LUNGRENG NGÁW .S-2....(7)...
LUNGRENG NGÂW.....S-2.....7....
(PASALṬHA THANPUIA)
( M.Lusei Palian)
......... .......... ..............
Zamkunga chu meng bial kawk kawk in a naute pahnih chu an melh a, chutah le a hmel chu rawn inthlak thutin lawmna mitmeng leh hlimna chuan a rawn tuam ta a.Hmanhmawh taka rawn pen sau tawk tawkin buk bul chu a rawn thleng ta a. Sazuk leh Sanghal chu an en ṭhin, a hlim hle tih a hriat reng a ni. Buk tuala a pum maia an lo awm ngawt mai chu rin dan a nei thiam nghal mai reng a, Thanpuia leh Aimawia an thlir ṭhin, an ni lah chuan vaibel zu in ram ngaw lam an lo thlir daih mai si! Pazawna chuan a sakhi put chu buk tualah chuan an keuh ve dawp a, ṭhut pah chuan a ṭhiante pahnih chu an melh a, chutah Zamkunga chuan,
" Nangni pahnih zet chu.....in va hlawhtling ve le, sa dang beisei angai ta hauh lo zuk nia, kan inzo lovang tih pawh hlauhawm tak a ni...Engtia a pum teh lawnga buk tual rawn thleng thei chu ni maw!" zawt mitmeng tak hian an ti a.
" Eh....tlangval te hi chuan chang kan han tum raih a, buk bulah sa ho an rawn inhawr khawm tuau tuau mai maw le, chutah kan duh kan lo thlang tawh mai a ni!" Aimawia chuan nui sung chuan alo ti vei khak a. An nui hak hlawm a.
Zamkunga chuan, " Umnn....a lo nih dawn tak chu maw le! Khawi nge hlado kan chham ve ngat teh ang!" an ti zui a, Sanghal leh Sazuk hlado chu an chham ve leh ta a. Chutah an hawi ve leh ta vual vual a.Pazawna lah chuan an sa ho chu an chian vel a, a ma sum ang ang chuan a teh kual a teh kual hlawm a,Sanghal leh Sazuk chu an chul leh ṭhin an hlim tlang em a ni.
Zamkunga chu ṭhu ve ta lem lo chuan an hawi kual a, " Chhawl phah tur kan la a nge!" an tih chuan, rang fe chuan tlangval pathum chu an tho nghal suau mai a, buk kiang a mi changel kung chu a tlu nghal ruah ruah mai a,kar lovah hnah tam tawk chu an nei ta mai reng a, Zamkungan a naute ho an thlir ṭhin, nuam hi a tiin a hlim em a ni, a nui hui reng mai chu a ni. A thu sawi zawh rual khan an phu nghal siau mai si a, che ve hman hek lo!
Aimawia chuan bel chu an la a, vahrit leh sakhi sa ho kha chhum tum chuan an silfai thuak thuak a, lungthu te chu an siam ṭha a, a chhuang kai a,
" Hmin thuai teh se,ramvak sa tur lah chhum tur ala tam, Sakhi chek pahnih lai siam tur kan la nei si nen, khawi nge chaw chhumna tur mau lian deuh kan zawng a nge" tih pah chuan chem a keng a, buk mawng lam chu an pan vut a.
Hnah chu chhah deuh chuan an han phah ta a, Sa chan tur lah an ngah phian mai si nen, Sakhi chan hmasa berin an han buaipui tlang ta a, Sanghal chu alo thau kher mai! Akaw chhung ngawt pawh chu tihtham fe a ni reng a. Sanghal an han chan lai chuan khua pawh a thim titih ta mai reng a. Aimawia lah chu rawngbawl in a buai hle a, mau thei an siam leh thul, satui hang an hawp leh thul,
" Zanin zet chu laipawng kawh lahin kan ei mai tur lah ni! U Zamkung, zanriah bar zet ila, kan chhunzawm dawn em ni? Mi in min rawn tih khalh dawn lah ni hlei lo!" Satui hawp khulh pah chuan an ti a.
" E khai a ni maw,zanriah bar hun alo ni tawh reng a ni, ti teh u, Aimawia thu chhakchuah fuh ber ṭum lah ni!" Zamkunga chuan a naute ho enkual pah chuan an ti a.
Aimawia rawngbawl kha sa rim hnim reng in a khawsa si, a hmin leh hmin loh an tem sek a, vahriat phei chuan bawp an nei tawh mang lo hial kha a ni. Aimawia chu a phe vat vat a, a iptepui a chi a fun te chu an la, roh zet hian an thlir vei vung vung a,chutah Pazawna chuan mauthei hian sakhi chek leh satui chu an thli mawm hmak a, an mauthei a lian ṭha bawk a, a dawnghlawk tlang ngei mai! Zanriah bar tur chuan an han ṭhu kual pat a, an kut te lah chu a la mawm zuk thei hial a. Han sil ve bawk mahse, sa mawm hi zawng a reh har em ṭhin a ni. An rilṭam tawh vei nen, Zamkunga lah chu a muang phian mai si a, upa ber han bar khalh an hreh si, an melh leh zuk zuk ṭhin chu a ni. Chutah a rawn kil fel ta, a ni pawh chuan a naute hovin an nghak ṭhap tih a hria a, chaw chu a kut han ti mu ke ṭhe ṭhaw in an bar tawn a. Sakhi chek chuan an tleng thlak tir a.
