PANGEN NGAW....2...(RAUTHLA TE CHAWLHNA!?)
PANGEN NGAW.....2....
(RAUTHLA TE CHAWLHNA!?)
M.Lusei Palian
..... ....... .......
Tin, ngaw chhah tawh tak a nih avang khuan fimkhur a ngai viau dawn a nia, inkalna chin in hriat theih nan thing thel te pawh a ṭha viau ang. Ka rin dan hi a dik chuan sa kah mai piahah ngaw chhung fan inchak niin ka hria a, in thal thlah in fimkhur dawn nia. ( Pasalṭha nge nge min hmu dik fu mai, zun zungin min chhuahsan ta rih a, kan ṭhian dun chuan kan inmelh a, ka ṭhianpa chu hlauh lam ai mahin, kal a chak tawh tih ka hmu thei a. A rawn lut a, thingpui hang bawk a rawn dawm a, ka duh tawh lem lova, Rina chuan a inpui a, a zawm leh ta a.) Sazuk var inhmu mai thei a, inhmuh ngat chuan fimkhur hle ang che u. Zuksih mualmawngah khuan riah buk khuarna remchang a tam a, zan lamah chuan Pa ngen ngaw chhunga awm khu a fuh ber lo, a him lem lo a nia. Hlau lo tih vang hian ba sa ngam tur a ni ngai lova, fimkhur hi a ṭha ber mai..."
Pu Kaptluanga chu a ngawi ta rih a.
Rina chuan, " Zingah chhuak ila, khawi lai nge kawng hnai ber ni ang le?"
Pu Kaptluanga, " Saipuk lui mawng aṭang khuan a hnai ber, mahse kal an awm ngai loh avang hian kawng nuam tak chu a ni lovang. Kawng hlui lah kha ṭul pik a ni vek tawh awm si a. E ....taka hman ni deuh khan Zuksih mual lamah khuan Zasiama te ṭhian hovin Nghalchang an kah tak kha le, an hnu hma hmuh theih in a awm mai ang!..."
Zial te kan zu leh te te a, fiamthu thu tak deuh chuan kal ve turin ka sawm a. Kal leh a chak thu chu a sawi ngei a, mahse a chhungten an phal tawh lo a ni.
" Ka pu, Hnuni pa i tih kha eng tia boral nge ni a?" Kan ti leh hram a.
Chutah le, Pu Kaptluanga chuan uluk leh thip deuh ram chuan min en ren rawn a, pasalṭha mit meng diktak thinrimna a khat ka hmu a,mahse harh chhuak ta thut ang mai hian a awm leh thuai a. A mit meng pawh a dam leh ta thluam a. A aw a thian leh ta a.
" Ni e, sawi tlang vek law law ila a ṭha ang. Hnuni pa hi ka ṭhian ṭha ber a ni a, mi huaisen tak a ni. A hming hi Vawmkaia a ni a, mahse Hnuni pa tiin a lar zawk a. Hnuni hi a fanu upa ber a ni a, fa a neih a chinah Hnuni pa tiin kan ko ta a ni. Pa ngen ngaw a kan ramvah vang ti ila..... a ni ber ang chu! Khatia kan zuk vak ta kha, ngaw chhungah khuan buk kan sa a. Sa an tam na ngiang mai a, kan riah luh zan hian Sanghal sum ruk ṭha zet ka kap mai reng a. Mahse, haw nghal mai kha kan tum lo, ngaw chhung dai khu kan chak nasa mai a, sa hnu lah kha a chiar dep dup mai a. Sakhi phei chu an tam a nia, nang ni pawhin in duh thalin in kap thei ang. Zan khatna chu sa chan leh repin kan buai a ni ber a, khawvar hnaih lamah kan mu ve chauh kha a ni. Zing lamah chuan ngaw chhip zawl lamah khian ka han vak chhin a nge a ti a. A han vak ta ngei a. Chawhma zet a han vak a, ka ngaih a ṭha lo hman lek lek a ni. Han zawn ka tum lai tak chuan a rawn thleng thla a. Sazuk var a hmuh thu a sawi ta mauh mai a. A umzui nasat thu leh a kah hman loh thu a sawi ta a. Ka mumang ka hrechhuak uai uai mai a.Ngaih a ṭha lo sawt a, Ka mumangah Sazuk var kha ka lo hmu a, kah ka lo tum a, min rawn melh kuau mai a, a ṭawng tih dawn chuan a ni meuh si lo. Chutah fiah em em hian" Ngaw chungzawl hi rawn dai lut suh u..." tih ri ka hria a, mit khap kar lek chhungin alo bo ta daih mai a....
