bak kan thang lovang, naktuk ferehsan velah chuan kan lut hman ang, mahse Pangen ngaw hi......!" An ngawi zui a, a aw an thian ṭha leh a. Chutih lai chuan pasalṭha Selzama chuan,
" Eh....a hnai lam lam kan zawh mai tur lah ni! Pangen ngaw a zankhua a kal chu tawn tur a tam deuh dawn a ni maw!? Hlauh sawi hman pawh kan ni tawh love.." An ti ve a.
Pasalṭha Tlanga chuan, " E khai! In thu thu a ni e, zankhua pawn kal ila pawi tihna kan nei love, hlauhawm sawi hman pawh kan ni in ka hre lo!" Nui sang chuan an ti a. Chutah Pasalṭha Chhunthanga chuan,
" Ni e, pangen ngaw hi a dik adik chuan kan dai lut hreh ṭhin khawp mai! Mahse a ṭul phawt chuan kan dai mai tur lah ni! Amah erawh chu kan fimkhur erawh a ngai viau ang le....!Aw le, pangen ngaw kan luh dawnah tlangval ho hi kan rem ṭha dawn nia, Pangen ngaw zawng a mi ṭham hi a na a nia!" An ti ve leh a, vaibel an han zu ve ta rih a.
Rei chawl lovin kal an han siam leh ta a,tlangval ṭha za rual tih takah an kal thei hle mai! An hun tawnin a zir vak loh vang chu ni maw han ṭawngduh fal an awm lo hle a. Aimawia leh Pazawna chuan ring vak lo hian Sawii chu an sawi leh zauh zauh ṭhin a. Thanpuia pawh chuan kha nula kutdam zia kha a ngaihtuah neuh neuh a, a ban Pawih pasalṭha in a hliamna chu an melh leh zauh a, a tuamtu lah khan a thiam phian mai si! A chang chuan ṭhang pik hmunte an tawn leh zauh zauh ṭhin a, an hma hruaitu hian ramchi n a hre em a, an kal thei hle a ni. Thui fe an kal leh hnu chuan an hma kawr ruam zau laiah chuan chawchhun an han fak a, tlangval rual sawmsarih ṭha lam an ni a, an thawm pawh a na ham ham hle a ni. An hruaitu pasalṭha te chuan rei an chawlh pui lo, hmalam pan chuan an kal leh ta a. Pasalṭha Chhuna remruat ang chuan an kal zel a, Pangen ngaw luh hma Tuikual luiah zanriah buatsaih a ei ni se, chu mi hnuah pangen ngaw an lut ang a, zankhua a bo lova an kal chuan a tuk ferehsan velah an thleng thei dawn a ni. Mahse he pangen ngaw hi zan lama kal an la awm ngai lova, zan chu sawi loh chhun lamah pawh hian tlawhpawh a hlawh lo hle a ni. Eng thil chiah tawng tak ang maw?
........... ........... .............
Chawntui Lal Lalvura leh a khawnbawl te chu an ṭhu khawm far mai a, pasalṭha te khan Bawkmual an thleng har ang tih an hlau hle a, an titi luahtu ber a ni. Tin, Pawih pasalṭha Hranthang lu latu kha an sawi bang thei lova, Serzawl upa min Phirtuala tupa anih thu Upa Tuakan an sawi meuh chuan an thum hak mai le! Upa Phirtuala hausak zia lah an hrechiang a, thil inti hre deuh phei chuan Lalbula hian Sangal khawng hranga awm tir a tum ṭhin na a, a duh lo a ni tih thleng chuan an han sawi a. Phirtuala pasalṭha huaisen a ni a, tlangdung tluana hmingthang sa leh rala zam ngai lo a ni, a tupa chuan a chhun fuh hle dawnin an hria a ni. Sangchina lu latu leh Chhunthanga pawhin a hneh loh kha a ni tih hre leh phei se chuan mak tihna in an khat hial ngei ang!
He Chawntui khua hian indin thar nan chuan hun an mamawh tam khawp ang le! An hmabak chu an hre ran hlawm a, ṭhangkhat lian lai hun an mamawh tawh dawn a ni. Lal leh upate chuan Upa Tuaka thu hawn kha an han khel leh a,thudik tawk lo vanga an tlangval tam fe an han chan kha pawi an ti takzet a. Serzawl Lal in alo tih dan chu mak an tiin ropui an ti hle a ni, Lal fing tak a ni tih chu an hrechiang ta hle mai! Chutih rualin an zak ru in an hmai a uang lo kher mai!
........... ............ .............