Pazawna chuan Sakhi sa hmawm hmak pah chuan, "Pa Zam, helai sa han tam tehreng nen a tu mah vak lut ngai lo nge ni le? Sulhnu thar a vang viau si a!" Satui lem leh khalh pah chuan an ti a.
Chutah Zamkunga pawh chuan vahrit awm ti han keih thlak hlawk pah chuan sakhi chek mauthei a mi chu an dawt leh khalh a, "Ni e, helam mual meuh hi chu huaisen a ngai deuh a ni mahna, chhirbi hi zawng Sapui hian a chenchilh e an ti a, chuvang ni maw..mah rawh chu U Selzama te, Thana pa te ho nen chuan kan kal zeuh zeuh ṭhin!" Satui han hawp rik leh hruih pah chuan an ti a.
Aimawia chuan nau lu phel tia lawng hian chaw chu a ka ah an hnawh lut a, chutah sakhi leh vahrit chhum pawlh tui ngei mai chu an lem leh khawlh khawlh a. Chutah,
" A ni maw, Rohawka te rawn tlanchhiahna kha a ni tak e, pachang pathum meuh rawn tlanchhiat haw kha chu aw.... vanpui pawh lo chim se han do pawh ṭhak mai tur lah ni...!" nui sawng chung chuan an ti a.
Thanpuia pawh chuan, " Ka pa khan a sawi ṭhin teh tak e, rammi chu an awm ve a ni awm a, lung ṭhil te hian min rawn vawm ṭhin in, neltlang hial hmang mah se hlauh tlat loh chuan min fuh thei lo tiin min hrilh a ni!" tih pah chuan chaw chu an bar leh ta tawn a.
Zamkunga chuan sakhi chek han hawp ri hruih pah chuan, " Heng ramril ah hi chuan awm te pawh an awm ve ang, in lo zam deuh elo!? Mai mai chuan, ka nuih lam lam a za e, Rohawka te kha chu Bengtawia kha an inseh tir lo chauh a ni awm e. Manga khan min lo ṭhen khum e! a ti a, duhtawk teh ang u," an ti a.
An chaw chhum chu a hek hiau hiau khawp mai, a mawi tawk fang an han kil hnu pawh chuan thawh zai an rel hlei thei lo chu a ni. Buh thar hmui hiam mai, mau bur lian tak tak a rum tawk chauhva chhum leh Vahrit leh sakhi sa nen sakhi chek tui tawk tak nen a zanriah han kil zawng laipawng hnuai zawk a mi pawh a kawh lah ta ve ang. Zanriah ei kham pawh hian sarep in an la buai dawn chauh si a.
........... ............ ............
Chumi ni chhun lai vel chuan Serzawl khua chu a reh ruai mai a, charchhawn veng lama arpui tui lai ṭum thla dawk daw lak leh pitar in awm ten Herawt a an la her ri rat rat chu thawm hriat tur awm a ni mai a. Sanghar vun chu an buh phona chungah chuan mau hmangin an khai phe lap lap a,buh pho vengah an ti chek ni maw! Naupang ho lah an bo diak ni mai hian a hriat a. Lal fanu Saipuii chu an hawi kual ṭhin a, sawi fiah thiam hauh si lo hian a thinlung chu a zing chiai ni mai hian a hria a. A ṭhian Chawngṭhuami ( Ṭhuami tiin kan dah tawh ang) hnenah chuan a rilru zawng zawng chu a hrilh fai ta kel a. Chawngi chuan,
" Saii, han ngaihtuah ve la, a dik a dik chuan tu tlangval mah hian an rim ngam lovang che, i pa Lal a ni si a, Lal fanu te chuan rimtu an hmu zen zen ngai hleinem! Tuna i thinlung luahtu pawh hi mi ṭha fa mah nise, mitmei i hmuh viau te a nih loh chuan alo chuangkai mai bik lovang! Nula dang anga tlangval chuankai ngamna in ni miau si lova le...!" Saipuii melh ran chung chuan an ti a.
" Ṭhuami, nang zawng i vannei bik e mai! I dinhmun hi ka awt ngawt mai che, Lal fanu nih zawng, chu chu tih ve loh tur tih a tam e mai, kei zawng ka ning zozai e! Ka zalen hauh si lo, awi....keizawng ṭhian kawm tur takngial pawh hi ka van chu a ni!" An ti chuai raih mai chu Ṭhuami chuan a lainat takzet a, remruat pui dan tur a zawng ta a.
Ni Lalfanu te hi an dinhmun hi mi hian an han awt viau ṭhin tak na a, awhawm lohna hi a tam duh viau a, a ruk hian an chep tlat ṭhin! Inleng tlangval te hi neih chak viau ṭhin mahse tlangval te hi an chuangkai ngam zen zen lova, khawhar tak hian a rukin an awm ṭhin reng a ni.An ina leng lut ho lah khawnbawl upa an ni mai ṭhin si a, an thusawi tam tak lah hi lo sawi chhawn ve chi a ni ṭhin si lo, thuruk hi an pai um reng mai zawng a ni. Zalenna hian a hlat a, nun khawharna hian a chenchilh a, hlim taka lawm rual te nena feh ho phei chu vana rah ang hial a ni.