Tuk ṭhuan kan bar dun lai chuan Sazuk var chanchin mawlh chu a sawi a, kah a chak zia chu a sawi mawlh mawlh a,kei chuan haw mai chu ka rawt a, Hnuni pa chuan a duh lo chiang ngei mai.Ka mumang chu hrilh mai ka duh viau a, mahse keia mumang mai mai chuan a tum a ṭhulh tir ka ring si lo. Chaw fun meuh a Sihdet nena thawhchhuah a la tum ta deuh deuh a, a hmel kan en chuan ka dang zo dawnin ka hre ta lova. Thim hma a haw turin kan inthlah ta ngawt a, Sa rep vil ka ngai si a, ka zui chuan duh angin kan rep ṭha lovang tih ka hlau si a. Ka lo zui ta lo kha aw...! ( a ngawi leh rih a)
Thim hlim pawn ala rawn haw ta lova, ka ngaih reng a ṭha thei ta lo. Chaw ka bar a, ka fun bawk a, Sihdet nen chuan ka ṭhian Vawmkaia zawng tur chuan ka chhuak ta a. Thawm a tam ngang mai a....silai nen inring takin tlang chung zawl lam chu ka pan zel a. Sih det de leh va va chu ka hmu ṭhin a,ka hnaih deuh chuan hmundangah a insawn leh ṭhin a, kan auh chuan a bo leh daih zel mai a. Chutah ka hnaih hle tawh emaw ka tih lai chuan a tira ka luhna ah bawk ka chhuak leh ṭhin. Mahse, ka rilru ka fuih sauh sauh a, ka lut chho ta zel a, a hma a thawm dang ka rilru la pengtu te kha ka ngaithla tawh lova..Sihdet de nia ka hriat pawh ka zui duh tawh lo....ka kalna chu chhinchhiahna ka siam chho ta zel a....ka kual nasa hle tih ka hre thei ta a..... varṭianah a pangper ka thleng chho ta a. Zawl zim laiah chuan Hnuni pa chu alo ṭhu ngawi reng ka han hmu ta a. Min hmu awm pawhin a awm lo. A silai chu a lo hum a, a meng a ruai mai a! Ka au a, ka sawi nawk nawk a, a vai ruai ni hian ka hria a. A bulah chuan mei ka chhem a, ka be mawlh mawlh a, ka chawfun chu ka ṭhet a, tui chu ka intir a.Chaw te chu ka eitir ta a. A zia ve hret a, chaw chu a ei ta a. A ngawi ngal mai a, chutihlai chuan ka awm dan chu mak tak a ni, mi hian min thlir ṭhup ni ber hian ka hria nia. Ka hmulthi te pawh zu han ding ve suau suau a, pangah tang hi a vak chem chem mai a ni. Chaw a bar zawh chuan a ei bang chu ka fun ṭha a, ka ak a, ka chhawm thla ta a. Ka rinaiin kan buk chu alo hnai a, zan lama ka kual nasat tehreng nen khan aw...mahse le...kan buk chu nghaisak hrep hnu a ni tlat mai! Mak tak a ni, mak tak.... kan ṭhian dun chuan kan thlir reng ringawt mai a. Haw tur chuan kan insiam zui ta ngawt a.Haw mai kha a fuh zawkin ka hria a, hetiang hunah hian ngaih dan siam thiam a har duh a nia. Kawng tluan in Hnuni pa kha a ṭawng ta miah lova.Pa ngen ngaw chhah kar aṭang chuan an rawn kuk raih raih mai a, a nuam teh chiam lo, an rawn kuk apiang lah chuan Hnuni pa awm dan a danglam ziah mai a! Kan buk aṭang khan kan zing chhuah na a, lenglen hun velah khua kan rawn lut a. Chu mi zan aṭang chuan Hnuni pa chu a na ta a.A khua asik vak a, a ṭawngvai bual bual reng a. A tuk zan chuan ka va tlawh nghe nghe a..A bulah chuan ka va ṭhu ta ren rawn a, min hmuh chuan midang hriat loh hmui phun chuan " thlarau te tualchaina ni berin ka hria, " a ti chuai raih a. Kar khat hnu velah a boral ta a ni."
Mei alh chu a en ngar ngar a, thinrim insum fe a ni tih chu a hai thei mawlh loh! Khuavang kal lai tak tak a ni, tumah ṭawng chhuah tum pawh kan awm lo, kan melh ngai kan melh vung vung hlawm a. A thla chu kohsak se a ṭha leh mai ang maw le, a thla chu eng emaw hian a man a ni ngei ang maw le! Mahse chutiang chuan an ngai lo a ni mahna, kei ni ila, ka kal leh ngat ka ring a ni. Mahse tunlai chhanah thla ai leh thla koh a awm tawh ngai lova, Pu Kaptluanga hi dem ngawt theih a ni bik lo!
Chutih lai chuan a nupui leng pawh a rawn haw a, kan boruak rit deuh pawh chu a rawn ti zia awm ta phian a.
" E khai! Tu te nge rawn leng a?"
A rawn ti lut lang lang a. Kohhran hmeichhe thil pawimawh ah alo chhuak lawk hi a ni awm a. A ṭawng kau chheh aṭangin hmeichhe fel tak a ni tih a hriat theih a. Pu Kapa chuan a lo chhang zung zung a. Kei ni pawh rei awm tawh lovin ṭin zai kan rel a,
" Tluang mawlh ula, in kalsan loh kha a ṭha, in fimkhur dawn nia...Mang ṭha mang rawh u" tiin min thlah ta a.
Chu zan thla eng ruih mai, khaw thiang ru fu si chu a nuam angreng hle a. Thlasik rim te pawh a nam ṭan lek lek ni hian ka hria a. Rintluanga chu kawng sirah chuan a zung tur tur a.
" A la tlai chhe lem lova, ti teh U Zasiama te In lamah kawi leh lawk ang hmiang" a ti a.
" E khai, i thu vek alawm!" Kan ti a. A ner sak thung a.
Zasiama te In lam chu kan pan leh ta a. Pawn lam aṭanga thawm awm dan ah chuan inleng an nei nual anih hmel, mahse ka ṭhianpa chuan kawngka a kik a, kan lut zui ta a. Ka mi hmuh duh ber chu a lo inthiar a, kan nghak leh renrawn a, mikhual an hmu ngai lo nge ni! Min hmu duh huang huang hle in ka hria.Ṭhut hmun kan han rem ve ta a...
Fanu nula alo nei chu lo ni zawkin, rim ve tur emaw min lo ti a niang.... A awm lo lem love.Ka kiai suk thei hial a, tlangval ho chuan fiamthu an lo thawh a, an ri ham ham mai! Chutah pa ber inthiar zo pawh chu a rawn lut ta a, hmel danglam deuh min hmuh chuan min en duh angreng hle a, pasalṭha ve tak a ni tih chu ka hrethei nghal a, ka ṭhiana chuan kan kal chhan chu a hrilh ta a. Kawng chin min hrilh tur chuan a ti a. A ngawi deuh vang vang a.....a hnu chuan a rawn ṭawng chhuak ta a.
" In pahnih hian em ni kal intum a? In remtih chuan rawn zui ve che u ka chak hle mai,Zan engzat riah nge in rilruk deuh? Pa Kaptluanga te kha a lut thuk pawl an ni a, hmanni kan kal khan ka naute khan luh mawlh kha an hlau a....." a rawn ti chhuak a.