Behliang mun hun a nih meuh chuan, Pasalṭha Chhunthanga chu Tuikual lui kamah chuan a ding ta, tlangval rual pawh an ding ta ṭhap mai! Hetah hian zanriah an buatsaih dawn a ni, an piah ngaw pui chu pangen ngaw a ni tawh a. Chawntui tlangval te chuan an ṭih hmel kher mai, amah erawh chu an paltlang ngei dawn si a. Pasalṭha Selzama chuan tlangval ho hnenah chuan,
" Aw le, hetah hian zanriah kan buatsaih ang a, zanriah kan bar zawhah kan kal leh nghal ang. Zanriah buatsaih pahin meichher tur te kan buatsaih bawk anga, Bawkmual kan thlen hma loh zawngin an chan alo chau lutuk hman ange!" an tih chuan tlangval ho chu an phe ta suau suau mai a.
Pasalṭha ho chu chet an phal ve lo, Bukbawnga chuan tlangval rual ho chu tihtur an kawhhmuh zung zung a, riahbuk sual a ngai lova, zanriah buaipui lo ho zawng chuan meichher tur an lo buaipui thung a. Mau bur lian fe fe chuan chaw an chhum a, kawng laka an tumbu lak te pawh an thukthawlh a. Sarep an neih ang ang te an thukphum bawk a, kar lovah zanriah chu an peih ta der a. Muang lovin zanriah chu an han buatsaih a, changel hnah la in zobuh hmui ham chu an khawrh khu vung vung a, tumbu thukthawlh te chu an kuaikak var ham mai a, Serzawl valrualten chi an han chhawp tel meuh chuan khawdang val ho chuan an en ṭhap mai le! Tlangval rual ho chu an ṭhu ṭhap mai a, chaw bar hmasak an tum hauh lo! Pasalṭha emaw u zawkten emaw an bar hma chuan an bar khalh mai ngai lo kumkhua a, chu chu dan a anneih a ni. Pasalṭha te chu an han ṭhu in an han bar ta a, chutah tlangval ho chuan rawn bar chhunzawmin an ri ta nak nak a, ei thuai thuaiin u zawkten an kham khalh ang tih hlau em em in an han ei ta a. Rei lo deuh ah an kham ta sang sang mai reng a..
Unau hmel hai a hnai ta takzet a, chutah le Pasalṭh Chhuna leh Tlanga chuan tlangval ho chu an han rem ṭan ta a, inhnaih te in pahnih zela inkawpin an kal dawn a ni. Pasalṭha Chhuna a ram chin hria chuan hma an hruai ta a, a laiah Selzama a awm a, a hnung lamah Tlanga leh Bukbawngan hnu an dal ta thung a. Pangen ngaw chu an dai lut ta!
Ngaw chhunga thing te chu lo ngir khupin Chhura rual vel hi an ni hlawm a, thinglian pui pui pachangin nilenga pawm tham pawh a tam kher lah tak a. Chutih rualin chenchilhtu an awm a ni tih chu a hai theih loh, a mi ṭham a na takzet a ni. Ngaw chhung an lut ta a le, alo thim khup tawh mai reng a, chhum hi alo zing chuai mai le, chung chhum karah chuan inbe sar sar thawm hi a awm deuh reng a. Tlangval dawih zualte chuan zun fep an thlauh ṭan nghal pang mai le! Hma hruaitu Pasalṭha Chhuna chu a phun bal bal a, eng a sawi chu a bula mite chuan an hre lem lova, mahse biak chu a nei ngei a ni, hmanhmawh fe chuan a kal zel a, a hnung a mite pawh chuan chak fe chuan an zui a. Aimawia te Thanpuia te chuan an hriam chu an hlat lo kher mai! Hetiang ngaw chhungah hi chuan thawm a tam duh kher mai, a hlauhawm tur tawkin muchhia te leh tuitu an hram reng bawk nen...! Zan rei tawh tak hi a ang ber hial a ni. Ngaw chhung tak tak an han thleng chu le, meichher chu a alh sawi ngar ngar mai a, thli lah chu a thaw hauh si lo! Tlangval la patuai deuh tan zawng a va hrehawm dawn teh lul em! Tlangval ṭhenkhat meichher lah a thi hmak hlawm a, an bul vel thim chinah lah chuan thawm hi a chawl lo, an hual vel ni ber hian a lang a ni.Chutah thil rimna em em uih thang hur rim a rawn nam ta ale....tawrh har tak a ni. An za chuan an uak tuar tuar mai chu a ni. Tlema la patuai deuh lah an lo law bawrh bawrh mai a chhel a ngai takzet a ni.