Chawhnu thlang herah chuan Ṭhuami pawh chu eirel a ngaih avangin a haw ve leh ta a. Saipuii chu khawharna hian a zem a, ei an rel ve te chu a zuai viau mai a, eng dang vang a ni lo, a ruk , ruk thei ang bera a ngainat em em Thanpuia a tawng khat em a ni.Rapa an sarepte chu an en a, Thanpuia pa rawn dah kha a ni si, chung te ringawt pawh chu hlimna tham ni hialin a hria a.Vahrit a chah ṭum te lah khan an hun tawn kha khati kha a ni ta si, tunah te hian eng tin awm ve maw, an ina va kal duk duk a va zawh te lah chu thil tih mi a ni si lo!
........... ............. ................
Chawhnu thlang her a nih chuan Pasalṭha Chhunthanga leh a naute ho pawh Serzawl kawtchhuah an hnaih ta viau mai a. An ralven buk an hnaih ta takzet a, Khawnbawl upa Tuaka nen chuan hma an han hruai ta a. Ralven buk a tlangval chuan an lo hmu reng tawh a, chutah an tih tur te hrilh in an han au lang lang a. Tlangval ralveng te chuan,
" Aw le, in rawn luh poh a niang chu, amah erawh chu rinhlelh awma in awm a nih chuan kan sai hreh hauh lo che u a nia!" an han ti a.
An hnunga se kaia tlangval rawn kal duah duah an hmuh chuan tlangval ho pawh chuan an hre thiam hle a. Khawchhung chu an luh tir a, chutih rual chuan tlangval pakhat chu a tlan vang vang a, pasalṭha ho leh lal te hnenah thu a va thlen ta thuai a. Khawchhunga pasalṭha awm ho pawh chu Lal in an pan ta hlawm a.
Upa Tuaka chuan Lal in a luh chu an dil a, an ni pawhin kam ṭha taka lo chhawnin an luh tir ta a. Chutih lai chuan Pasalṭha ho pawh an rawn lawr ṭak ṭak a, Pasalṭha Chhunan chung ho an hmuh chuan a khi suk a, Lalin chhung a pan ve ta a. Upa Tuaka Chawntui khawnbawl upa min ṭawngkam thiam fe chuan an thil tawn chanchin chu Lalbula hnenah chuan an sawi charh charh a, upa ho kim lai a ni nen, Lalbula te ho chu an lo kim hle a lo ni. Chutah pawih ral an rawn len thu te chu thiam takin an sawi a, Kangzawl lal leh Herhzawl lal inthurual tawh thu te, Khangzawl khua pawih ralin an run thu te an sawi meuh chuan Lalbula leh upa ho pawh an beng an lo tun hra tawh mai a. Herhzawl khua an run thu te, an lal fanu Ngurpuii an man dan thlengin an sawi zet zawng thu a thiam bawk a, an khawngaih ta kher mai. Pawih pasalṭha ṭhuang thumin an rawn thawk a, Tin, Hauzasel( a hming dik tak Hrangmuan) a hote Pasalṭha Thanglura hoten an um a, an hual ve mek tih thu te, Pawih pasalṭha te bitum leh tur chu Chawntui leh Serzawl khua te a nih thu Upa Tuakan an sawi zawh meuh chuan Lalbula pawh a ding ta nghat a, chhuatah a vei tawn sek mai! Chhuata hah zu khap thum bela an rawn chhawp chu tukhum sai ngar ngar hian an dawt leh te te a. Pasalṭha Chhuna pawh chuan a mawi tawkin dawn fung nen a rawn dawt ve leh zauh a.
Chutah Upa Tuaka chuan remthu sawi tura rawn kal an nih thu thiam takin an sawi leh a, an silai an man sak te tlanna tur an neih kim rih lo thu leh Sial pawh sawmthum chauh an rawn kaih rih thu an sawi leh ta a. Lalbula leh a hote pawh an inmelh kual ṭham ṭham a. Upa Tuaka chuan thudik an hriat loh avanga an thiltih pawi an tihzia uar thiam taka an sawi mai phei chu ngaihdam hi a chakawm ngawih ngawih hial a.A sawi lungrun thiam bawk a, khawngaih thla la tak a ni, tuna an tlangval te nen chauh chuan pawih ral hmachhawn an huphurh zia te thlengin a sawi ta khel mai!
Lalbula chuan chawl hahdam phawta an thu ken zan lama rel a nih tur thu chu an sawi a, thlenin tur te siam sak nghal in chawl hahdam rih turin an ti a. Zan lamah bengsika ngaihtuah pui an tum thu an fah meuh chuan Upa Tuaka te pawh hlim khat chuan an hlim hle a ni.
............ ............. ............
An sa an han chan zawh chuan, Zamkunga chuan chhawl chu an tho a, hlado an chham leh a. An sarepte an han hlang fel a, sarep urna tur zau hek hawkin hmun thum laiah an han siam a, an ur khu ta vut vut mai!