Kei chuan, " E khai! I peih ve chuan a lawmawm khawp ang. Zan thum vel kan riak ang chu kan ti ngawt a, hei sawi pawh kan la sawi fumfe lo! Ram chin hria in min ho tluk a awm dawn em ni...I kal ho tak teh ang u" ka ti a. Ka ṭhiana pawh chuan arawn thual ve vat a. A phur ve hle chuan ka hria a. Tap lamah chuan kan ṭhu khawm ta a.
U Zasiama chuan a aw an thian khak khak a, " Hlupui, thingpui kha han thli teh le, hei inleng kan neih hi...." tih pah chuan rapa a silai ngul lam a dah chu a la thla a,( ulh bun hi a hming ang deuh hian an bung mai zel a, ramhnuai ah an vuah khawm leh mai ṭhin) a hrufai ṭan a. An nula chuan thingpui sen hang chu min rawn pe vat a. Kan ṭhian dun chuan kan inen a, thingpui intam a ngai dawn hle mai! Kan nui suk ringawt a.
A fanu nula chuan, " Ka pa ramkal i tum em ni? Ka pu ten lung tun an tih kha...." a rawn ti ta a le....
A hmel chu a inthlak nghal thuai mai, a chek tlak tlak a.....
" E khai aw...Ka pi leh pu lung tun kan tum a, ka lo mangnghilh a ni, a va zia lo ve aw, ka kal chak tehreng nen aw...."a ti chuai raih mai a, a hmel chu a khawngaihthlak letling hial zawk a ni.
Rina chuan, " A lo nih tak chu maw le, a zia lo hle mai, remchang dang a awm leh mai ang chu maw....kan lo zuk chian hmasa mai a niang chu...(h) "
" Ni e, lo zuk chian teh u, rawn hlawhtling ula, remchangah kan la kal ho dawn nia...kangṭek zawla khiangpui bul aṭang khuan kan kalna hnu in hmu thei ang a, kawr hrulah khan kawng ruh hlui in pawh thla mai ang, a zuk hla vei phian a nia. Kei ni kha riah buk kan sual lem lova, tin, pa ngen ngaw lama luh kha kan tum a ni lem lo bawk a. Kan hnu a tawpna in hmuh chuan inhnaih tawh viau ang, kha lai vela riah buk sual kha a chi phian mai thei, tui kha a ṭha a... zuk fimkhur ang che u aw..." a ti chhuak ta a.
A kal ve chak hmel tehreng nen aw, ka khawngaih angreng hle zawk a ni. Inleng an ṭin sap sap a, keini pawh chu ṭin zai kan rel ve ta a. Kawtkai thleng min thlah ta nghe nghe a.A nghalchang kah lu chu kan thlir thuak a.Fimkhur tura min chah lawm lawmin kan in mang ṭha ta a. Haw lam chuan ka ṭhiana chu ka fiam a.
" Nangmah a i kal ngam loh avang leh kalpui tur i hmuh loh avangin min rawn chah a ni ber a hei....eng le khaw le, ṭhianten in tih miau si chuan kan dai dar vek anga a ni mai lawm..!" Kan tih meuh chuan a la na hle a. A phun nuah nuah a, an in kan thleng ti tih a.
A nupui leh a fapa chu an lo mu tawh a, an nau awmpui chuan lehkha alo la zir a. Kan haw chuan mut na min siam a, rei lo deuh kan ti ti hnu chuan kan mu ta a.
Mut hmunah chuan ka inngaihtuah nasa hle mai, kan ramvahna tur chu hriat chian ka chak takzet tawh a. Chutih ruala, a chanchin kan hriatte erawh phur lohna tham a ni ve reng reng a. Ka ṭhiana nen hian hmun hrang hrang a hrang ve deuh a an sawi ah te hian kan vak dun fo tawh a, kan vannei phian zel! Kan deh a khirh dun em a ni. Khawthlang lama Sih ropui kan chan ṭum phei chuan kan buk hi an rawn sawi nasa lutuk a, a mut theih hauh loh, a sawi tute lah kan hmu thei der si lo...Silai kengin pawnah mei engah kan ṭhu tlaivar dun zak kha a nia. Ka hlauh ve angreng tehreng nen khan ka ṭhian a hian fiamthu a thawh a, kan nui dun thei kha a ni a. Ka ngaihtuahna kawm chung chuan ka lo muhil a lo ni a.
Kan ṭhangharh meuh chuan Sawmi te nufa chu an lo tho tawh a, ka tho zui a, Thingpui min lo siam vat a....ka power bank te ka charge a, ka phone pawh ka charge zui bawk a. Kan ramvahna tur ah hian signal a awm ka ring chiah lo na a, ka phone hi Diary ang deuh a ka hman a ni a, tin hmun mawi leh mak deuh hi a thlalak te ka dahkhawm ṭhin a ni. Rina pawh a rawn tho zui a.
" Lawmpa, i mu thei meuh na nge?" Nui deuh ti tih chuan min rawn ti a.
" E khai! Thin thiin ka mu a, ka lo hnar bawrh bawrh a, kha ka thawmah i ṭhiani a mu thei lo a niang! " ka lo ti a.
Kan infiam zui bawrh bawrh a, kan Silai te kan hrufai a, Silaimu pawh kan hem ṭang ṭha leh a. Hma taka chaw bar a, fun bawk a kal tum kan ni. Kan mamawh tur kan lam khawm sa bawk a, ni chhuah hnu hret chuan chaw kan bar a,kan fun bawk a, kan inpeih ta mai reng a. Sawmi pawh chuan min dan buai a tum tawh lo, kan chhuak ta a.