Hma hruaitu Pasalṭha Chhunthanga chu a ding ta chat mai le! A hma chiah ah chuan chhum dum, mihring ruangam ang deuh hi an lo ding ta far mai le! Chutah na fe hian thli rawn thawkin an meichher te chu eng ṭha thei tawh hek lo le, an buai ta takzet mai le! An kiangah chuan pachang rawl lian zet chu an thum an thum ta! Chutah pasalṭha Chhunthanga chuan pawr fe hian,
" Kiang teh u, in ram rawn daidar kan tum love, kan paltlang ringawt dawn a ni, a ni lova buaina min siam chuan kan daidar vek ang! In buzawl hi chenna tlak lovah kan siam ang!" Ring fe chuan an ti a.
Chutah tlangval rual ho pawh chuan an chempui an phawrh ta sap sap mai le! An bul vel chu in rawn khawm ni awm tak hian an thum bul bul mai rawl nen, a thawpik thlak takzet a ni. Pasalṭha Chhungthanga thinin a tuar ta lo le, a chempui hriam nen chuan chung thumah lamah chuan a zuang phei ta a, a chempui chu an vai ta tak tak a le, a bul vel thingtuai chawnpuar tia tia chu a chhum phei hmawk hmawk mai le! Chutah Thanpuia leh Aimawia te, tlangval dangte pawh chuan an bul vel chu inhrosa pah chuan an han sam veng ve ta tak tak mai le.... pachang na tuar thawm te, ṭe rawng rawng thawm te chuan chulai hmun chu a luah khat ta..! Tlangval ho lah hma hruaitu in zir bawk an huaisen ta viau mai! Rei tawk fang an han chet hnu chuan kal an han siam leh ta a. Zan pawh chu a hma ta vak lo, tlangval rual lah thaza rual lek an hruaitu in an zir si an kal thei phian mai le!
........... ............. ...............
Serzawl lam ve thung chu an thla muang ta deuhin ralven buk a ralveng pawh a awm tawk chauhin an awm ta! Zan lam ropuina chu chu zanah chuan han inpho chhuakin van lam chu a phe tuar mai a. Arsi te chu an phe neuh neuh a, arsi thlawk pawh awm zeuh zeuhin an hna chu an tlin hlawm hle mai reng a. Thangi, Lalkhawthangi chuan van lam chu an thlir vang vang a, eng emaw ti tak hian a awm a. A lung a leng a ni mahna, mahse han lunglenna turin mitmei pawh an la inhmuh miah si lo! Thingkhawna thing tlem azawng chu pawm lutin inchhungah chuan a lut ta, an arbawm te chu la dah ṭha hek lo, chhuak lehnghalin archhiar lamah an dah a. A nau ve hi zawng a phaw sawlh em a,pawnto turin Zanriah pawh puar hman bar lovin a tlan chhuak leh ta kha a ni.
Vawkchaw bel chawi lutin an chhuang ṭha leh a, eng takin mei chu an tuah ta a.
Lenglen ar chu tuikhur mual aṭanga rawn khuangin an inchhawn tliar tliar a charchhawn veng lamah chuan a zuih ral ta a. A rilru tak chuan Thangi chuan Rodawla rawn lenglut lo se a ti takzet a. Mahse nula ve ta chu rim a thiang si, ṭawngkam mawi lo deuh a inlengte han chhawn lah chu pawi sawina a ni miau mai si a! An hmeichhiatna in ro an rawn rel a, a rukin a awm a nuam lo em a, a kawng te chu na riau hian a hria a ni.
Chutah an Sumhmun a rawn ri a, Rodawla ngei chu a rawn ṭawng lar lar a, tlengrel a rawn nam chu Thangi suk tun chu ti tlu in a luah tak an tluk ta ale.....(h)
" Awiah..... E khaih ava na fawk fawk ve le!" Tih pah chuan Suk chu an tung ṭha a, a rilru tak chuan thlawh bo daih a duh na a, ni chiahin a hre bawk si lo! Inchhung lamah lah nui tlawr tlawr thawm a hre bawk si, a sa phat nghe nghe a. Chutah Thangi chuan,
"E khai aw... a na em U Rodawl, Kan Kunga khan tlaiah a titlu tawh a, alo dah ṭha lo a ni maw.....! He nau zet hi chu a buaithlak a nia, a ar lawi ve lah kha pahnih ngawt a rawn rap hlum leh ta pek a!" A lo ti ve var a.