An han inhlan zawh meuh chuan lenghnawt ar khuan hun a ni tawh mai reng a, an hlim phengin hun bi pawh an lo ngaichang mang lo a ni.
" Mei kha han tuahna deuh teh u, kan in rep zan fe loh chuan kan inzo thei kher lovang!" Zamkunga chuan an ti a.
" Eh.... a rep ṭhat loh leh kan la cham mai tur lah ni, faisa lah kan la ngah a hmeh lah duh thlan tur kan ngah si" Aimawia chuan a rawn ti thuai a.
" Ni e, a dik khawp mai, ma rawh chu hei leido kan neih lai a ni si a, hlawhtlin tawh tho chuan khawchhung lam te hi kan ngaihthah thiang lo a ni.! " Zamkungan an tih meuh chuan dik an ti tlang hle a.
An sa chu a thau hlawm bawk a, a far alh leh zuai zuai ṭhin a, a rim a tui ṭan hle a ni. Chutih rualin mei chu a chhawm hneh bawk a, an ur ṭha hle a, zankhua a an ur chuan an ur zang hawk ngei ang le. Chutih rual chuan an sa ur rim chuan Sapui a koh ngei an ring a, saruh lian tak tak chu an buk chhak deuhah chuan an dah vum thur mai reng a. Pasalṭhate hi an hlawhtling a nih chuan an thil phal viau a, ram lama a neitupa hi an hleh ve ṭhin a, an hlawhchham tuma Ram lam pasalṭha a lo hlawhtling a nih pawhin hleh an dil ve ṭhin a, Chu sapui chuan a lo phal a nih chuan alo chhing ve suar suar ṭhin a. Mahse, sapui man tawh va hleh ṭhen sak ngam chu mi huaisen, pasalṭha tak tak a hming mai ni lo, an ni ṭhin!
Hmun ralṭit naah mikawl nun, chhungril huaisenna atakin alang ṭhin a, chu chu thlamuanna tham a ni reng ṭhin! Rei loteah chuan an buk chhak lawkah chuan pasalṭha thawm chu an hre ta mai reng a, an sa ur rim chuan a ko ta a ni ngat mai! Zamkunga chuan a naute an melh kual a, thawm chu hre ve vek mahse tumah hlau hmel pu reng a hmu lo! A chhuang rilru hlawm hle a, an chhaka an saruh te lah chu kheltu an awm ngei a ni tih hriat tak hian a ri leh bup bup mai ṭhin a.
Thanpuia chuan, " Ha ava nei ṭha bik ve le aw...bup bup mai a!" Nui suk hian an ti duh chauh a. Sapui cho chu an duh lo na a, helai buka awm te hian an hlau bik em em tlat lo!
Chu chu pasalṭha zia, an nuna lang ṭhin, an chetzia a bet nghet tlat a ni si!
" Rodawla han tel ve se aw!" Pazawna chuan a rawn ti chhuak a. Chutah rang fe hian Aimawia chuan,
" A ṭul mai mai lo....! Taka Thana, Rodawla lakah hian fimkhur hle ang che, i hming chhiatna tur bak a zawng lo a nia, ka la bin hrep ang maw le, khipa zet khi chu....!" mei tuah pah chuan an ti a.
" Eh....Eng tizia nge nia U Aimawi...!" Thanpuia chuan an ti a.
" Thana, Zawna uluk deuh khan ngaithla teh u, ralpui beih leh sapui beih hun se khitiang vaupungna satliah zawng a bi bo daih ang. Lo tel ve ta se, hnung lam aṭanga ral sai che u a hnial hauh lovang, a mizia ah khian a hriat reng mai! Chutiang mizia pu chu a ni tih hrereng ang che u, a pu nihna khi a chhuang em em reng ringawt mai a ni." thinrim hmel fe chuan an ti a. A dik reng bawk a ni.
Thanpuia chu a bu nghauh nghauh a, chutah Pazawna chuan, " Hriat kar tur a ni!" a ti ta a.
Aimawia vek chuan, " U Zam, hei tihian ramchhuah leh hun pawhin min ban hauh suh ang che u, ka hlawhtlin pui khawp che u hi maw!" An ti thupui vei hluk a, an nui zo ta vek mai!
Heng hmun ralṭi Sapui kiangah pawh la nui ham ham thei hi an ni mihrang chu...nuna huaisenna bet tlat, tlawmngaihna nunpui si te an ni. Serzawl mihrangte tiin an hming ala thang ngei dawn si a.
........... ..........
Lenglen hunah chuan Upa Tuaka leh Pasalṭha Chhuna te chu Lal in ah an han chuangkai leh ta a. An tlangval te erawh chu tho lo fe hian Zawlbuk an pan ta a.An huphurh hle ta ve ang chu...
Lalbula leh a khawnbawl te, pasalṭha hote an lo kim tawh ngang mai!
( Chhunzawm zel tur)
( Thubelh: Zan khat dana thui tawk dah ṭhin nge kan duh, zan tin hetiang chen vel hi le?
Zan tin thui fe dah chu ka hunawl neih hian a theih tlat si lova, zankhat danah thui fe kan tum mai dawn nge?