Rina chuan hma a hruai char char a, kangṭek zawl kan thleng thla a, khiangpui chu kan hmu zui nghal a, rin aiin kawng anuam phian mai! Tui in in vawi hnih khat kan chawl a, zial kan zu leh zeuh zeuh tih mai loh chu kan kal char char a. Thing te pawh a lian tual tual a, ngaw chhungah kan awm ta mai reng a. Chawhnu her meuh a ni ta.U Zasiama te chetna hmun ni ngei a lang pawh kan hmu ta a, chuta chin chu kawng chu a pik ta deuh va. Vahrit leh Ramar kan phawk leh zeuh ṭhin a. Kan Silai chu kah mai theih turin kan ruahman a, thawm dim zawkin kan kal dun leh ta a. Silai kah mai theih a kan lek tak vang nge ni, vahrit hmuh a khat leh ta viau a. Kan hma lam hmun thelh deuh a ni ta,Zuksih mual ngei chu a ni, Pa ngen ngaw kan hnaih ta takzet tih kan hre thei ta a. Pu Kapa min kawhhmuh ang chuan Zuksih mual mawng lam nia kan hriat chu kan pan thla ta zel a, ril te pawh a ṭam ta raih mai! Kan hmalam chu alang thui thei vak lova, chawlh ka rawt a, kan bula thingah chuan ka lawn a, ram chin chu hmuhchian ka chak em atin ni! Thing lawn nuam tak a alo ni kher a. Kan hawi ta ale... Pa ngen ngaw an tih tlang chung zawl hi ka hmu ta a. Ni chuan alo en sen phut a, dawih deuh tan chuan a rapawm thei lek lek hial ang. A chhunga fan a, han chian chu ka chak takzet a. Ka ṭhiana chuan min rawn ko ta a,
" Tah khan cham hlen i tum em ni?" a rawn ti ta lang lang a, ka chhuk a, ka thil hmuh vel chu kan hrilh ve leh ta rih a.
Rei tak chawl tawh lovin kan kal leh ta a, kei ni hi kan bawr angreng a, thawm dim a har phian mai, theih ang chuan kan dim ve hle tho ! Chutah kan hma a kawrte kam hmun rem em em chu kan thleng ta ale...., riah buk sual nan a lo rem chang em em mai a, chu lai hmunah chuan riahbuk tur chu kan siam zui a, Silpoulin kan pai sa a, mi pahnih riahna mai mai tur chu harsa ni hek lo le, kan han sa a, kan uluk lem lova kan zo mai renga.Tui lah a hnai phian mai nen a nuam phian a, kan ṭhu thlan dai ta rih a. Ka phone ka la chhuak a, kan bih a, signal chu a lo awm lo chiang ngang mai. Ka off a, ka ak leh ta a.
Kan ṭhiandun chuan kan chaw fun chu kan bar zui nghal mawlh mawlh a.Zanriah chu zan reiah kan ei hman awrh mai thei a ni, hetiang hi kan ramvah a kan tih dan ve hrim hrim a ni. Kan iptepui ah hian chini leh tui hi kan dahreng thin a, ṭam chhawl a veng a, a ṭha phian a, chini a awm loh leh kurtai a ni leh mai! A ei theih phian mai! Rei vaklo zial zu a kan ṭhut muan hnu chuan thing ro kan fawm leh te te a. Zan khua daih tur kan hnuk khawm a. Thing ro a tam bawk a, kan rei lutuk lem lo.
Zuksik mual mawngah kan awm chu a ni ta, he Zuksih mual hi engvanga zuksih mual ti nge an nih chu le...? Zuk sih a awm tihna em maw ni le,? Pu Kaptluanga te kha ka lo zawt mai mai lo a ni. Pa ngen ngaw chhunga riah buk sual kha min hrilhtu khan a remti lo em a, a hnaih berah kan sual ta chu a nia le(h)... Kan hma lam hun chu hlauhna leh ṭihna ai chuan chian chakna hian min luah hneh zawk a, chu kan thil chian chakna chuan eng thil tak kan chungah nghawng nei ang maw? Dam tak hian kan kir leh ang nge, kan hnu hi a rawn chhui laih laih anga, zeldin thu bawlin kan chanchin an sawi tawh ang ni. Sazuk var te kha tawng ve tak ang i maw?
" Zan in tlai chu Sih kha kan zuk thli thlai dawn em ni?" Kan ti a.
" Ka lo sawi tum tak a ni" a rawn ti zui a.
Kan Sihdet te la in Tlang pawng dinglam ni a kan hriat lam chu kan pan dun ta a. Thawm kan dim hle mai, Rin ang ngei chuan sa hnu,sa chi hrang hrang hnu chu a chiar dup mai a, rilru a hlim duh hle a ni. Sih kan la thleng lo mah mah a, a kal tawhte min rawn angin kan kal hrang ta lo thung a. Ngaw hnuai chu a vawt raih mai a, la thim chiah lo mahse ngaw chhah a ni a, a ni raih tawh a. Thui fe kan kal hnu chuan hmun au deuh vawt raih hi kan thleng ta a le....
Chu ngei chu Sih awmna alo ni! Sa hnu chu ṭha tak a ni, a hlui leh a thar chu a pherh veng vung mai a.Rilru a hlim ngei mai. A channa tur lai kan han melh dun a, hmun khata ṭhut dunna tur hmun rem, thingzar rem awm ta lo chu kan inṭhen a ngai ta a.Thangte pawh dawh lem lo chuan thingzarah chuan kan ṭhu mai a. Inhlat lo te chuan kan ṭhu dun a. Khaw thim hun a hnai chho zel a, thawm pawh a rawn awm ta nak nak a. Kan inmelh a, kan nui dun var var a. Thawm chu a rawn hnai zel a, a thawm aṭang chuan Sanghal a ni ngei in ka hria. Ka rin ai daih chuan a muangchang a, duh lo chunga rawn nawr luih hi a ang ber in ka hria a.
Ka inring tawh hle a, Rina zawn chho mau tluk hnih awm vel chu thawm lo chhuahna chu ni mai hian ka hria a.Ka thlir uluk hle a, a rawn hnai ve hret hret e. Rina chu a rawn hawi phei a, a nui var var a. A Silai chu kah mai theih tur chuan a lek a, a tinzawn ti tih chu a ni deuh mai a. Eng sa pawh rawn chhuak se a ṭhelh kher lovang le... Kan awmna, kan chan na hmun hi a khan em a ni.Tin, ka ṭhiana hi Silai kah thiam tak a ni bawk a, a ṭhelh mai mai ngai lo tih ka hrechiang em a ni.
Chutah le, vawi leh khatah ka awmna thing chu na tawk hian a rawn insawi ta vak mai le.... ka va han tla teuh ngai em! Ka indawm ṭawk ṭawk a......