Aw thian kharh kharh in Rodawla chu an lut a, a lu la tuai vut vut chung chuan,
" Na lo ve, arte khen ang chauh a ni, " tih pah chuan ṭhut hmun a rem chhunzawm nghal a.
Rodawla hian Thanpuia te pawih ral um hlana Thangi hi lo rim thluk a tum ruh hle a, eng chu ang tak ang i maw? Chhun zan zawmin zawngte tui ṭha hmu ang mai hian a birh tlut tlut mai chu a ni. Thangi te inah chuan tlangval dang pawh rawn leng lut ve zelin an ṭhahnem ta hle a. Pawih ral do a kal tlangvalte chanchinah bawk chuan an han lut leh a, a ni renga an titi tui ber a ni si a. Rodawla hian Thanpuia chu han vanduai se a ti takzet a ni. Chutah tlangvalte chuan Thanpuia chanchin chu an sawi zui mai reng a, chu tak chu Rodawla lo chan ruk chu a ni. Thil inti hre fe chuan ti hian an ti ve ta ngat a,
" Kei zawng kan Thanpuia reuh hi, lasi a zawl ngat maiin ka hria, a savawm sahhlum te kha pasalṭha tak pawn tawng se khati khan an sawp hauh lovang le. Tin, a kut hmui dan em em te lah hi.....! ( a ti ti chu Thangin a ngaithla em tih an melh zuk a, alo ngaithla uluk hle chuan a hria a) Lasi zawl ho hi chuan nula lam tehi an ngaihthah em em a,ram lamah bak an rilru an pe lo. Tin, mahni a han sapatal te hi an duhzawk tlat ṭhin nia.Han ngaihtuah ve mah ula, kan Thanpuia hian nula a rim awm pawh in hre ngai em ni!? Thang han chhuah bak a rilru ah a awm hian ka ring lo!" An ti thupui ta vei khuk a, sawi thiam miau hek, an ngawi ta ṭhap a. Lasi zawl ni mai hian an hre ta nghe nghe a!
Thangi pawh chuan ni thei mai dawn hian a hre ta nghe nghe, mahse an ngaihtuah chiang a, a la naupan ve deuh vang mai ni zawk ten a hre thul, a ngaihtuahna chu a kal phir vel muai mai a ni.
Chu zan arsi te mawi taka awmze nei tak si a de vel chu lungleng tak hian Saipuii chuan luhkasang aṭangin a thlir a. Thanpuia kha eng tin tak awm ang maw? Tih chu a ngaihtuahna luah ber tu a ni, a han vanduai ang tih chu a hlau em em a. A lunglen zual chang chuan vahrit chu a pawm leh ngawt ngawt ṭhin! A vahrit lah chu chaw a ei duh lova, a nguai viau hian a hria a, chungte hlei hlei chuan a awm a ti nuam thei lo! A pa te lah chu khawnbawl ho nen an inhmu khawm tlut tlut mai a, kutpui hman zai pawh an rel dawn ta lo a ang khawp mai!
........ ............ ..............
Zanlai ar khuan hun vel ani ta, Pangen ngaw lah chu a chanve pawh an la lut thleng der si lo, an meichher an thlak sek tawh a. Ngaw a chhah tulh tulh mai a, thawm mak sak a tam tulh tulh mai! Pasalṭha Chhuna chuan rei lo deuh chawlh a rawt ta mauh mai le. Chutah inthiar chhuanlamin ram lama a ṭhiante puihna dil turin ngaw chhung a pan ta. Tlangval ho chuan huaisen an ti hle a, an thlir zui ṭhap mai reng a. An bula vela zuitu awm reng leh thawm vel chu ngaia neih harsa an ti hlawm hle a ni. A ruk tak chuan an inhnaih hlawm hle a, kal fal bik nih kha an duh lo a ni.
Pasalṭha Chhuna chuan a lungmawi chu lekin ama hriat tawk chuan a phun ta sap a. Chutah a hmaah chuan nula hmel ṭha fe hi a rawn ding ta a!
Pasalṭha Chhuna a rawn let leh meuh chuan tlangval ho chuan a hmel chu eng ta sawt hian an hre nghe nghe a. Chutah Thanpuia chu ko chhuakin,
" Ti teh Thana, hma i hruai dun teh ang!" A rawn ti ta!
Thanpuia pawh chuan hmun ralṭi a ni tih a hria a, A pa Selzama an melh zawk a, a lu a lo bu nghut si a, Pasalṭha Chhuna lam chu a pan ta a.
( Chhunzawm tur)
Chhiar vat2 ang aw
ReplyDelete