In ngaih dan han sawi ve teh u.)
(PASALṬHA THANPUIA)
( M.Lusei Palian)
......... .......... ..............
Zamkunga chu meng bial kawk kawk in a naute pahnih chu an melh a, chutah le a hmel chu rawn inthlak thutin lawmna mitmeng leh hlimna chuan a rawn tuam ta a.Hmanhmawh taka rawn pen sau tawk tawkin buk bul chu a rawn thleng ta a. Sazuk leh Sanghal chu an en ṭhin, a hlim hle tih a hriat reng a ni. Buk tuala a pum maia an lo awm ngawt mai chu rin dan a nei thiam nghal mai reng a, Thanpuia leh Aimawia an thlir ṭhin, an ni lah chuan vaibel zu in ram ngaw lam an lo thlir daih mai si! Pazawna chuan a sakhi put chu buk tualah chuan an keuh ve dawp a, ṭhut pah chuan a ṭhiante pahnih chu an melh a, chutah Zamkunga chuan,
" Nangni pahnih zet chu.....in va hlawhtling ve le, sa dang beisei angai ta hauh lo zuk nia, kan inzo lovang tih pawh hlauhawm tak a ni...Engtia a pum teh lawnga buk tual rawn thleng thei chu ni maw!" zawt mitmeng tak hian an ti a.
" Eh....tlangval te hi chuan chang kan han tum raih a, buk bulah sa ho an rawn inhawr khawm tuau tuau mai maw le, chutah kan duh kan lo thlang tawh mai a ni!" Aimawia chuan nui sung chuan alo ti vei khak a. An nui hak hlawm a.
Zamkunga chuan, " Umnn....a lo nih dawn tak chu maw le! Khawi nge hlado kan chham ve ngat teh ang!" an ti zui a, Sanghal leh Sazuk hlado chu an chham ve leh ta a. Chutah an hawi ve leh ta vual vual a.Pazawna lah chuan an sa ho chu an chian vel a, a ma sum ang ang chuan a teh kual a teh kual hlawm a,Sanghal leh Sazuk chu an chul leh ṭhin an hlim tlang em a ni.
Zamkunga chu ṭhu ve ta lem lo chuan an hawi kual a, " Chhawl phah tur kan la a nge!" an tih chuan, rang fe chuan tlangval pathum chu an tho nghal suau mai a, buk kiang a mi changel kung chu a tlu nghal ruah ruah mai a,kar lovah hnah tam tawk chu an nei ta mai reng a, Zamkungan a naute ho an thlir ṭhin, nuam hi a tiin a hlim em a ni, a nui hui reng mai chu a ni. A thu sawi zawh rual khan an phu nghal siau mai si a, che ve hman hek lo!
Aimawia chuan bel chu an la a, vahrit leh sakhi sa ho kha chhum tum chuan an silfai thuak thuak a, lungthu te chu an siam ṭha a, a chhuang kai a,
" Hmin thuai teh se,ramvak sa tur lah chhum tur ala tam, Sakhi chek pahnih lai siam tur kan la nei si nen, khawi nge chaw chhumna tur mau lian deuh kan zawng a nge" tih pah chuan chem a keng a, buk mawng lam chu an pan vut a.
Hnah chu chhah deuh chuan an han phah ta a, Sa chan tur lah an ngah phian mai si nen, Sakhi chan hmasa berin an han buaipui tlang ta a, Sanghal chu alo thau kher mai! Akaw chhung ngawt pawh chu tihtham fe a ni reng a. Sanghal an han chan lai chuan khua pawh a thim titih ta mai reng a. Aimawia lah chu rawngbawl in a buai hle a, mau thei an siam leh thul, satui hang an hawp leh thul,
" Zanin zet chu laipawng kawh lahin kan ei mai tur lah ni! U Zamkung, zanriah bar zet ila, kan chhunzawm dawn em ni? Mi in min rawn tih khalh dawn lah ni hlei lo!" Satui hawp khulh pah chuan an ti a.
" E khai a ni maw,zanriah bar hun alo ni tawh reng a ni, ti teh u, Aimawia thu chhakchuah fuh ber ṭum lah ni!" Zamkunga chuan a naute ho enkual pah chuan an ti a.
Aimawia rawngbawl kha sa rim hnim reng in a khawsa si, a hmin leh hmin loh an tem sek a, vahriat phei chuan bawp an nei tawh mang lo hial kha a ni. Aimawia chu a phe vat vat a, a iptepui a chi a fun te chu an la, roh zet hian an thlir vei vung vung a,chutah Pazawna chuan mauthei hian sakhi chek leh satui chu an thli mawm hmak a, an mauthei a lian ṭha bawk a, a dawnghlawk tlang ngei mai! Zanriah bar tur chuan an han ṭhu kual pat a, an kut te lah chu a la mawm zuk thei hial a. Han sil ve bawk mahse, sa mawm hi zawng a reh har em ṭhin a ni. An rilṭam tawh vei nen, Zamkunga lah chu a muang phian mai si a, upa ber han bar khalh an hreh si, an melh leh zuk zuk ṭhin chu a ni. Chutah a rawn kil fel ta, a ni pawh chuan a naute hovin an nghak ṭhap tih a hria a, chaw chu a kut han ti mu ke ṭhe ṭhaw in an bar tawn a. Sakhi chek chuan an tleng thlak tir a.