( chhunzawm zel tur)
(RAUTHLA TE CHAWLHNA!?)
M.Lusei Palian
..... ....... .......
Tin, ngaw chhah tawh tak a nih avang khuan fimkhur a ngai viau dawn a nia, inkalna chin in hriat theih nan thing thel te pawh a ṭha viau ang. Ka rin dan hi a dik chuan sa kah mai piahah ngaw chhung fan inchak niin ka hria a, in thal thlah in fimkhur dawn nia. ( Pasalṭha nge nge min hmu dik fu mai, zun zungin min chhuahsan ta rih a, kan ṭhian dun chuan kan inmelh a, ka ṭhianpa chu hlauh lam ai mahin, kal a chak tawh tih ka hmu thei a. A rawn lut a, thingpui hang bawk a rawn dawm a, ka duh tawh lem lova, Rina chuan a inpui a, a zawm leh ta a.) Sazuk var inhmu mai thei a, inhmuh ngat chuan fimkhur hle ang che u. Zuksih mualmawngah khuan riah buk khuarna remchang a tam a, zan lamah chuan Pa ngen ngaw chhunga awm khu a fuh ber lo, a him lem lo a nia. Hlau lo tih vang hian ba sa ngam tur a ni ngai lova, fimkhur hi a ṭha ber mai..."
Pu Kaptluanga chu a ngawi ta rih a.
Rina chuan, " Zingah chhuak ila, khawi lai nge kawng hnai ber ni ang le?"
Pu Kaptluanga, " Saipuk lui mawng aṭang khuan a hnai ber, mahse kal an awm ngai loh avang hian kawng nuam tak chu a ni lovang. Kawng hlui lah kha ṭul pik a ni vek tawh awm si a. E ....taka hman ni deuh khan Zuksih mual lamah khuan Zasiama te ṭhian hovin Nghalchang an kah tak kha le, an hnu hma hmuh theih in a awm mai ang!..."
Zial te kan zu leh te te a, fiamthu thu tak deuh chuan kal ve turin ka sawm a. Kal leh a chak thu chu a sawi ngei a, mahse a chhungten an phal tawh lo a ni.
" Ka pu, Hnuni pa i tih kha eng tia boral nge ni a?" Kan ti leh hram a.
Chutah le, Pu Kaptluanga chuan uluk leh thip deuh ram chuan min en ren rawn a, pasalṭha mit meng diktak thinrimna a khat ka hmu a,mahse harh chhuak ta thut ang mai hian a awm leh thuai a. A mit meng pawh a dam leh ta thluam a. A aw a thian leh ta a.
" Ni e, sawi tlang vek law law ila a ṭha ang. Hnuni pa hi ka ṭhian ṭha ber a ni a, mi huaisen tak a ni. A hming hi Vawmkaia a ni a, mahse Hnuni pa tiin a lar zawk a. Hnuni hi a fanu upa ber a ni a, fa a neih a chinah Hnuni pa tiin kan ko ta a ni. Pa ngen ngaw a kan ramvah vang ti ila..... a ni ber ang chu! Khatia kan zuk vak ta kha, ngaw chhungah khuan buk kan sa a. Sa an tam na ngiang mai a, kan riah luh zan hian Sanghal sum ruk ṭha zet ka kap mai reng a. Mahse, haw nghal mai kha kan tum lo, ngaw chhung dai khu kan chak nasa mai a, sa hnu lah kha a chiar dep dup mai a. Sakhi phei chu an tam a nia, nang ni pawhin in duh thalin in kap thei ang. Zan khatna chu sa chan leh repin kan buai a ni ber a, khawvar hnaih lamah kan mu ve chauh kha a ni. Zing lamah chuan ngaw chhip zawl lamah khian ka han vak chhin a nge a ti a. A han vak ta ngei a. Chawhma zet a han vak a, ka ngaih a ṭha lo hman lek lek a ni. Han zawn ka tum lai tak chuan a rawn thleng thla a. Sazuk var a hmuh thu a sawi ta mauh mai a. A umzui nasat thu leh a kah hman loh thu a sawi ta a. Ka mumang ka hrechhuak uai uai mai a.Ngaih a ṭha lo sawt a, Ka mumangah Sazuk var kha ka lo hmu a, kah ka lo tum a, min rawn melh kuau mai a, a ṭawng tih dawn chuan a ni meuh si lo. Chutah fiah em em hian" Ngaw chungzawl hi rawn dai lut suh u..." tih ri ka hria a, mit khap kar lek chhungin alo bo ta daih mai a....