Pazawna chuan Sakhi sa hmawm hmak pah chuan, "Pa Zam, helai sa han tam tehreng nen a tu mah vak lut ngai lo nge ni le? Sulhnu thar a vang viau si a!" Satui lem leh khalh pah chuan an ti a.
Chutah Zamkunga pawh chuan vahrit awm ti han keih thlak hlawk pah chuan sakhi chek mauthei a mi chu an dawt leh khalh a, "Ni e, helam mual meuh hi chu huaisen a ngai deuh a ni mahna, chhirbi hi zawng Sapui hian a chenchilh e an ti a, chuvang ni maw..mah rawh chu U Selzama te, Thana pa te ho nen chuan kan kal zeuh zeuh ṭhin!" Satui han hawp rik leh hruih pah chuan an ti a.
Aimawia chuan nau lu phel tia lawng hian chaw chu a ka ah an hnawh lut a, chutah sakhi leh vahrit chhum pawlh tui ngei mai chu an lem leh khawlh khawlh a. Chutah,
" A ni maw, Rohawka te rawn tlanchhiahna kha a ni tak e, pachang pathum meuh rawn tlanchhiat haw kha chu aw.... vanpui pawh lo chim se han do pawh ṭhak mai tur lah ni...!" nui sawng chung chuan an ti a.
Thanpuia pawh chuan, " Ka pa khan a sawi ṭhin teh tak e, rammi chu an awm ve a ni awm a, lung ṭhil te hian min rawn vawm ṭhin in, neltlang hial hmang mah se hlauh tlat loh chuan min fuh thei lo tiin min hrilh a ni!" tih pah chuan chaw chu an bar leh ta tawn a.
Zamkunga chuan sakhi chek han hawp ri hruih pah chuan, " Heng ramril ah hi chuan awm te pawh an awm ve ang, in lo zam deuh elo!? Mai mai chuan, ka nuih lam lam a za e, Rohawka te kha chu Bengtawia kha an inseh tir lo chauh a ni awm e. Manga khan min lo ṭhen khum e! a ti a, duhtawk teh ang u," an ti a.
An chaw chhum chu a hek hiau hiau khawp mai, a mawi tawk fang an han kil hnu pawh chuan thawh zai an rel hlei thei lo chu a ni. Buh thar hmui hiam mai, mau bur lian tak tak a rum tawk chauhva chhum leh Vahrit leh sakhi sa nen sakhi chek tui tawk tak nen a zanriah han kil zawng laipawng hnuai zawk a mi pawh a kawh lah ta ve ang. Zanriah ei kham pawh hian sarep in an la buai dawn chauh si a.
........... ............ ............
Chumi ni chhun lai vel chuan Serzawl khua chu a reh ruai mai a, charchhawn veng lama arpui tui lai ṭum thla dawk daw lak leh pitar in awm ten Herawt a an la her ri rat rat chu thawm hriat tur awm a ni mai a. Sanghar vun chu an buh phona chungah chuan mau hmangin an khai phe lap lap a,buh pho vengah an ti chek ni maw! Naupang ho lah an bo diak ni mai hian a hriat a. Lal fanu Saipuii chu an hawi kual ṭhin a, sawi fiah thiam hauh si lo hian a thinlung chu a zing chiai ni mai hian a hria a. A ṭhian Chawngṭhuami ( Ṭhuami tiin kan dah tawh ang) hnenah chuan a rilru zawng zawng chu a hrilh fai ta kel a. Chawngi chuan,
" Saii, han ngaihtuah ve la, a dik a dik chuan tu tlangval mah hian an rim ngam lovang che, i pa Lal a ni si a, Lal fanu te chuan rimtu an hmu zen zen ngai hleinem! Tuna i thinlung luahtu pawh hi mi ṭha fa mah nise, mitmei i hmuh viau te a nih loh chuan alo chuangkai mai bik lovang! Nula dang anga tlangval chuankai ngamna in ni miau si lova le...!" Saipuii melh ran chung chuan an ti a.
" Ṭhuami, nang zawng i vannei bik e mai! I dinhmun hi ka awt ngawt mai che, Lal fanu nih zawng, chu chu tih ve loh tur tih a tam e mai, kei zawng ka ning zozai e! Ka zalen hauh si lo, awi....keizawng ṭhian kawm tur takngial pawh hi ka van chu a ni!" An ti chuai raih mai chu Ṭhuami chuan a lainat takzet a, remruat pui dan tur a zawng ta a.
Ni Lalfanu te hi an dinhmun hi mi hian an han awt viau ṭhin tak na a, awhawm lohna hi a tam duh viau a, a ruk hian an chep tlat ṭhin! Inleng tlangval te hi neih chak viau ṭhin mahse tlangval te hi an chuangkai ngam zen zen lova, khawhar tak hian a rukin an awm ṭhin reng a ni.An ina leng lut ho lah khawnbawl upa an ni mai ṭhin si a, an thusawi tam tak lah hi lo sawi chhawn ve chi a ni ṭhin si lo, thuruk hi an pai um reng mai zawng a ni. Zalenna hian a hlat a, nun khawharna hian a chenchilh a, hlim taka lawm rual te nena feh ho phei chu vana rah ang hial a ni.
Chawhnu thlang herah chuan Ṭhuami pawh chu eirel a ngaih avangin a haw ve leh ta a. Saipuii chu khawharna hian a zem a, ei an rel ve te chu a zuai viau mai a, eng dang vang a ni lo, a ruk , ruk thei ang bera a ngainat em em Thanpuia a tawng khat em a ni.Rapa an sarepte chu an en a, Thanpuia pa rawn dah kha a ni si, chung te ringawt pawh chu hlimna tham ni hialin a hria a.Vahrit a chah ṭum te lah khan an hun tawn kha khati kha a ni ta si, tunah te hian eng tin awm ve maw, an ina va kal duk duk a va zawh te lah chu thil tih mi a ni si lo!
........... ............. ................
Chawhnu thlang her a nih chuan Pasalṭha Chhunthanga leh a naute ho pawh Serzawl kawtchhuah an hnaih ta viau mai a. An ralven buk an hnaih ta takzet a, Khawnbawl upa Tuaka nen chuan hma an han hruai ta a. Ralven buk a tlangval chuan an lo hmu reng tawh a, chutah an tih tur te hrilh in an han au lang lang a. Tlangval ralveng te chuan,
" Aw le, in rawn luh poh a niang chu, amah erawh chu rinhlelh awma in awm a nih chuan kan sai hreh hauh lo che u a nia!" an han ti a.
An hnunga se kaia tlangval rawn kal duah duah an hmuh chuan tlangval ho pawh chuan an hre thiam hle a. Khawchhung chu an luh tir a, chutih rual chuan tlangval pakhat chu a tlan vang vang a, pasalṭha ho leh lal te hnenah thu a va thlen ta thuai a. Khawchhunga pasalṭha awm ho pawh chu Lal in an pan ta hlawm a.
Upa Tuaka chuan Lal in a luh chu an dil a, an ni pawhin kam ṭha taka lo chhawnin an luh tir ta a. Chutih lai chuan Pasalṭha ho pawh an rawn lawr ṭak ṭak a, Pasalṭha Chhunan chung ho an hmuh chuan a khi suk a, Lalin chhung a pan ve ta a. Upa Tuaka Chawntui khawnbawl upa min ṭawngkam thiam fe chuan an thil tawn chanchin chu Lalbula hnenah chuan an sawi charh charh a, upa ho kim lai a ni nen, Lalbula te ho chu an lo kim hle a lo ni. Chutah pawih ral an rawn len thu te chu thiam takin an sawi a, Kangzawl lal leh Herhzawl lal inthurual tawh thu te, Khangzawl khua pawih ralin an run thu te an sawi meuh chuan Lalbula leh upa ho pawh an beng an lo tun hra tawh mai a. Herhzawl khua an run thu te, an lal fanu Ngurpuii an man dan thlengin an sawi zet zawng thu a thiam bawk a, an khawngaih ta kher mai. Pawih pasalṭha ṭhuang thumin an rawn thawk a, Tin, Hauzasel( a hming dik tak Hrangmuan) a hote Pasalṭha Thanglura hoten an um a, an hual ve mek tih thu te, Pawih pasalṭha te bitum leh tur chu Chawntui leh Serzawl khua te a nih thu Upa Tuakan an sawi zawh meuh chuan Lalbula pawh a ding ta nghat a, chhuatah a vei tawn sek mai! Chhuata hah zu khap thum bela an rawn chhawp chu tukhum sai ngar ngar hian an dawt leh te te a. Pasalṭha Chhuna pawh chuan a mawi tawkin dawn fung nen a rawn dawt ve leh zauh a.
Chutah Upa Tuaka chuan remthu sawi tura rawn kal an nih thu thiam takin an sawi leh a, an silai an man sak te tlanna tur an neih kim rih lo thu leh Sial pawh sawmthum chauh an rawn kaih rih thu an sawi leh ta a. Lalbula leh a hote pawh an inmelh kual ṭham ṭham a. Upa Tuaka chuan thudik an hriat loh avanga an thiltih pawi an tihzia uar thiam taka an sawi mai phei chu ngaihdam hi a chakawm ngawih ngawih hial a.A sawi lungrun thiam bawk a, khawngaih thla la tak a ni, tuna an tlangval te nen chauh chuan pawih ral hmachhawn an huphurh zia te thlengin a sawi ta khel mai!
Lalbula chuan chawl hahdam phawta an thu ken zan lama rel a nih tur thu chu an sawi a, thlenin tur te siam sak nghal in chawl hahdam rih turin an ti a. Zan lamah bengsika ngaihtuah pui an tum thu an fah meuh chuan Upa Tuaka te pawh hlim khat chuan an hlim hle a ni.
............ ............. ............
An sa an han chan zawh chuan, Zamkunga chuan chhawl chu an tho a, hlado an chham leh a. An sarepte an han hlang fel a, sarep urna tur zau hek hawkin hmun thum laiah an han siam a, an ur khu ta vut vut mai!