Tuk ṭhuan kan bar dun lai chuan Sazuk var chanchin mawlh chu a sawi a, kah a chak zia chu a sawi mawlh mawlh a,kei chuan haw mai chu ka rawt a, Hnuni pa chuan a duh lo chiang ngei mai.Ka mumang chu hrilh mai ka duh viau a, mahse keia mumang mai mai chuan a tum a ṭhulh tir ka ring si lo. Chaw fun meuh a Sihdet nena thawhchhuah a la tum ta deuh deuh a, a hmel kan en chuan ka dang zo dawnin ka hre ta lova. Thim hma a haw turin kan inthlah ta ngawt a, Sa rep vil ka ngai si a, ka zui chuan duh angin kan rep ṭha lovang tih ka hlau si a. Ka lo zui ta lo kha aw...! ( a ngawi leh rih a)
Thim hlim pawn ala rawn haw ta lova, ka ngaih reng a ṭha thei ta lo. Chaw ka bar a, ka fun bawk a, Sihdet nen chuan ka ṭhian Vawmkaia zawng tur chuan ka chhuak ta a. Thawm a tam ngang mai a....silai nen inring takin tlang chung zawl lam chu ka pan zel a. Sih det de leh va va chu ka hmu ṭhin a,ka hnaih deuh chuan hmundangah a insawn leh ṭhin a, kan auh chuan a bo leh daih zel mai a. Chutah ka hnaih hle tawh emaw ka tih lai chuan a tira ka luhna ah bawk ka chhuak leh ṭhin. Mahse, ka rilru ka fuih sauh sauh a, ka lut chho ta zel a, a hma a thawm dang ka rilru la pengtu te kha ka ngaithla tawh lova..Sihdet de nia ka hriat pawh ka zui duh tawh lo....ka kalna chu chhinchhiahna ka siam chho ta zel a....ka kual nasa hle tih ka hre thei ta a..... varṭianah a pangper ka thleng chho ta a. Zawl zim laiah chuan Hnuni pa chu alo ṭhu ngawi reng ka han hmu ta a. Min hmu awm pawhin a awm lo. A silai chu a lo hum a, a meng a ruai mai a! Ka au a, ka sawi nawk nawk a, a vai ruai ni hian ka hria a. A bulah chuan mei ka chhem a, ka be mawlh mawlh a, ka chawfun chu ka ṭhet a, tui chu ka intir a.Chaw te chu ka eitir ta a. A zia ve hret a, chaw chu a ei ta a. A ngawi ngal mai a, chutihlai chuan ka awm dan chu mak tak a ni, mi hian min thlir ṭhup ni ber hian ka hria nia. Ka hmulthi te pawh zu han ding ve suau suau a, pangah tang hi a vak chem chem mai a ni. Chaw a bar zawh chuan a ei bang chu ka fun ṭha a, ka ak a, ka chhawm thla ta a. Ka rinaiin kan buk chu alo hnai a, zan lama ka kual nasat tehreng nen khan aw...mahse le...kan buk chu nghaisak hrep hnu a ni tlat mai! Mak tak a ni, mak tak.... kan ṭhian dun chuan kan thlir reng ringawt mai a. Haw tur chuan kan insiam zui ta ngawt a.Haw mai kha a fuh zawkin ka hria a, hetiang hunah hian ngaih dan siam thiam a har duh a nia. Kawng tluan in Hnuni pa kha a ṭawng ta miah lova.Pa ngen ngaw chhah kar aṭang chuan an rawn kuk raih raih mai a, a nuam teh chiam lo, an rawn kuk apiang lah chuan Hnuni pa awm dan a danglam ziah mai a! Kan buk aṭang khan kan zing chhuah na a, lenglen hun velah khua kan rawn lut a. Chu mi zan aṭang chuan Hnuni pa chu a na ta a.A khua asik vak a, a ṭawngvai bual bual reng a. A tuk zan chuan ka va tlawh nghe nghe a..A bulah chuan ka va ṭhu ta ren rawn a, min hmuh chuan midang hriat loh hmui phun chuan " thlarau te tualchaina ni berin ka hria, " a ti chuai raih a. Kar khat hnu velah a boral ta a ni."
Mei alh chu a en ngar ngar a, thinrim insum fe a ni tih chu a hai thei mawlh loh! Khuavang kal lai tak tak a ni, tumah ṭawng chhuah tum pawh kan awm lo, kan melh ngai kan melh vung vung hlawm a. A thla chu kohsak se a ṭha leh mai ang maw le, a thla chu eng emaw hian a man a ni ngei ang maw le! Mahse chutiang chuan an ngai lo a ni mahna, kei ni ila, ka kal leh ngat ka ring a ni. Mahse tunlai chhanah thla ai leh thla koh a awm tawh ngai lova, Pu Kaptluanga hi dem ngawt theih a ni bik lo!
Chutih lai chuan a nupui leng pawh a rawn haw a, kan boruak rit deuh pawh chu a rawn ti zia awm ta phian a.
" E khai! Tu te nge rawn leng a?"
A rawn ti lut lang lang a. Kohhran hmeichhe thil pawimawh ah alo chhuak lawk hi a ni awm a. A ṭawng kau chheh aṭangin hmeichhe fel tak a ni tih a hriat theih a. Pu Kapa chuan a lo chhang zung zung a. Kei ni pawh rei awm tawh lovin ṭin zai kan rel a,
" Tluang mawlh ula, in kalsan loh kha a ṭha, in fimkhur dawn nia...Mang ṭha mang rawh u" tiin min thlah ta a.
Chu zan thla eng ruih mai, khaw thiang ru fu si chu a nuam angreng hle a. Thlasik rim te pawh a nam ṭan lek lek ni hian ka hria a. Rintluanga chu kawng sirah chuan a zung tur tur a.
" A la tlai chhe lem lova, ti teh U Zasiama te In lamah kawi leh lawk ang hmiang" a ti a.
" E khai, i thu vek alawm!" Kan ti a. A ner sak thung a.
Zasiama te In lam chu kan pan leh ta a. Pawn lam aṭanga thawm awm dan ah chuan inleng an nei nual anih hmel, mahse ka ṭhianpa chuan kawngka a kik a, kan lut zui ta a. Ka mi hmuh duh ber chu a lo inthiar a, kan nghak leh renrawn a, mikhual an hmu ngai lo nge ni! Min hmu duh huang huang hle in ka hria.Ṭhut hmun kan han rem ve ta a...
Fanu nula alo nei chu lo ni zawkin, rim ve tur emaw min lo ti a niang.... A awm lo lem love.Ka kiai suk thei hial a, tlangval ho chuan fiamthu an lo thawh a, an ri ham ham mai! Chutah pa ber inthiar zo pawh chu a rawn lut ta a, hmel danglam deuh min hmuh chuan min en duh angreng hle a, pasalṭha ve tak a ni tih chu ka hrethei nghal a, ka ṭhiana chuan kan kal chhan chu a hrilh ta a. Kawng chin min hrilh tur chuan a ti a. A ngawi deuh vang vang a.....a hnu chuan a rawn ṭawng chhuak ta a.
" In pahnih hian em ni kal intum a? In remtih chuan rawn zui ve che u ka chak hle mai,Zan engzat riah nge in rilruk deuh? Pa Kaptluanga te kha a lut thuk pawl an ni a, hmanni kan kal khan ka naute khan luh mawlh kha an hlau a....." a rawn ti chhuak a.
Kei chuan, " E khai! I peih ve chuan a lawmawm khawp ang. Zan thum vel kan riak ang chu kan ti ngawt a, hei sawi pawh kan la sawi fumfe lo! Ram chin hria in min ho tluk a awm dawn em ni...I kal ho tak teh ang u" ka ti a. Ka ṭhiana pawh chuan arawn thual ve vat a. A phur ve hle chuan ka hria a. Tap lamah chuan kan ṭhu khawm ta a.