An han inhlan zawh meuh chuan lenghnawt ar khuan hun a ni tawh mai reng a, an hlim phengin hun bi pawh an lo ngaichang mang lo a ni.
" Mei kha han tuahna deuh teh u, kan in rep zan fe loh chuan kan inzo thei kher lovang!" Zamkunga chuan an ti a.
" Eh.... a rep ṭhat loh leh kan la cham mai tur lah ni, faisa lah kan la ngah a hmeh lah duh thlan tur kan ngah si" Aimawia chuan a rawn ti thuai a.
" Ni e, a dik khawp mai, ma rawh chu hei leido kan neih lai a ni si a, hlawhtlin tawh tho chuan khawchhung lam te hi kan ngaihthah thiang lo a ni.! " Zamkungan an tih meuh chuan dik an ti tlang hle a.
An sa chu a thau hlawm bawk a, a far alh leh zuai zuai ṭhin a, a rim a tui ṭan hle a ni. Chutih rualin mei chu a chhawm hneh bawk a, an ur ṭha hle a, zankhua a an ur chuan an ur zang hawk ngei ang le. Chutih rual chuan an sa ur rim chuan Sapui a koh ngei an ring a, saruh lian tak tak chu an buk chhak deuhah chuan an dah vum thur mai reng a. Pasalṭhate hi an hlawhtling a nih chuan an thil phal viau a, ram lama a neitupa hi an hleh ve ṭhin a, an hlawhchham tuma Ram lam pasalṭha a lo hlawhtling a nih pawhin hleh an dil ve ṭhin a, Chu sapui chuan a lo phal a nih chuan alo chhing ve suar suar ṭhin a. Mahse, sapui man tawh va hleh ṭhen sak ngam chu mi huaisen, pasalṭha tak tak a hming mai ni lo, an ni ṭhin!
Hmun ralṭit naah mikawl nun, chhungril huaisenna atakin alang ṭhin a, chu chu thlamuanna tham a ni reng ṭhin! Rei loteah chuan an buk chhak lawkah chuan pasalṭha thawm chu an hre ta mai reng a, an sa ur rim chuan a ko ta a ni ngat mai! Zamkunga chuan a naute an melh kual a, thawm chu hre ve vek mahse tumah hlau hmel pu reng a hmu lo! A chhuang rilru hlawm hle a, an chhaka an saruh te lah chu kheltu an awm ngei a ni tih hriat tak hian a ri leh bup bup mai ṭhin a.
Thanpuia chuan, " Ha ava nei ṭha bik ve le aw...bup bup mai a!" Nui suk hian an ti duh chauh a. Sapui cho chu an duh lo na a, helai buka awm te hian an hlau bik em em tlat lo!
Chu chu pasalṭha zia, an nuna lang ṭhin, an chetzia a bet nghet tlat a ni si!
" Rodawla han tel ve se aw!" Pazawna chuan a rawn ti chhuak a. Chutah rang fe hian Aimawia chuan,
" A ṭul mai mai lo....! Taka Thana, Rodawla lakah hian fimkhur hle ang che, i hming chhiatna tur bak a zawng lo a nia, ka la bin hrep ang maw le, khipa zet khi chu....!" mei tuah pah chuan an ti a.
" Eh....Eng tizia nge nia U Aimawi...!" Thanpuia chuan an ti a.
" Thana, Zawna uluk deuh khan ngaithla teh u, ralpui beih leh sapui beih hun se khitiang vaupungna satliah zawng a bi bo daih ang. Lo tel ve ta se, hnung lam aṭanga ral sai che u a hnial hauh lovang, a mizia ah khian a hriat reng mai! Chutiang mizia pu chu a ni tih hrereng ang che u, a pu nihna khi a chhuang em em reng ringawt mai a ni." thinrim hmel fe chuan an ti a. A dik reng bawk a ni.
Thanpuia chu a bu nghauh nghauh a, chutah Pazawna chuan, " Hriat kar tur a ni!" a ti ta a.
Aimawia vek chuan, " U Zam, hei tihian ramchhuah leh hun pawhin min ban hauh suh ang che u, ka hlawhtlin pui khawp che u hi maw!" An ti thupui vei hluk a, an nui zo ta vek mai!
Heng hmun ralṭi Sapui kiangah pawh la nui ham ham thei hi an ni mihrang chu...nuna huaisenna bet tlat, tlawmngaihna nunpui si te an ni. Serzawl mihrangte tiin an hming ala thang ngei dawn si a.
........... ..........
Lenglen hunah chuan Upa Tuaka leh Pasalṭha Chhuna te chu Lal in ah an han chuangkai leh ta a. An tlangval te erawh chu tho lo fe hian Zawlbuk an pan ta a.An huphurh hle ta ve ang chu...
Lalbula leh a khawnbawl te, pasalṭha hote an lo kim tawh ngang mai!
( Chhunzawm zel tur)
( Thubelh: Zan khat dana thui tawk dah ṭhin nge kan duh, zan tin hetiang chen vel hi le?
Zan tin thui fe dah chu ka hunawl neih hian a theih tlat si lova, zankhat danah thui fe kan tum mai dawn nge?
In ngaih dan han sawi ve teh u.)
Comments
Post a Comment