U Zasiama chuan a aw an thian khak khak a, " Hlupui, thingpui kha han thli teh le, hei inleng kan neih hi...." tih pah chuan rapa a silai ngul lam a dah chu a la thla a,( ulh bun hi a hming ang deuh hian an bung mai zel a, ramhnuai ah an vuah khawm leh mai ṭhin) a hrufai ṭan a. An nula chuan thingpui sen hang chu min rawn pe vat a. Kan ṭhian dun chuan kan inen a, thingpui intam a ngai dawn hle mai! Kan nui suk ringawt a.
A fanu nula chuan, " Ka pa ramkal i tum em ni? Ka pu ten lung tun an tih kha...." a rawn ti ta a le....
A hmel chu a inthlak nghal thuai mai, a chek tlak tlak a.....
" E khai aw...Ka pi leh pu lung tun kan tum a, ka lo mangnghilh a ni, a va zia lo ve aw, ka kal chak tehreng nen aw...."a ti chuai raih mai a, a hmel chu a khawngaihthlak letling hial zawk a ni.
Rina chuan, " A lo nih tak chu maw le, a zia lo hle mai, remchang dang a awm leh mai ang chu maw....kan lo zuk chian hmasa mai a niang chu...(h) "
" Ni e, lo zuk chian teh u, rawn hlawhtling ula, remchangah kan la kal ho dawn nia...kangṭek zawla khiangpui bul aṭang khuan kan kalna hnu in hmu thei ang a, kawr hrulah khan kawng ruh hlui in pawh thla mai ang, a zuk hla vei phian a nia. Kei ni kha riah buk kan sual lem lova, tin, pa ngen ngaw lama luh kha kan tum a ni lem lo bawk a. Kan hnu a tawpna in hmuh chuan inhnaih tawh viau ang, kha lai vela riah buk sual kha a chi phian mai thei, tui kha a ṭha a... zuk fimkhur ang che u aw..." a ti chhuak ta a.
A kal ve chak hmel tehreng nen aw, ka khawngaih angreng hle zawk a ni. Inleng an ṭin sap sap a, keini pawh chu ṭin zai kan rel ve ta a. Kawtkai thleng min thlah ta nghe nghe a.A nghalchang kah lu chu kan thlir thuak a.Fimkhur tura min chah lawm lawmin kan in mang ṭha ta a. Haw lam chuan ka ṭhiana chu ka fiam a.
" Nangmah a i kal ngam loh avang leh kalpui tur i hmuh loh avangin min rawn chah a ni ber a hei....eng le khaw le, ṭhianten in tih miau si chuan kan dai dar vek anga a ni mai lawm..!" Kan tih meuh chuan a la na hle a. A phun nuah nuah a, an in kan thleng ti tih a.
A nupui leh a fapa chu an lo mu tawh a, an nau awmpui chuan lehkha alo la zir a. Kan haw chuan mut na min siam a, rei lo deuh kan ti ti hnu chuan kan mu ta a.
Mut hmunah chuan ka inngaihtuah nasa hle mai, kan ramvahna tur chu hriat chian ka chak takzet tawh a. Chutih ruala, a chanchin kan hriatte erawh phur lohna tham a ni ve reng reng a. Ka ṭhiana nen hian hmun hrang hrang a hrang ve deuh a an sawi ah te hian kan vak dun fo tawh a, kan vannei phian zel! Kan deh a khirh dun em a ni. Khawthlang lama Sih ropui kan chan ṭum phei chuan kan buk hi an rawn sawi nasa lutuk a, a mut theih hauh loh, a sawi tute lah kan hmu thei der si lo...Silai kengin pawnah mei engah kan ṭhu tlaivar dun zak kha a nia. Ka hlauh ve angreng tehreng nen khan ka ṭhian a hian fiamthu a thawh a, kan nui dun thei kha a ni a. Ka ngaihtuahna kawm chung chuan ka lo muhil a lo ni a.
Kan ṭhangharh meuh chuan Sawmi te nufa chu an lo tho tawh a, ka tho zui a, Thingpui min lo siam vat a....ka power bank te ka charge a, ka phone pawh ka charge zui bawk a. Kan ramvahna tur ah hian signal a awm ka ring chiah lo na a, ka phone hi Diary ang deuh a ka hman a ni a, tin hmun mawi leh mak deuh hi a thlalak te ka dahkhawm ṭhin a ni. Rina pawh a rawn tho zui a.
" Lawmpa, i mu thei meuh na nge?" Nui deuh ti tih chuan min rawn ti a.
" E khai! Thin thiin ka mu a, ka lo hnar bawrh bawrh a, kha ka thawmah i ṭhiani a mu thei lo a niang! " ka lo ti a.
Kan infiam zui bawrh bawrh a, kan Silai te kan hrufai a, Silaimu pawh kan hem ṭang ṭha leh a. Hma taka chaw bar a, fun bawk a kal tum kan ni. Kan mamawh tur kan lam khawm sa bawk a, ni chhuah hnu hret chuan chaw kan bar a,kan fun bawk a, kan inpeih ta mai reng a. Sawmi pawh chuan min dan buai a tum tawh lo, kan chhuak ta a.
Rina chuan hma a hruai char char a, kangṭek zawl kan thleng thla a, khiangpui chu kan hmu zui nghal a, rin aiin kawng anuam phian mai! Tui in in vawi hnih khat kan chawl a, zial kan zu leh zeuh zeuh tih mai loh chu kan kal char char a. Thing te pawh a lian tual tual a, ngaw chhungah kan awm ta mai reng a. Chawhnu her meuh a ni ta.U Zasiama te chetna hmun ni ngei a lang pawh kan hmu ta a, chuta chin chu kawng chu a pik ta deuh va. Vahrit leh Ramar kan phawk leh zeuh ṭhin a. Kan Silai chu kah mai theih turin kan ruahman a, thawm dim zawkin kan kal dun leh ta a. Silai kah mai theih a kan lek tak vang nge ni, vahrit hmuh a khat leh ta viau a. Kan hma lam hmun thelh deuh a ni ta,Zuksih mual ngei chu a ni, Pa ngen ngaw kan hnaih ta takzet tih kan hre thei ta a. Pu Kapa min kawhhmuh ang chuan Zuksih mual mawng lam nia kan hriat chu kan pan thla ta zel a, ril te pawh a ṭam ta raih mai! Kan hmalam chu alang thui thei vak lova, chawlh ka rawt a, kan bula thingah chuan ka lawn a, ram chin chu hmuhchian ka chak em atin ni! Thing lawn nuam tak a alo ni kher a. Kan hawi ta ale... Pa ngen ngaw an tih tlang chung zawl hi ka hmu ta a. Ni chuan alo en sen phut a, dawih deuh tan chuan a rapawm thei lek lek hial ang. A chhunga fan a, han chian chu ka chak takzet a. Ka ṭhiana chuan min rawn ko ta a,
" Tah khan cham hlen i tum em ni?" a rawn ti ta lang lang a, ka chhuk a, ka thil hmuh vel chu kan hrilh ve leh ta rih a.
Rei tak chawl tawh lovin kan kal leh ta a, kei ni hi kan bawr angreng a, thawm dim a har phian mai, theih ang chuan kan dim ve hle tho ! Chutah kan hma a kawrte kam hmun rem em em chu kan thleng ta ale...., riah buk sual nan a lo rem chang em em mai a, chu lai hmunah chuan riahbuk tur chu kan siam zui a, Silpoulin kan pai sa a, mi pahnih riahna mai mai tur chu harsa ni hek lo le, kan han sa a, kan uluk lem lova kan zo mai renga.Tui lah a hnai phian mai nen a nuam phian a, kan ṭhu thlan dai ta rih a. Ka phone ka la chhuak a, kan bih a, signal chu a lo awm lo chiang ngang mai. Ka off a, ka ak leh ta a.
Kan ṭhiandun chuan kan chaw fun chu kan bar zui nghal mawlh mawlh a.Zanriah chu zan reiah kan ei hman awrh mai thei a ni, hetiang hi kan ramvah a kan tih dan ve hrim hrim a ni. Kan iptepui ah hian chini leh tui hi kan dahreng thin a, ṭam chhawl a veng a, a ṭha phian a, chini a awm loh leh kurtai a ni leh mai! A ei theih phian mai! Rei vaklo zial zu a kan ṭhut muan hnu chuan thing ro kan fawm leh te te a. Zan khua daih tur kan hnuk khawm a. Thing ro a tam bawk a, kan rei lutuk lem lo.
Zuksik mual mawngah kan awm chu a ni ta, he Zuksih mual hi engvanga zuksih mual ti nge an nih chu le...? Zuk sih a awm tihna em maw ni le,? Pu Kaptluanga te kha ka lo zawt mai mai lo a ni. Pa ngen ngaw chhunga riah buk sual kha min hrilhtu khan a remti lo em a, a hnaih berah kan sual ta chu a nia le(h)... Kan hma lam hun chu hlauhna leh ṭihna ai chuan chian chakna hian min luah hneh zawk a, chu kan thil chian chakna chuan eng thil tak kan chungah nghawng nei ang maw? Dam tak hian kan kir leh ang nge, kan hnu hi a rawn chhui laih laih anga, zeldin thu bawlin kan chanchin an sawi tawh ang ni. Sazuk var te kha tawng ve tak ang i maw?
" Zan in tlai chu Sih kha kan zuk thli thlai dawn em ni?" Kan ti a.
" Ka lo sawi tum tak a ni" a rawn ti zui a.
Kan Sihdet te la in Tlang pawng dinglam ni a kan hriat lam chu kan pan dun ta a. Thawm kan dim hle mai, Rin ang ngei chuan sa hnu,sa chi hrang hrang hnu chu a chiar dup mai a, rilru a hlim duh hle a ni. Sih kan la thleng lo mah mah a, a kal tawhte min rawn angin kan kal hrang ta lo thung a. Ngaw hnuai chu a vawt raih mai a, la thim chiah lo mahse ngaw chhah a ni a, a ni raih tawh a. Thui fe kan kal hnu chuan hmun au deuh vawt raih hi kan thleng ta a le....
Chu ngei chu Sih awmna alo ni! Sa hnu chu ṭha tak a ni, a hlui leh a thar chu a pherh veng vung mai a.Rilru a hlim ngei mai. A channa tur lai kan han melh dun a, hmun khata ṭhut dunna tur hmun rem, thingzar rem awm ta lo chu kan inṭhen a ngai ta a.Thangte pawh dawh lem lo chuan thingzarah chuan kan ṭhu mai a. Inhlat lo te chuan kan ṭhu dun a. Khaw thim hun a hnai chho zel a, thawm pawh a rawn awm ta nak nak a. Kan inmelh a, kan nui dun var var a. Thawm chu a rawn hnai zel a, a thawm aṭang chuan Sanghal a ni ngei in ka hria. Ka rin ai daih chuan a muangchang a, duh lo chunga rawn nawr luih hi a ang ber in ka hria a.
Ka inring tawh hle a, Rina zawn chho mau tluk hnih awm vel chu thawm lo chhuahna chu ni mai hian ka hria a.Ka thlir uluk hle a, a rawn hnai ve hret hret e. Rina chu a rawn hawi phei a, a nui var var a. A Silai chu kah mai theih tur chuan a lek a, a tinzawn ti tih chu a ni deuh mai a. Eng sa pawh rawn chhuak se a ṭhelh kher lovang le... Kan awmna, kan chan na hmun hi a khan em a ni.Tin, ka ṭhiana hi Silai kah thiam tak a ni bawk a, a ṭhelh mai mai ngai lo tih ka hrechiang em a ni.
Chutah le, vawi leh khatah ka awmna thing chu na tawk hian a rawn insawi ta vak mai le.... ka va han tla teuh ngai em! Ka indawm ṭawk ṭawk a......
( chhunzawm zel tur)
Comments
Post a Comment